Agenda and minutes

Dim.

Dywedodd y Cynghorydd Hourahine wrth y pwyllgor y gallai rhai o'r pynciau a drafodir fod yn berthnasol pe bai'n cael ei ailethol.

Gofynnodd Dr Richard Morgan i'r camgymeriad sillafu ym mharagraff 3 o fewn eitem 7 gael ei gywiro o "WGLA" i "WLGA”. Yn amodol ar y cywiriad hwn, derbyniwyd bod cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 6 Ionawr 2022 yn gofnod gwir a chywir.

Gofynnodd y Cadeirydd a oedd unrhyw ddiweddariadau yngl?n â'r cwynion. Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor y byddai diweddariad a chwynion newydd yn cael eu cyflwyno dan eitem 6.

To receive any announcements the Chair wishes to make.

Dim.

The Monitoring Officer will report on any complaints received since the last meeting.

Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor fod 3 chwyn newydd wedi eu codi i'r Ombwdsmon, dau’n ymwneud â Chynghorau Cymuned ac un yn ymwneud â Chynghorydd Dinas. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau fod un honiad o ymddygiad amharchus, un g?yn a adroddwyd gan Glerc ar ran y Cyngor am gynghorydd cymuned a gafwyd yn euog o drosedd a'i fod yn teimlo dan y Cod Ymddygiad fod yr euogfarn wedi dwyn anfri ar y swyddfa a'r Cyngor. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau fod gan y g?yn yngl?n â’r Cynghorydd Dinas 3 agwedd; yn gyntaf, torri ymddiriedaeth gan fod cyfeiriad e-bost yr achwynydd wedi’i gynnwys mewn e-bost cylchol at lawer o etholwyr ac roedd yr achwynydd yn teimlo nad oedd wedi cydsynio i hyn. Daeth yr Ombwdsmon i'r casgliad, er ei fod yn doriad yn dechnegol, wrth gymhwyso'r prawf dau gam, nad oedd yn doriad digon difrifol ac nid oedd o’r farn y byddai ymchwilio iddo er budd y cyhoedd. Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor fod yr ail agwedd yr oedd yr achwynydd wedi’i chodi’n broblem gyda thôn e-byst y Cynghorydd a bod methiant i ddangos parch. Teimlai'r Ombwdsmon nad oedd yn amharchus ac felly nid oedd yn cynnal y g?yn hon. Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor mai'r drydedd agwedd oedd y ffordd yr oedd y Cynghorydd yn delio â chwynion wardiau a daeth yr Ombwdsmon i'r casgliad bod y ffordd y cyflawnir dyletswyddau gan Gynghorydd yn fater rhwng etholwr a'i bleidlais, ac felly ni fyddai'r Ombwdsmon yn ymchwilio ymhellach i hyn. Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor fod 5 cwyn yn weddill i'r Ombwdsmon ymchwilio iddynt, ac roedd pob un ohonynt yn ymwneud â Chynghorau Cymuned.

Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau fod y Gynhadledd yn un werth chweil yr aeth llawer o bobl iddi a theimlodd ei bod yn ddefnyddiol dysgu o brofiadau pwyllgorau eraill a chadeiryddion pwyllgorau safonau. Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor fod Richard Penn wedi mynychu ac egluro rhai o'r argymhellion a'r casgliadau a ddaeth yn sgil ei adroddiad yn ogystal â'r Ombwdsmon Nick Bennet a fyfyriodd ar orfodi'r fframwaith rheoleiddio. Eglurodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau ei fod yn teimlo yn ystod y Gynhadledd fod diffyg awydd gan Lywodraeth Cymru i ddeddfu yn dilyn adroddiad Richard Penn cyn y cyfnod etholiadau, a oedd yn gyfle a gollwyd yn ei farn ef. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau y bu cynnig/argymhelliad byrfyfyr bod mynychwyr y Gynhadledd yn teimlo y dylid gweithredu argymhellion yr adroddiad cyn gynted â phosibl. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau fod teimladau cymysg yngl?n â materion eraill yn deillio o'r adroddiad, gan gynnwys gwaith yn cael ei gyfeirio yn ôl yn lleol i ymchwilio a chynnal gwrandawiadau gyda'r Ombwdsmon yn dal i ddelio â chwynion mwy difrifol er bod hyn oherwydd adolygiad tymor hwy gan Lywodraeth Cymru. Eglurodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau fod consensws bod y system yn gweithio'n dda yng Nghymru a bod cymeradwyaeth i adroddiad Richard Penn. Cytunodd Mrs Nurton fod nifer dda o bobl yn bresennol yn y Gynhadledd a'i bod yn fforwm da ar gyfer trafod a rhwydweithio rhwng awdurdodau. Nododd Mrs Nurton fod cyflwyniad cadeirydd Pwyllgor Safonau Gwynedd yn ddiddorol a chytunodd fod angen diweddaru rhannau o'r Cod Ymddygiad. Dywedodd Mrs Nurton wrth y pwyllgor fod Paul Egan o Un Llais Cymru wedi mynychu a siarad am yr hyfforddiant sy'n cael ei gynnig i Gynghorau Cymuned, yn ogystal â Lisa James o Lywodraeth Cymru. Nododd Mrs Nurton fod y Cyngor wedi cofrestru i gefnogi addewid Etholiad Teg ar gyfer ymgeiswyr a'u canfasio yn ystod y Cyfnod Cyn Etholiadau a dywedodd wrth y pwyllgor fod datganiad ar wefan Cyngor Dinas Casnewydd yn esbonio’r hyn a ddisgwylir gan ymgeiswyr. Nododd Dr Richard Morgan rwystredigaeth o ran Llywodraeth Cymru yn peidio â gweithredu argymhellion adroddiad Richard Penn cyn yr etholiadau, ond teimlai ei bod yn Gynhadledd addysgiadol. Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth bwyllgor fod y Gynhadledd yn ddigwyddiad blynyddol ac er nad oedd wedi digwydd drwy gydol cyfnod clo Covid-19, mae'n debygol y byddai'n parhau i gael ei chynnal o bell.

Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor fod hwn yn ddarn sylweddol o ganllawiau drafft. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau fod Deddf Etholiadau Llywodraeth Leol Cymru wedi newid cyfrifoldeb y Pwyllgor Safonau ac arweinwyr grwpiau gwleidyddol. Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor fod Gweinidogion Cymru wedi cyhoeddi canllawiau ar sut roedd y 4 dyletswyddau hyn yn cael eu cyflawni a'u bod ar hyn o bryd yn gwahodd sylwadau ar y canllawiau drafft hyn erbyn 16 Mai 2022.

Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor fod dyletswydd ar arweinwyr grwpiau i hyrwyddo a chynnal safonau moesegol o fewn eu grwpiau yn dilyn y newid. Ychwanegodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau fod dyletswydd arnynt hefyd i gydweithio gyda'r Pwyllgor Safonau a bod gan y pwyllgor ddyletswydd i fonitro sut mae arweinwyr yn rheoli'r dyletswyddau hyn. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau y bydd gan y Pwyllgor ddyletswydd hefyd i gyflwyno adroddiad blynyddol, ond mae'r adroddiad y mae eisoes yn ei gyflwyno yn bodloni hyn.

Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor fod y canllawiau yn rhoi hyblygrwydd i arweinwyr ar sut y maent yn cyflawni eu dyletswyddau ac ni fydd arweinwyr grwpiau’n atebol am unrhyw gamymddwyn gan aelodau unigol o’u grwpiau ond byddant yn gyfrifol am hyrwyddo diwylliant cadarnhaol a dangos esiampl dda i'r Aelodau.

Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor fod yn rhaid gwneud penderfyniad wedyn ynghylch sut mae arweinwyr grwpiau'n gweithio gyda'r pwyllgor i gyflawni'r ddyletswydd hon a’r awgrym yn yr adroddiad oedd llythyr at y pwyllgor ar gynnydd a gweithredu'r dyletswyddau hyn. Awgrymodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau y gallai Cadeirydd y Pwyllgor Safonau gwrdd ag arweinwyr grwpiau i drafod cynnydd a gweithredu'r dyletswyddau hyn. Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor fod yn rhaid sicrhau diweddariad o fewn 6 mis i'r etholiad ac adolygiad yn flynyddol, a bydd rhwymedigaeth i egluro i'r Cyngor sut mae'r ddyletswydd hon yn cael ei chyflawni. Ychwanegodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau fod yn rhaid i arweinwyr grwpiau dderbyn hyfforddiant ar y dyletswyddau hyn.

Ailadroddodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau y dylai'r adroddiad blynyddol presennol gyflawni'r gofyniad a nodir yn y ddeddfwriaeth, ond efallai y bydd angen adolygu amseru'r adroddiad sy'n cael ei gyflwyno gan gyd-fynd â'r flwyddyn ariannol a'r rhaglen waith. Ychwanegodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau y dylid anfon copi hefyd at yr Ombwdsmon ac at bob Cyngor Cymuned yng Nghasnewydd. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau fod yr ymgynghoriad yn gofyn yn bennaf a yw'r canllawiau'n glir ac yn esbonio'n ddigonol y dyletswyddau newydd hyn a sut y byddant yn cael eu cyflawni. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau mai cyfrifoldeb y pwyllgor oedd llunio unrhyw sylwadau. Teimlai'r Cadeirydd ei bod yn bwysig i'r pwyllgor gyfrannu at yr ymgynghoriad hwn. Mynegodd y Cadeirydd ei ddiolchgarwch am y sylfeini a osodwyd gan yr adroddiad a dywedodd ei fod yn edrych ymlaen at weithio gydag arweinwyr i sicrhau eu bod yn cyflawni eu dyletswyddau. Gofynnodd y Cadeirydd  ...  view the full Cofnodion text for item 9.

Dywedodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd wrth y pwyllgor fod adborth wedi'i gyflwyno i'r Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd gydag argymhellion i gael adborth. Dywedodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd mai gofynion yr arolwg ymadael yw deall profiad Aelod a nodi unrhyw gyfleoedd i gynnig gwell cefnogaeth. Nododd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd fod hyn yn gysylltiedig â'r strategaeth cyfranogiad. Dywedodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd mai'r prif heriau oedd bod llawer o feysydd cyffredin yn y cwestiynau a ofynnwyd, blinder arolwg ymysg yr Aelodau a chyfraddau ymateb. Dywedodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd wrth y pwyllgor fod y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd yn cytuno â'r arolygon hyn ac yn argymell cyfuno arolygon mewnol. Dywedodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd wrth y pwyllgor fod y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd yn teimlo efallai na fyddai'n ddefnyddiol gofyn cwestiynau i'r Aelodau ynghylch eu cyfnodau sefydlu a gynhaliwyd 5 mlynedd yn ôl ac y byddai’n well canolbwyntio ar hyfforddiant diweddar yn lle hynny.

Nododd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd y byddai'r arolwg ymgeiswyr yn fyw o 28 Mawrth 2022 ac yna byddai arolwg terfynol yn cael ei lunio yng nghyfarfod nesaf y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd. Dywedodd Mr Watkins nad oedd cwestiynau yn ymwneud â phresenoldeb o bell a gofynnodd a fyddai cynnwys hyn yn briodol i Aelodau newydd. Gofynnodd Mr Watkins a fyddai cwestiwn yngl?n â hyfforddiant penodol i'r Aelodau yn fuddiol. Daeth Mr Watkins i ben drwy ychwanegu bod cyfraddau ymateb yn rhywbeth y gellid edrych arnynt.

· Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor, gan fod cyfarfodydd hybrid yn ofyniad deddfwriaethol ac y byddai gan yr Aelodau ddewis, na fyddai angen cael barn yr Aelodau ar hyn. Cytunodd Mrs Nurton y byddai blinder ymysg yr Aelodau’n broblem a gofynnodd a fyddai'r arolygon hyn yn cael eu dosbarthu'n electronig.

· Cadarnhaodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd y byddent yn cael eu rhannu'n electronig ac yn ddwyieithog i'r Aelodau eu llenwi pryd bynnag y gallent. Gofynnodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau am farn y pwyllgor ar gael un arolwg ymadael sy'n cyfuno'r holl gwestiynau.

· Dywedodd y Cynghorydd Wilcox ei bod yn credu ei fod yn syniad ardderchog.

· Teimlai’r Cadeirydd, cyn belled na fyddai’r arolwg yn rhy hir, y byddai'n syniad da.

· Cytunodd Mr Watkins y byddai un holiadur yn ddigonol cyn belled nad oedd yn rhy feichus.

· Cytunodd y pwyllgor i gyfuno'r arolygon. Gofynnodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau a oedd y pwyllgor yn fodlon ar y cwestiynau a awgrymwyd gan Mrs Nurton.

· Teimlai Dr Morgan y gallai fod yn ddefnyddiol ychwanegu rhywfaint o arweiniad at yr holiadur yn yr adran sylwadau agored i'r Aelodau gynnwys cyfeiriad i’r adran y mae eu sylw yn ymwneud â hi. Teimlai Dr Morgan hefyd y dylid ychwanegu rhywbeth yngl?n â fformat a chynnwys yr hyfforddiant a ddarperir. Gofynnodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd a oedd y pwyllgor yn teimlo y byddai'n ddefnyddiol gofyn cwestiwn tebyg ar ôl yr etholiadau sydd i ddod yn seiliedig ar hyfforddiant sefydlu.

· Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y pwyllgor y byddai holiadur hyfforddiant fel arfer i'r Aelodau ei lenwi  ...  view the full Cofnodion text for item 10.

Dywedodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd wrth y pwyllgor fod fframwaith defnyddiol wedi'i ddatblygu gan CLlLC ar gyfer yr Aelodau yng Nghymru. Dywedodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd wrth y pwyllgor fod egwyddor i greu amserlen hyfforddiant wedi'i theilwra ar gyfer yr Aelodau a darparu hyfforddiant priodol i'r Aelodau ar yr adeg gywir. Dywedodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd eu bod yn sicrhau bod gwybodaeth ar gael i'r Aelodau mewn nifer o fformatau. Dywedodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd y byddai pob Aelod yn derbyn pecyn sefydlu electronig y gallai edrych arno i gael gwybodaeth drwy gydol eu tymor gyda diweddariadau yn cael eu gwneud pan fo angen. Rhoddodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd wybod i’r pwyllgor am y dyddiadau allweddol, sef 5 Mai 2022 a fyddai'n ddiwrnod pleidleisio, a dywedodd y byddai'r cyfrif yn digwydd y diwrnod canlynol; byddai'r cyfarfod cyffredinol blynyddol yn cael ei gynnal ar 17 Mai 2022. Dywedodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd wrth y pwyllgor, er ei bod yn ymddangos fel llawer o wybodaeth i'r Aelodau, nad oedd yr holl hyfforddiant yn orfodol neu'n berthnasol ac y byddai cynlluniau unigol yn cael eu creu, er y byddai modiwlau'n cael eu cynnig mor eang â phosibl.

Gofynnodd y Cadeirydd a oedd hyn at ddibenion gwybodaeth yn unig.

· Cadarnhaodd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd fod hynny’n wir a'i bod wedi teimlo ei bod yn bwysig i'r Pwyllgor weld yr hyfforddiant safonau moesegol o fewn cyd-destun hyfforddiant ehangach.

· Nododd Rheolwr y Gwasanaethau Democrataidd fod Cadeirydd y Pwyllgor Safonau wedi mynychu hyfforddiant yn y gorffennol i gyflwyno ei hun ac egluro rôl y Pwyllgor Safonau a chroesawu'r Cadeirydd i gymryd rhan.

· Roedd y Cadeirydd yn hapus i gyfrannu at y sesiwn honno.

· Cynigiodd Mr Watkins i gefnogi'r Cadeirydd yn y sesiwn hon. Diolchodd y Cynghorydd Wilcox i'r Cadeirydd, y pwyllgor, a'r swyddogion am eu cefnogaeth yn ystod ei chyfnod ar y Pwyllgor Safonau.

Standards Committee, 10 March 2022 - YouTube

PwyllgorSafonau 10th Mawrth 22