Agenda and minutes

        i.           To receive any apologies for absence.

      ii.           To receive any declarations of interest.

     iii.           To receive any announcements by the Presiding Member.

1.i Ymddiheuriadau

Y Cynghorwyr Linton, Jordan, James, Hughes a Fouweather.

1.ii Datganiadau Buddiannau 

Dim.

1.iii Cyhoeddiadau'r Aelod Llywyddol

Dywedodd yr Aelod Llywyddol fod rhai Aelodau wedi gadael cyfarfod diwethaf y Cyngor yn gynnar.  Nododd yr Aelod Llywyddol ei fod wedi gweld hyn yn digwydd yn ystod cyfarfodydd eraill hefyd. Gofynnodd yr Aelod Llywyddol i'r Aelodau aros tan ddiwedd y cyfarfod neu roi eu hymddiheuriadau i'r trefnydd cyn y cyfarfod os oes rhaid iddynt adael yn gynnar.

Nododd yr Aelod Llywyddol hefyd fod yr eitem ar gyfer Cwestiynau'r Arweinydd

yng nghyfarfod blaenorol y Cyngor ychydig yn fyr na'r amser a ddyrannwyd a gwnaeth ymddiheuro am hyn.  Nododd yr Aelod Llywyddol fod cloc newydd ar waith i fonitro eitemau agenda wedi'u hamseru i atal gwallau pellach.

To confirm and sign the minutes of the last meeting.

Derbyniwyd cofnodion y cyfarfod blaenorol a gynhaliwyd ar 18 Gorffennaf 2023 yn amodol ar y canlynol.

Cyfeiriodd y Cynghorydd Evans at Eitem 2: Cofnodion y Cyfarfod Blaenorol a'i gais blaenorol bod angen dosbarthu cofnodion mewn modd mwy amserol ac nid wrth ddosbarthu’r agenda.  Gofynnodd y Cynghorydd Evans hefyd i'r Aelod Llywyddol edrych ar hyn, fodd bynnag, ni chofnodwyd hyn.  Cafodd y cofnodion o 18 Gorffennaf eu dosbarthu eto ar 20 Medi. Ymddiheurodd yr Aelod Llywyddol a dywedodd y byddai'n ymchwilio i gais y Cynghorydd Evans.

Cyfeiriodd y Cynghorydd Evans at Eitem 11: Cwestiynau i Arweinydd y Cyngor,

blaenoriaethau Llywodraeth Cymru, lle cofnodwyd ei fod wedi cyfeirio at y swm o £1.5m ar gyfer arwyddion stryd yn unig ac ni allai'r Cynghorydd Evans gofio a oedd wedi dweud bod y Cyngor wedi cael £600,000 neu wedi gwario £32M ar arwyddion ond roedd hyn yn anghywir.

To consider any proposed appointments.

Ystyried y penodiadau arfaethedig a nodwyd yn yr adroddiad

Cynigiodd y Cynghorydd Clarke y penodiadau a nodwyd yn yr adroddiad, fel y cytunwyd gan y Rheolwyr Busnes fel y nodir isod.

Eiliwyd yr adroddiad gan y Cynghorydd Reeks.

Penderfynwyd: Bod y penodiadau canlynol yn cael eu cytuno.

Penodiadau Cyrff Llywodraethu

30 minutes is allocated for questions to the Gwent Police representative.

Cyflwynodd yr Aelod Llywyddol Uwch-arolygydd Heddlu Gwent, J White, a roddodd y wybodaeth ddiweddaraf i Aelodau'r Cyngor am faterion yr heddlu yn Nwyrain, Gorllewin a Chanol Casnewydd.

Gwahoddodd yr Aelod Llywyddol yr Arweinydd i siarad gerbron yr Uwch-arolygydd White.

Croesawodd yr Arweinydd yr Uwch-arolygydd White a diolchodd i'r heddlu ar ran

Cyngor Dinas Casnewydd am eu cymorth plismona a wnaed yn ystod y Digwyddiad Pride. Dywedodd yr Arweinydd

fod hyn wedi bod yn enghraifft ragorol o blismona cymunedol a chanmolodd yr heddlu a swyddogion cymorth cymunedol yr heddlu (SCCHau) a fu'n ymgysylltu â'r cyhoedd ar y diwrnod.

Dywedodd yr Arweinydd fod amrywiant mewn ymgysylltiad yr heddlu ag aelodau etholedig yn golygu bod cyfathrebu a gohebiaeth a dderbyniwyd yn wahanol yng ngorllewin Casnewydd o gymharu â'r dwyrain, lle roedd cydweithwyr wardiau wedi cael gwybod am newidiadau diweddar i'r heddlu. Gofynnodd yr Arweinydd a fyddai'r Uwch-arolygydd yn mynd i'r afael â hyn er mwyn sicrhau bod holl gydweithwyr wardiau yng Nghasnewydd yn cael eu hysbysu a'u diweddaru.

Cytunodd yr Uwch-arolygydd White fod anghyfartaledd. O ran y newidiadau diweddar i orllewin Casnewydd, roedd Sarjant Merve Priest yn camu i’r adwy fel Arolygydd ac roedd Prif Arolygydd newydd, Amanda Thomas, a oedd yn glir yn ei barn ynghylch cysondeb ymgysylltu ag aelodau etholedig a thrigolion a byddai hyn i'w weld yn yr holl gyfathrebu wrth symud ymlaen.  

Cyfeiriodd yr Arweinydd at fonitro terfynau cyflymder 30mya ac 20mya gan yr heddlu a gofynnodd iddynt edrych ar faterion goryrru ar hyd Almond Drive, y tu allan i'r ysgol gynradd.  Er y gallai swyddogion gorfodi'r Cyngor ddangos rhywfaint o weithgarwch, byddai presenoldeb SCCHau hefyd yn cael ei groesawu, o gwmpas oriau ysgol.

Cwestiynau i'r Heddlu a ofynnwyd gan y Cynghorwyr:

§     Gofynnodd y Cynghorydd Evans gwestiwn damcaniaethol am ei ardd gefn a dywedodd yr Uwch-arolygydd y byddai achosion o'r fath yn cael eu trin fesul achos ac y gellid eu hystyried yn ddifrod troseddol, ond byddai sefyllfaoedd tebyg yn cael eu gwirio gydag asiantaethau eraill fel D?r Cymru cyn penderfynu ar hyn.   

Gofynnodd y Cynghorydd Evans pa bwerau barnwrol oedd gan yr heddlu mewn perthynas â theithwyr a pha mor anodd oedd hyn i’w orfodi.  Dywedodd yr Uwch-arolygydd White fod Adran 60 o Ddeddf Cyfiawnder Troseddol a Threfn Gyhoeddus 2022 wedi'i chyflwyno i roi mwy o bwerau i'r heddlu ddelio â gwersylloedd anghyfreithlon, fodd bynnag, roedd yn rhaid bodloni tri maen prawf dan y ddeddfwriaeth hon cyn y gellid gorfodi hyn: difrod sylweddol i dir, aflonyddwch sylweddol, a gofid sylweddol. Roedd gwersylloedd wedi sefydlu yng Nghasnewydd yn y gorffennol gyda phocedi o achosion o ddwyn, difrod ac anhrefn ond ni ystyriwyd hyn yn sylweddol.  Er bod yr Uwch-arolygydd yn deall rhwystredigaeth trigolion, dywedodd canllawiau o Bolisi Llywodraeth Cymru mai'r heddlu sy'n penderfynu a yw rhywbeth yn sylweddol.  

§     Cysylltodd trigolion oedrannus â'r Cynghorydd Jenkins i ofyn beth ellid ei wneud i fynd i'r afael â'r ymddygiad gwrthgymdeithasol yng nghefn Asda ym Mhilgwenlli Cadarnhaodd yr Uwch-arolygydd White fod patrolau pwrpasol yn cael eu cynnal  ...  view the full Cofnodion text for item 4.

Gwahoddodd yr Aelod Llywyddol yr Arweinydd i gyflwyno'r adroddiad cyntaf ar yr agenda,

Strategaeth a Ffefrir y Cynllun Datblygu Lleol Newydd (CDLlN) a gofynnodd am

gymeradwyaeth y Cyngor i gymeradwyo'r Strategaeth a Ffefrir ac i ddechrau’r ymgynghoriad ffurfiol â’r gymuned ym mis Hydref. 

Roedd yr argymhelliad hwn yn unol â'r amserlen yn y Cytundeb Cyflawni Diwygiedig a gymeradwywyd gan y Cyngor ac a gadarnhawyd gan Lywodraeth Cymru ym mis Ionawr 2023.

Mae bod â Chynllun Datblygu Lleol cyfredol ac addas at y diben nid yn unig yn bwysig ar gyfer gweld y ddinas yn tyfu ac yn ffynnu hyd at 2036 ond mae hefyd yn ofyniad statudol. 

Mae'r Strategaeth a Ffefrir yn gam ffurfiol yn natblygiad CDLlN ac mae pwrpas y Strategaeth a Ffefrir yn amlinellu dull a awgrymir o ran ymdrin â datblygu newydd, twf yn y dyfodol a chadwraeth.  

Mae Casnewydd wedi'i nodi fel Ardal Dwf Genedlaethol yng Nghymru'r Dyfodol: Cynllun Cenedlaethol 2040. Dyma oedd haen uchaf y Cynllun Datblygu at ddibenion cynllunio ac mae angen i bob cynllun lefel leol, gan gynnwys ein Cynllun Datblygu Lleol, fod yn unol â'r cynllun cenedlaethol.

Cynhaliwyd ymgynghoriad cyhoeddus ar yr Opsiynau Twf a Gofodol a defnyddiwyd yr ymatebion a dderbyniwyd i lywio'r Strategaeth a Ffefrir arfaethedig. Derbyniwyd 68 o ymatebion i'r ymgynghoriad gan amrywiaeth eang o randdeiliaid. Cafodd yr ymatebion i’r ymgynghoriad hyn a'r ymatebion arfaethedig eu hystyried gan y Cabinet ar 13 Medi a chymeradwywyd yr argymhellion.

Ochr yn ochr â’r ymatebion i’r ymgynghoriad a dderbyniwyd, defnyddiwyd llawer iawn o dystiolaeth gefndir ac adroddiadau i lywio'r Strategaeth a Ffefrir.  

Er mwyn datblygu Strategaeth a Ffefrir yn ffurfiol, mae angen ymgynghori ffurfiol pellach. Mae'r rheoliadau'n nodi y dylai hyn fod am o leiaf chwe wythnos, ond cynigiwyd y byddai'r ymgynghoriad yn dechrau ym mis Hydref ac yn rhedeg am wyth wythnos.  Roedd y cynllun ymgynghori yn cynnwys dulliau amrywiol o ymgysylltu ac ymarferion i sicrhau bod cynulleidfa eang yn cael ei chyrraedd. 

Ystyriodd y Pwyllgor Craffu Lleoedd a Chorfforaethol y Strategaeth a Ffefrir a'r cynigion ar 11 Medi. Cafwyd trafodaeth gadarnhaol ar y mater hwn ac roedd y Pwyllgor yn fodlon cymeradwyo'r ymarfer ymgynghori â’r cyhoedd.  Croesawodd yr Arweinydd y cais gan Aelodau'r Pwyllgor y dylid ystyried yn ofalus sut i hyrwyddo'r ymgynghoriad a chodi ymwybyddiaeth ohono. 

Mae targed i hwyluso’r gwaith o ddatblygu 570 o gartrefi newydd a chreu 8,640 o swyddi newydd wedi'i osod dan y Strategaeth a Ffefrir.  Gyda’r lefel hon o dwf, bydd Casnewydd yn gyrchfan lle bydd pobl eisiau byw, gweithio ac ymweld. 

Er mwyn cyflawni'r twf hwn, cynigiwyd mabwysiadu strategaeth ofodol hybrid.  Byddai hyn yn canolbwyntio ar Dir a Ddatblygwyd yn Flaenorol yn ogystal â chydnabod y byddai angen rhywfaint o faes glas o fewn aneddiadau a chyfagos â nhw a rhai datblygiadau llai mewn pentrefi. Amlinellir manylion safleoedd allweddol arfaethedig â mwy na 300 o anheddau yn y strategaeth.

Mae’r strategaeth hon ar gyfer ymgynghori, ac mae safbwyntiau a barn yr holl randdeiliaid yn cael eu croesawu. Bydd  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Dywedodd yr Aelod Llywyddol mai'r adroddiad nesaf i'w gyflwyno gan yr Arweinydd oedd Adroddiad Blynyddol y Cynllun Newid Hinsawdd ar gyfer 2022-2023.

Diben yr adroddiad oedd cyflwyno allyriadau sefydliadol ar gyfer 2022-23 ynghyd â diweddariad ar y prosiectau a oedd yn cefnogi ymdrechion datgarboneiddio’r Cyngor.

Dyma adroddiad blynyddol llawn cyntaf y Cynllun Newid Hinsawdd a gymeradwywyd ym mis Mawrth 2022.

Mae’r Cynllun Newid Hinsawdd yn nodi sut y byddai'r sefydliad yn cyflawni Sero Net erbyn 2030 yn unol ag ymrwymiadau.

O ran yr adroddiad ei hun, ar y cyfan, roedd allyriadau carbon wedi gostwng, ac eithrio caffael, ac allyriadau gweithredol; roedd y ffigwr hwn wedi gostwng 7.69% ers 2021-2022.

Mae'r ffigwr hwn yn is na'r hyn a adroddwyd yn flaenorol oherwydd newidiadau yn y canllawiau adrodd a chychwyn ymgysylltu â'n cadwyn gyflenwi i ddechrau llunio ffigyrau manylach sy'n benodol i Gasnewydd.

Gyda Chynllun Ynni Ardal Leol ledled y ddinas ar waith, mae camau gweithredu ym mlwyddyn 2 y cynllun newid hinsawdd â ffocws llawer tynnach ar allyriadau sefydliadol. Mae gan y rhan fwyaf o'r camau gweithredu ar gyfer Blwyddyn 2 y cynllun ddyddiadau cwblhau yn ystod y flwyddyn. 

Manylyn pwysig i'w nodi yw’r argymhelliad ar gyfer gwahanu Cynlluniau Gweithredu o'r prif Gynllun Sefydliadol. Byddai Cynlluniau Gweithredu ar gael i'r cyhoedd, ond mae eu gwahanu o gorff y Cynllun ei hun yn golygu nad oes angen diwygio ac ailgyhoeddi’r Cynllun cyfan yn flynyddol.

Roedd prosiectau Newid Hinsawdd nodedig yn ystod y flwyddyn ddiwethaf yn cynnwys: 

§     Cyflwyno hyfforddiant Llythrennedd Carbon i aelodau ac uwch reolwyr a chyflawni statws Achrediad Efydd.

§     Sefydlu’r Rhwydwaith Newid Hinsawdd i Staff gyda 30 o aelodau sy'n cyfarfod bob mis.

§     Gosod paneli solar pellach drwy Egni, y cwmni solar cydweithredol cymunedol.          

§     Gosod Pympiau Gwres Ffynhonnell Aer yn Ysgol Gyfun Caerllion.

§     Cyflawni Statws Dinas Coed y Byd i gydnabod y gwaith o reoli stociau coed.

§     Cwblhau Pont Devon Place i gefnogi teithio llesol ar draws y ddinas.

§     Newidiadau i brosesau caffael i gefnogi datgarboneiddio trwy'r pryniannau mwy a wneir, yn fuan byddai angen cymeradwyaeth gan y tîm newid hinsawdd ar bob caffaeliad dros £75,000.  

Yn y flwyddyn i ddod, y prif feysydd ffocws ar gyfer y Cynllun Newid Hinsawdd fyddai datgarboneiddio gwres yn adeiladau'r Cyngor yn barhaus, dileu'r angen i ddefnyddio tanwydd ffosil lle bo hynny'n bosibl, darparu mannau gwefru cerbydau trydan yn eang, gwerthuso'r potensial datgarboneiddio ar gyfer tir sy'n eiddo i'r Cyngor a datblygu cynlluniau cyfathrebu mewnol ac allanol i sicrhau bod cyfathrebu ac ymgysylltu effeithiol â staff a'r cyhoedd.

Cafodd yr adroddiad ei eilio gan y Cynghorydd Forsey.

Sylwadau gan y Cynghorwyr:

§     Ystyriodd y Cynghorydd Forsey y cynnydd dan yr adroddiad cynhwysfawr ar ôl-ffitio adeiladau, disodli cerbydau fflyd, a chael Statws Achrediad Llythrennedd Carbon Efydd. Cyfeiriodd y Cynghorydd Forsey at ddigwyddiadau tywydd eithafol a'r effaith ar fywydau a chynhyrchu bwyd. Felly, roedd yn hanfodol ein bod yn parhau â'r gwaith hwn. Daeth y Cynghorydd Forsey i'r casgliad, er bod cynnydd da wedi'i wneud, ei bod yn hanfodol bod  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Gwahoddodd yr Aelod Llywyddol yr Aelod Cabinet dros Gynllunio Strategol, Rheoleiddio a Thai i gyflwyno'r adroddiad. 

Gofynnwyd i gydweithwyr y Cyngor ystyried a chytuno ar adnewyddu’r GDMC ar gyfer Arcêd y Farchnad.

Mae'r arcêd yn ardal bwysig yng nghanol y ddinas ac mae wedi bod yn destun llawer o welliant ac adfywio dros y blynyddoedd diwethaf.

Yn 2020, ystyriodd y Cyngor gais tebyg fel ymateb i ymddygiad gwrthgymdeithasol yn yr arcêd yn ystod y nos lle digwyddodd fandaliaeth ac ymddygiad gwrthgymdeithasol arall.

Roedd gorchymyn 2020 yn cynnwys darpariaeth i osod gatiau ar y naill ben a'r llall yn ystod y nos. 

Gan fod yr arcêd yn hawl dramwy, amlygwyd llwybr arall ac ymgynghorwyd arno. Mynegodd yr aelodau o’r cyhoedd a’r busnesau a ymatebodd i'r ymgynghoriad gefnogaeth gref i'r dull gweithredu hwn.

Gwnaeth y mesur unigol hwn bron dileu ymddygiad gwrthgymdeithasol a galluogodd fusnesau i ddychwelyd i'r ardal gyda mwy o hyder.

Eiliodd y Cynghorydd Mudd yr adroddiad.

Sylwadau gan y Cynghorwyr:

§     Dywedodd y Cynghorydd Thomas fod ymrwymiad enfawr yn natblygiad yr ardaloedd hyn o'r ddinas ac roedd yn bwysig eu hamddiffyn er mwynhad trigolion.

§     Eiliodd yr Arweinydd y cynnig a gwnaeth sylwadau ar adfywio Arcêd y Farchnad.  Bwriad y GDMC oedd diogelu'r gofod hwn a'r gobaith oedd y byddai’r cydweithwyr yn cefnogi'r adroddiad.

Penderfynwyd:

Cymeradwyodd y Cyngor adnewyddu GDMC Arcêd y Farchnad.

Symudodd yr Aelod Llywyddol i'r eitem nesaf ar yr agenda, a gyflwynwyd gan yr Aelod Cabinet dros Gynllunio Strategol, Rheoleiddio a Thai.

Gofynnwyd i gydweithwyr y Cyngor ystyried a chytuno ar adfer y GDMC ar gyfer ardal ym Maesglas.

Yn 2018 ystyriodd y Cyngor gais tebyg fel ymateb i ymddygiad gwrthgymdeithasol gan drigolion a busnesau yn yr ardal.

Roedd y gorchymyn yn cynnwys cyfyngu ar fynediad i lwybr cyhoeddus y tu ôl i siopau Maesglas ar Cardiff Road.  

Gan fod y llwybr hwnnw’n hawl dramwy, amlygwyd llwybr arall ac ymgynghorwyd arno. 

Cafwyd lefel uchel o ymateb i'r ymgynghoriad, a nododd y cyhoedd a'r busnesau a ymatebodd fod problemau ymddygiad gwrthgymdeithasol yn aros yn yr ardal ac y byddai'r rheolaethau ychwanegol hyn yn helpu i fynd i'r afael â nhw. 

Nodwyd bod llawer o’r ymatebwyr i'r ymgynghoriad yn mynegi dymuniad i ardal y GDMC gael ei hehangu. Roedd y swyddogion yn bwriadu ystyried yr opsiwn hwn yn ddi-oed ac efallai y byddant yn ystyried ehangu yn ystod y misoedd nesaf.

Eiliodd y Cynghorydd Marshall yr adroddiad.

Sylwadau gan y Cynghorwyr:

§     Cefnogodd y Cynghorydd Perkins adfer GDMC Maesglas a chyfeiriodd at yr ymateb cadarnhaol gan y trigolion i'r GDMC.   

§     Roedd y Cynghorydd Mark Howells o'r farn bod hwn yn gam rhagweithiol a gymerwyd gan y Cyngor i gyflawni canlyniadau cadarnhaol i'r gymuned ac argymhellodd fod y swyddogion yn ystyried GDMCau mewn ardaloedd eraill sy'n profi problemau tebyg.  

§     Diolchodd y Cynghorydd Batrouni i’r swyddogion, y cynghorwyr a J Bryant, AoS am eu rhan a chefnogodd yr adroddiad yn llwyr.

§     Eiliodd y Cynghorydd Marshall yr adroddiad i fynd i'r afael â'r problemau ym Maesglas a gwnaeth sylwadau ar y gefnogaeth gan drigolion yn yr adborth i'r ymgynghoriad.   

§     Cyfeiriodd y Cynghorydd Morris at bwysigrwydd ymgysylltu â phobl ifanc a gobeithiai y gellid rhoi mesurau ar waith i gefnogi ymgysylltu a gweithgareddau yn yr ardal hon.

Penderfynwyd:

Cytunodd y Cyngor i GDMC yn ardal Maesglas.

Gwahoddodd yr Arweinydd y Swyddog Monitro i gyflwyno'r adroddiad olaf ar yr agenda, dyma'r cynnig i Gydbwyllgor Trosolwg a Chraffu (CTCh) Bargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd (BDdPRC) gael ei benodi i gyflawni swyddogaethau craffu'r awdurdod mewn perthynas â Chydbwyllgor Corfforaethol De-ddwyrain Cymru (CbCDdC).

Sefydlwyd CbCDdC yn ffurfiol ym mis Ebrill 2021, yn cynnwys Arweinwyr y 10 Awdurdod Lleol yn Ne-ddwyrain Cymru, gan gynnwys Casnewydd.

Mae’r CbC yn gyfrifol am gynllunio datblygu strategol, cynllunio trafnidiaeth rhanbarthol a hyrwyddo lles economaidd ardal De-ddwyrain Cymru.

Ar hyn o bryd mae CbCDdC mewn cyfnod pontio, gan adeiladu strwythurau llywodraethu i baratoi ar gyfer dod yn gwbl weithredol ym mis Ebrill 2024 pan fwriedir iddo gymryd drosodd swyddogaethau Cydbwyllgor BDdPRC.

Fel rhan allweddol o strwythurau llywodraethu’r CbC, rhaid gwneud trefniadau i sicrhau bod trefniadau trosolwg a chraffu priodol ar waith i ddarparu craffu effeithiol ar y swyddogaethau a gyflawnir gan y CbC.

Mae'r adroddiad yn nodi'r cynigion canlynol:

§     Pob un o'r 10 Awdurdod Lleol i gytuno i benodi'r CTCh presennol, sydd ar hyn o bryd yn craffu ar Brifddinas-Ranbarth Caerdydd (P-RC), i graffu ar CbCDdC dan gylch gorchwyl ar wahân (Atodiad 2).

§     Cadarnhaodd y CTCh presennol ei gytundeb i wneud hyn (fel Atodiad 1) a

gofynnir i’r 10 Awdurdod Lleol nawr geisio cymeradwyaeth ar gyfer y cynigion gan eu Cynghorau, gyda'r amod bod y CTCh ei hun yn adolygu'r cylch gorchwyl i sicrhau bod y trefniadau craffu yn gadarn, yn dryloyw ac yn atebol.

§     Byddai angen cyfeirio unrhyw newidiadau dilynol i'r cylch gorchwyl yn ôl a'u cymeradwyo gan bob un o'r 10 Awdurdod Lleol a gynrychiolir ar y CTCh.

Cyfarfu'r CTCh ar 27 Gorffennaf 2023 a nododd ei gytundeb mewn egwyddor i'r cynnig.

Cynrychiolwyd Cyngor Dinas Casnewydd ar y CTCh gan Gadeirydd Pwyllgor Trosolwg, Craffu a Rheoli Cyngor Dinas Casnewydd.

Cafodd yr adroddiad ei eilio gan y Cynghorydd Davies.

Penderfynwyd:

Cytunodd y Cyngor i benodi Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu Prifddinas-Ranbarth Caerdydd fel y Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu ar gyfer CbCDdC.

Cyn dechrau’r cwestiynau, gwnaeth yr Arweinydd y cyhoeddiadau canlynol i'r Cyngor:

Cynigiodd yr Arweinydd ei chydymdeimlad â'r rhai a oedd â theuluoedd yn Libya a oedd wedi dioddef y llifogydd diweddar.

Balchder yn y Porthladd

Hoffwn ddechrau drwy ddweud pa mor wych oedd gweld cymaint o bobl yn cefnogi ail benwythnos Balchder yn y Porthladd ar ddechrau'r mis hwn.

Roedd y penwythnos cyfan, gan gynnwys y parêd, yr ?yl a'r digwyddiadau eraill, yn ddathliad gwych o'n cymuned LHDTCRhA+. 

Siaradais â llawer o bobl a oedd mor hapus i allu profi'r digwyddiad hwn, ac yn bwysig, a oedd yn teimlo eu bod yn gallu bod yn nhw eu hunain. Mae cynwysoldeb a derbyniad yn agweddau hanfodol ar gymeriad ein dinas lle mae pawb yn teimlo bod croeso iddynt ac yn cael eu cofleidio am bwy ydyn nhw. Mae'n dangos pam fod digwyddiadau fel hyn yn bwysig, ac rwyf eisoes yn edrych ymlaen at ddathliadau'r flwyddyn nesaf.

G?yl Fwyd

Mae ychydig dros bythefnos i fynd nes bydd G?yl Fwyd Casnewydd yn dychwelyd i ganol y ddinas, ac rwy'n falch iawn y bydd y digwyddiad eleni yn fwy nag erioed, gan gael ei gynnal dros dri diwrnod yn lle un.

Mae'r ?yl wedi cael ei sefydlu fel un o uchafbwyntiau calendr digwyddiadau Casnewydd, ac rydym yn si?r y bydd y rhaglen eleni yn boblogaidd gyda thrigolion, ymwelwyr a busnesau.

Mae'r ?yl yn cychwyn gyda digwyddiad swper ar nos Wener 13 Hydref yn NP20 Bar a Kitchen yng Ngwesty Mercure. 

Bydd cogydd nodedig yr ?yl, Hywel Jones, yn mynd â phobl ar archwiliad coginio o fwyd Cymreig, Sioraidd ac Almaeneg gwych, i ddathlu cysylltiadau Casnewydd â'i dwy ddinas efell Kutaisi a Heidenheim.

Mae’r tocynnau ar gyfer y swper ar werth a gellir eu harchebu trwy wefan yr ?yl fwyd.

Ddydd Sadwrn bydd y farchnad fwyd draddodiadol yng nghanol y ddinas, gydag adloniant stryd, arddangosiadau cogyddion ym Marchnad Casnewydd, pentref fegan a llysieuol yn Sgwâr John Frost, ac mae rownd derfynol y gystadleuaeth Cogydd Ifanc yn dychwelyd. 

Yn olaf, ar y dydd Sul bydd digwyddiad newydd ar gyfer yr ?yl, gyda cherddoriaeth fyw a gwerthwyr bwyd stryd ar y Stryd Fawr.

Rydym wedi gweithio'n agos gyda'r bariau lleol Le Pub, McCanns, a Madame JoJo i greu rhaglen wych o adloniant ar gyfer y digwyddiad ar y dydd Sul, ac rydym yn si?r y bydd hynny'n ychwanegiad poblogaidd at raglen yr ?yl.

Ychwanegodd yr Arweinydd na ddylid tanbrisio'r effaith ar yr economi leol ac anogodd drigolion i fynd i’r ?yl.

Arcêd y Farchnad   

Rwy'n falch o gadarnhau bod y rhan derfynol o waith adfer yn arcêd hanesyddol Marchnad Casnewydd bellach ar y gweill.

Mae'r prosiect adfer, a ddechreuodd yn ôl yn 2018, wedi cynnwys y Cyngor yn trawsnewid yr arcêd a oedd unwaith yn dirywio yn atyniad masnachol bywiog a hyfyw yng nghanol y ddinas.

Bydd cam hwn y gwaith yn cynnwys gwaith adnewyddu mewnol i nifer o'r unedau yn yr arcêd, yn ogystal â'r gwaith adnewyddu  ...  view the full Cofnodion text for item 10.

Cwestiwn 1 - Yr Aelod Cabinet dros Gynllunio Strategol, Rheoleiddio a Thai

Y Cynghorydd Debbie Jenkins:

Nod y cynllun corfforaethol yw gwneud Casnewydd yn Ddinas decach, fwy diogel a ffyniannus. Gan fod Rheoleiddio yn rhan o'ch portffolio, a allwch ddiweddaru'r Cyngor ar yr hyn y mae tîm Diogelu'r Cyhoedd yn ei wneud i gyflawni'r nodau strategol hyn?

Ymateb gan y Cynghorydd James Clarke:

Mae ein timau Diogelu'r Cyhoedd yn cynnal ystod eang o weithgareddau ar wahanol gyfundrefnau, felly hoffwn roi rhywfaint o fanylion am weithgareddau diweddar ar bob un o'r meysydd hyn i ddangos y gwaith gwych a wneir gan swyddogion y Cyngor.

Yngl?n â Safonau Masnach:

Mae ymchwiliadau'n ymwneud â nwyddau ffug a bridio c?n anghyfreithlon yn parhau. Mae'r gwerth twyll cyfun yn fwy na £5 miliwn. 

Yn ystod ymgyrch ddiweddar i orfodi tybaco anghyfreithlon yn Commercial Street, cynhaliodd swyddogion wyliadwriaeth ar siopau tybaco anghyfreithlon gan arwain at atafaeliadau a phedwar arestiad. Gwnaeth y swyddogion gau pum siop gan ddefnyddio Gorchmynion Atal Ymddygiad Gwrthgymdeithasol. 

Mae dyfeisiau fêpio tafladwy anghyfreithlon yn gyffredin; mae 3,370 o fêps tafladwy anghyfreithlon wedi'u hatafaelu ac mae nifer o erlyniadau ar y gweill mewn perthynas â fêps anghyfreithlon a fêps a werthwyd i bobl dan oed.

Mae nifer o ymchwiliadau i weithgareddau masnachwyr twyllodrus / teithiol ar wahanol gamau cwblhau. 

Mae’r swyddogion yn cynnal archwiliad wedi'i asesu o ran risg mewn busnesau bwyd ledled y ddinas ac mae prosiect ar y gweill i fynd i'r afael ag eiddo rhent preswyl a safleoedd masnachol nad ydynt yn bodloni safonau perfformiad ynni derbyniol.

Yngl?n ag Iechyd yr Amgylchedd

Mae'r Adran yn parhau i gefnogi digwyddiadau diogel, darparu rheolaethau bwyd ac ati. Mae'r gwasanaeth yn targedu busnesau lle mae arferion amhriodol fel defnyddio offer anniogel. Er enghraifft, defnyddio offer nwy cegin sydd wedi'i drawsnewid yn anghyfreithlon i nwy petrolewm hylifedig, gan achosi risg o ffrwydrad. Mae mwy o hysbysiadau gwahardd wedi'u cyflwyno yn ystod y flwyddyn ddiwethaf, na'r pedair blynedd diwethaf.

Mae nifer o hysbysiadau gwella hylendid bwyd, hysbysiadau gwahardd a chamau atafaelu, cadw a dinistrio bwyd wedi cael eu gweithredu. Mae dau erlyniad wedi cael eu cynnal. 

Yngl?n â Thrwyddedu:

Mae'r Adran hon yn parhau i fonitro busnesau trwyddedig. Mae camau wedi’u cymryd yn ymwneud â thafarndai a chlybiau nos yn torri eu hamodau. Mae gwiriadau gyda'r fasnach dacsis yn parhau. Enghreifftiau o ddigwyddiadau sydd wedi digwydd fyddai bod y tîm wedi ymchwilio i un gyrrwr tacsi a chanfod ei fod yn dweud celwydd am drosedd goryrru. Cafodd y gyrrwr hwnnw ddedfryd ohiriedig a dirwy wedi hynny. Roedd dau yrrwr tacsi wedi gwrthod caniatáu i g?n tywys fod yn eu ceir. Cafodd trwyddedau’r gyrwyr hyn eu hatal hyd nes iddynt gael eu hailhyfforddi.

Yngl?n â Diogelwch Cymunedol:

Mae'r Tîm Diogelwch Cymunedol yn weithgar yng nghanol y ddinas ac yn delio â niwsans s?n, materion iechyd a diogelwch, bu digwyddiadau o dipio anghyfreithlon hefyd lle mae Hysbysiad Amddiffyn Cymunedol wedi'i gyhoeddi mewn rhai achosion.

Cyhoeddwyd Hysbysiad Amddiffyn Cymunedol mewn perthynas â  ...  view the full Cofnodion text for item 11.