Agenda and minutes

Cynghorydd H Thomas, Cynghorydd Hourahine, Cynghorydd Dudley

Dim

Cyflwynwyd Cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 1 Tachwedd 2018.

Cytunwyd

Cymeradwywyd Cofnodion y cyfarfod fel cofnod cywir

Cyflwynodd y Cynghorydd Thomas yr Adroddiad Blynyddol i'r Cyngor ym mis Tachwedd a chafodd dderbyniad da.

Dosbarthwyd cyflwyniad yr Arolwg Cynghorwyr Staff ar gyfer y cyfarfod. Roedd hyn yn Ymateb i'r Holiadur Safonau Moesegol. Bydd yr arolwg yn cael ei drafod dan Gyhoeddiadau Cadeiryddion.

Dywedodd y Cadeirydd fod sylw o dan Adran 11 yng nghofnodion y cyfarfod blaenorol yn ymwneud â hyfforddiant Cynghorwyr. Dywedodd Mr J Davies fod yr hyfforddiant a gafodd yr Aelodau drwy'r Cyngor am ddim ac nad oedd rhai aelodau'n derbyn hyfforddiant os oedd drwy Un Llais Cymru oherwydd y gost. Pan fydd y Cyngor yn cynnal hyfforddiant, roedd nifer da o aelodau’n bresennol fel arfer.

Holodd y Cadeirydd a oedd unrhyw hyfforddiant wedi'i drefnu ar gyfer Cynghorwyr y flwyddyn galendr hon. Cadarnhaodd Pennaeth y Gyfraith a Rheoleiddio nad oedd hyfforddiant wedi'i gynllunio eto ac nad oedd yn debygol y byddai'r hyfforddiant yn dechrau cyn mis Ebrill gan y bydd Siambr y Cyngor yn cael ei defnyddio gyda'r nos. Roedd yn debygol y byddai'r hyfforddiant yn dechrau ym mis Ebrill neu fis Mai 2019 bellach. Soniwyd am wariant cydamserol gan fod y berthynas rhwng Cyngor Dinas Casnewydd a Chynghorau Cymuned ychydig dan straen ar hyn o bryd ac nid yw'r Cynghorau Cymuned hynny wedi cael eu pwyso na'u herlid oherwydd y berthynas dan straen presennol gan na chafodd y toriadau i gyllid cydamserol lleol ym mis Ebrill dderbyniad da. Felly byddai'n cael ei ddilyn maes o law. Cadarnhawyd yn y Siarter ei fod yn nodi mai un o'r ymrwymiadau oedd darparu hyfforddiant a'r teimlad oedd y gallai'r berthynas hon rhwng Cyngor Dinas Casnewydd a Chynghorau Cymuned barhau ar ôl i’r materion ariannol ddiflannu.

Y gobaith oedd y byddai'r hyfforddiant yn benodol ar gyfer Cynghorwyr Cymuned gan fod eu rôl ychydig yn wahanol ac roedd croeso i aelodau'r Pwyllgor Safonau fod yn bresennol. Cadarnhaodd Dr Worthington yr hoffai fod yn bresennol. Gellid ychwanegu sesiynau hyfforddi hefyd at gyfarfod Pwyllgor Safonau yn y flwyddyn.

Gellir cyflwyno cyfryngau cymdeithasol i Gynghorwyr (canllawiau newydd) a gyhoeddwyd gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (CLlLC) yn y cyfarfod nesaf. Soniwyd y gellir edrych ar gefnogi Cynghorwyr yn eu rolau lleol yn ogystal â'r ffordd orau y gall Cynghorwyr ymgysylltu â'u hetholwyr.

Derbyn unrhyw gyhoeddiadau y mae’r Cadeirydd yn dymuno eu gwneud.

Cyfeiriodd y Cadeirydd at yr arolwg, Ymateb i Holiadur Safonau Moesegol, a gafodd ei ohirio tan yr wythnos hon. Gofynnodd y Cadeirydd beth oedd teimladau'r Pwyllgor ynghylch yr arolwg staff/aelodau? Nodwyd mai dim ond 18 o 65 o unigolion ymatebodd a bod hyn yn ganlyniad siomedig. Cadarnhaodd Pennaeth y Gyfraith a Rheoleiddio fod yr ymateb gan y Cynghorwyr yn anghyson a dywedodd mai templed cychwynnol oedd yr holiadur ac y byddai angen cynnal cyfarfodydd dilynol. Ni chafodd ei gymryd ymhellach pan gwblhawyd yr arolwg diwethaf yn 2011 gan y bu Etholiad bryd hynny felly roedd yr aelodau wedi newid ac ati. Nodwyd bod angen gwella'n sylweddol y berthynas rhwng Swyddogion ac Aelodau a mynegwyd pryderon ynghylch ymddygiad rhai Aelodau mewn pwyllgorau Cyngor a Chynllunio. Nodwyd y materion hyn mewn cyfarfod blaenorol a dywedwyd bod pethau wedi gwella.

Cadarnhaodd Dr Worthington fod barn gadarnhaol ar gynnal arolwg ond bod y gyfradd isel yn peri pryder ac yn cael ei chydnabod. Mae'r materion a godwyd ar y pryd wedi gwella. Siaradwyd â chynghorwyr ac Uwch Swyddogion ac roedd angen tystiolaeth o'r datganiadau hyn. Dylem ni allu cofnodi’r berthynas well mewn arolwg cyfoes.

Nodwyd efallai fod angen cael gwybod gan aelodau sut roeddent yn teimlo am y sesiynau sefydlu, y mathau o hyfforddiant y gallant ei gael ayyb. Nid yw rhai Cynghorau'n cynnal arolygon Aelodau ac ar hyn o bryd nid yw Cyngor Casnewydd mewn sefyllfa ffurfiol i ddweud bod y Cyngor yn ymwybodol o'r canlyniadau. Nodwyd bod y graffiau ar yr arolwg yn dda ond bod y testun rhydd yn fwy defnyddiol o ran gweld safbwyntiau gwirioneddol Aelodau.

Teimlai'r Cadeirydd y byddai croeso i arolwg newydd a’i bod yn anghyfforddus na fu dim yn ddiweddar. Awgrymodd y Cadeirydd y bydd yn cyfarfod â'r Prif Arweinwyr i weld beth oedden nhw’n ei feddwl a beth ddylid ei wneud. Er enghraifft, a ddylai'r cwestiynau yn yr arolwg gael eu strwythuro'n wahanol?

Cytunodd Ms Watkins a dywedodd fod yr holiadur yn ddefnyddiol iawn cyn belled â bod y Cynghorwyr yn ymateb a'i bod yn bwysig cael safbwyntiau Swyddogion a Chynghorwyr. Nodwyd ar dudalen gefn yr holiadur y cynigiwyd y dylai'r Cyngor ystyried sancsiynau i aelodau nad ydynt yn mynychu hyfforddiant. Fodd bynnag, trafodwyd na ellir gorfodi hyn.

Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Rheoleiddio fod yr arweinwyr yn dda am gael pobl i fynychu a bod rheolwyr busnes yn gwneud eu gorau hefyd. Pe na bai Cynghorwyr yn bresennol ar gyfer hyfforddiant Trwyddedu a Chynllunio gellid eu hatal rhag mynychu'r Pwyllgorau hynny.

Trafodwyd y gallai cyfarfod ymlaen llaw rhwng yr Arweinwyr a'r Cadeirydd fod yn well ac y gallai Dr Worthington ennyn gwell cefnogaeth pe bai cyfarfod yn cael ei gynnal. Cadarnhaodd y Cadeirydd nad oedd angen cyflwyno holiadur yn y cyfarfod Arweinwyr hwn ond y byddai'n croesawu cwestiynau y gallai'r pwyllgor ystyried eu bod yn ddefnyddiol i'w hychwanegu at yr arolwg.

Roedd pawb a oedd yn bresennol yn cefnogi cyfarfod y Cadeirydd gyda'r arweinwyr ac y bydd hyn yn cael ei gyflwyno yn y  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Bydd y Swyddog Monitro yn adrodd ar unrhyw gwynion a dderbyniwyd ers y cyfarfod diwethaf.

Cafwyd un g?yn gan Gynghorydd, sydd wedi ei datrys ers hynny o dan Brotocol Datrysiad Lleol ar Gam 2. Cafwyd y g?yn o ganlyniad i wrandawiad Panel Trwyddedu. Roedd Aelod a oedd yn bresennol yn teimlo'n gryf am bwynt a wnaed a gadael yn grac. Ymddiheurodd y Cynghorydd dan sylw i'r Cadeirydd gan ddweud nad oedd yn teimlo bod aelodau newydd yn deall y rôl. O ganlyniad i'r g?yn mae hyfforddiant trwyddedu pellach i'w drefnu.

11 Ebrill 2019 am 5.30pm