Agenda and minutes

J. Evans (Bishton), y Cynghorydd V. Dudley, y Cynghorydd D. Williams, J. Foster (Wentlooge), S. Davies (Graig), M. George (Llanwern), H. Jones (Langstone)

Dywedodd cynrychiolydd y crybwyllwyd Waterloo Inn yn lle'r Farmers Inn a ddogfennwyd yn y cofnodion mewn perthynas â marathon Casnewydd.

Ar dudalen 8 nodwyd mai'r cyffyrdd cywir oedd 30, 32, a 33. 

Cytunwyd:

Ei fod yn gofnod cywir o'r cofnodion.

Canolfan Gyswllt Cyngor Dinas Casnewydd

Gofynnodd cynrychiolydd a fyddai modd i’r clercod gael eu cyfeiriad e-bost eu hunain i anfon materion i'r ganolfan gyswllt gan fod gan gynghorwyr dinas eu cyfeiriad e-bost eu hunain.

Cadarnhaodd y Cadeirydd fod cyfeiriad e-bost yr aelodau ar gyfer y strydlun yn fewnol yn unig a'i fod yn ddiogel a'i fod ar gyfer y 50 o aelodau etholedig ond ni allai'r aelodau hynny ei ddefnyddio i osgoi materion, er enghraifft, byddai materion fel ceudyllau yn dal i gael eu cyfeirio i'r ganolfan gyswllt.

Roedd cyfeiriad e-bost i glercod yn unig yn rhywbeth y gellid edrych arno ond ni ellid ei roi i aelodau'r cyhoedd.

Soniodd cynrychiolydd arall fod yr ap 'Trwsio Fy Stryd ' yn ddefnyddiol ac yn gyfredol. Dywedwyd y byddai'r strydlun yn annog 'Trwsio Fy Stryd' ac ati gan ei fod yn nodi materion yn gywir e.e. lleoliad. Mae gan Gyngor Dinas Casnewydd ap ffôn clyfar i roi gwybod am faterion hefyd.

Ailadroddodd y Cadeirydd eto mai ar gyfer cynghorwyr yn unig mae’r cyfeiriad e-bost ar gyfer aelodau a'i fod ar gyfer gwybodaeth cynghorwyr yn unig, a phe bai angen yr un peth ar glercod, yna gellid edrych ar hyn ond nid yn eang.  

Holodd cynrychiolydd a oedd unrhyw ddiweddariad ar y Comisiwn Ffiniau.  Cadarnhaodd y Cadeirydd fod y broses yn cymryd tua 6-8 mis gyda'r canlyniadau'n cael eu cyhoeddi ym mis Hydref a mis Tachwedd ond nid oedd unrhyw beth wedi'i glywed ers hynny

Cyflwyniad gan y rheolwr cymunedau cysylltiedig

Eglurodd y Swyddog Cydraddoldeb, Joseph Lewis, ei rôl i'r cynrychiolwyr a dywedodd mai ei rôl oedd helpu'r awdurdod i ddatblygu amcanion strategol ac i arsylwi ar sut y câi'r rhain eu monitro. Roedd y cynllun presennol yn ei le tan 1 Ebrill 2020 ac felly roedd angen cynllun newydd. Sicrhaodd y Ddeddf Cydraddoldeb fod y cynlluniau hyn yn cael eu datblygu dros y cylch oes.

Mewn cyfnod o 6 mis roedd angen cynllun newydd ar gyfer yr awdurdod a oedd yn dal i gael ei lunio. Roedd ymgynghoriad cyhoeddus i gael ei gynnal ar y cynllun ac yna aeth y Swyddog Cydraddoldeb drwy'r cynllun i egluro wrth y cynrychiolwyr sut y byddai'n edrych. Byddai rhai o’r rhain yn faterion yn ymwneud â Chydraddoldeb mewn Cynghorau Cymuned: 

Prif Bwyntiau:

• Cynllun strategol- Roedd hwn yn cynnwys meini prawf eang ynghylch effeithiolrwydd y cynlluniau cydraddoldeb. Roedd Llywodraeth Cymru yn ystyried sut y gallai cynlluniau fod yn fwy effeithiol.

• Themâu allweddol- Roedd yr amcanion drafft yn cynnwys;

- Arweinyddiaeth a Llywodraethu ,

- Hyrwyddo’n well;

1. Cynrychiolwyr y gweithlu,

2. Demograffig y gweithlu ac a oedd yn adlewyrchu amrywiaeth,

3. Gwasanaethau'r cyngor a sut yr oedd pobl yn defnyddio adeiladau'r Cyngor e.e. yr orsaf wybodaeth,

4. Sut y cynrychiolwyd Iaith Arwyddion Prydain (BSL),

5. Cydlyniant Cymunedol,

6. Tensiynau cymunedol sy'n gysylltiedig â BREXIT,

7. Darpariaethau sy'n ymwneud â phobl ifanc a h?n,

8. Perthynas ag addysg a gwasanaethau cymdeithasol.

Y bwriad oedd rhychwantu'r meysydd hyn a chyffwrdd â phob nodwedd a ddiogelir yn y ddeddf megis hil, rhyw, cyfeiriadedd rhywiol, anabledd ac ati.

Roedd sylwadau penodol a oedd yn feirniadaeth benodol yn datgan nad oedd y cynllun yn canolbwyntio ar ganlyniadau ac nad oedd yn hawdd ei ddefnyddio. 

Roedd yr ymgynghoriad yn cynnwys gweithio gyda grwpiau penodol i siarad â sefydliadau penodol a oedd yn ymdrin â hil neu anabledd yn fanwl yngl?n â'r hyn yr oeddent yn credu yr oedd Casnewydd yn ei wneud mewn perthynas â nodweddion y Ddeddf. Roedd yr ymgynghoriad ym mis Tachwedd yn cynnwys llyfnhau'r agweddau ymarferol gan ei fod yn dal yn y cyfnod datblygol, roedd y strwythur yn eithaf hir a byddai hyn yn cael ei ystyried.

Gofynnodd cynrychiolydd sut y byddai'r cynllun yn cael ei ddarparu i gynghorau cymuned ac aelodau ag anabledd.

Cadarnhawyd y byddai Cynllun Cydraddoldeb Cyngor Casnewydd ar gael i bob aelod o'r cyhoedd i roi sylwadau arno ac y byddai ar gael mewn gwahanol fformatau i'w wneud yn hygyrch.

Ym mis Tachwedd, byddai'r ymgynghoriad cyhoeddus llawn yn cael ei gynnal gyda gwahanol sefydliadau allweddol megis y Tîm Cymorth Ethnig, Fforwm Mynediad Casnewydd, a Rhwydwaith Cydraddoldeb Menywod.

Dywedodd cynrychiolydd pe bai cynlluniau yn y gorffennol yn wan o ran canlyniadau sut y gellid gwerthuso hyn, a thrafodwyd bod gan y cynllun cyfredol dermau eithaf eang felly nid oedd yn glir beth fyddai'r canlyniadau. Er enghraifft, roedd ymrwymiad i amrywio’r gweithlu ond sut y byddai hyn yn edrych e.e. mae cynllun prentisiaeth yn dod â phobl ifanc i mewn i'r  ...  view the full Cofnodion text for item 4.

Trafodwyd bod canllawiau ar y datganiad o fuddiant wedi cael eu dosbarthu ers y cyfarfod diwethaf i'r holl glercod cymuned a gofynnwyd a oedd angen hyfforddiant i glercod ac a oedd digon o ddiddordeb ar gyfer sesiwn fer.  

Cafwyd trafodaeth yngl?n ag a oedd angen llenwi ffurflenni o gwbl gan nad oedd yn ofyniad cyfreithiol i gynghorau cymuned. Dywedodd y Cadeirydd pe bai ffurflen yn cael ei llenwi, yna roedd angen ei chyhoeddi ar y wefan a'i bod yn arfer da gwneud hynny ac argymhellodd Cymru'n Un yr arfer.

Trafodwyd bod rhai pobl yn barod i'w wneud o'u gwirfodd ond ni ellid eu gorfodi i'w wneud. Dywedodd y Cadeirydd y gallai hyn fod yn statudol ar ôl i Swyddfa Archwilio Cymru gymryd awenau dyletswyddau archwilio. Diwygiwyd y cod ymddygiad ychydig flynyddoedd yn ôl a chedwir y gofrestr gan y clerc.

Gofynnodd cynrychiolydd am y broses o ran a oedd gan gynghorydd gofrestr o ddiddordeb.

Cadarnhaodd y Cadeirydd, os nad oedd cofrestr gyhoeddus, y byddai Ffurflen C yn cael ei llenwi pe byddai’r gofrestr o ddiddordeb yn cael ei thrafod yn y cyfarfod. Gall hyn fod, neu ddim yn fod, yn anffafriol. Yna, mae'r unigolyn yn llofnodi'r ffurflen i ddweud na wnaeth gymryd rhan yn y cyfarfod sydd wedyn yn cael ei chyhoeddi ar-lein ac yn y cofnodion. Byddai angen i'r unigolyn roi ei law i fyny er enghraifft os byddai'n effeithio ar ei gyflogwr, yna byddai'n cael ei gofnodi yn y cofnodion ac yna'n cael ei gyhoeddi fel rhan o gofrestr yr Aelodau.

Nodwyd bod gan glercod fwy o ddiddordeb mewn materion prosesau a dywedodd y Cadeirydd fod hyn wedi cael ei grybwyll mewn cyfarfod blaenorol y Pwyllgor Safonau ac felly byddai'r mater hwn yn cael ei gyflwyno fel cyflwyniad helaethach yn y dyfodol.

Cam gweithredu:

Trefnu cwrs gloywi cynhwysfawr ar y datganiad o fuddiant a'r cod ymddygiad ar gyfer cynghorwyr cymuned.

Hyfforddiant i glercod i gael ei drefnu.

Unrhyw Fater Arall

Byddai Jacqui Ford, cynrychiolydd o Langstone, yn bresennol mewn cyfarfod ar 11 Hydref 2019 ar gyfer bwrdd gwasanaethau cyhoeddus Casnewydd (PSB) ac ni chodwyd unrhyw faterion gan unrhyw gynrychiolwyr.

Byddai'r ymgynghoriad NDF yn rhedeg tan 1 Tachwedd 2019. Roedd mwy o sesiynau galw heibio eto i fynd yng Nghaerdydd, Abertawe ac ati.

Anfonodd Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (CLlLC) wybodaeth am yr adolygiad annibynnol o gynghorau tref a chymuned i Un Llais Cymru a anfonwyd at y gweithgor. Edrychodd hyn ar sut yr oedd cynghorau'n ymestyn eu rolau o fewn y sector gwirfoddol.

Byddai'n gyflwyniad ar y cyd lle byddid yn edrych ar rolau estynedig ar gyfer cynghorau tref er mwyn darparu gwasanaethau cyhoeddus.

Roedd rhai cynghorau'n gallu darparu gwasanaethau gan eu bod yn ddigon mawr ac ni allai rhai wneud hynny.

5 Rhagfyr 2019

5 Rhagfyr 2019