1. A-Y o’n Gwasanaethau
  2. A
  3. B
  4. C
  5. Ch
  6. D
  7. Dd
  8. E
  9. F
  10. Ff
  11. G
  12. Ng
  13. H
  14. I
  15. L
  16. Ll
  17. M
  18. N
  19. O
  20. P
  21. Ph
  22. R
  23. Rh
  24. S
  25. T
  26. Th
  27. U
  28. W
  29. Y

Agenda and minutes

Lleoliad: Ystafell Bwyllgora 1 - Canolfan Ddinesig. Gweld cyfarwyddiadau

Cyswllt: Pamela Tasker  Governance Support Officer

Eitemau
Rhif eitem

1.

Ymddiheuriadau

Cofnodion:

T. Ducroq o Gyngor Cymuned Trefonnen

 

2.

Deddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021

Cofnodion:

Esboniodd y Cadeirydd fod Deddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau ar frig yr agenda er mwyn paratoi rhwng nawr a mis Mai nesaf 2022, gan ofyn a oedd unrhyw un o'r Cynghorau Cymuned yn gyfarwydd â'r ddeddfwriaeth. 

Gofynnodd cynrychiolydd y Graig, Nathan Tarr, a fyddai newidiadau i'r ffiniau yn effeithio ar y Cynghorau Cymuned. 

Cadarnhaodd y Cadeirydd fod y Cyngor wedi cynnal adolygiad etholiadol gan y Comisiwn Ffiniau, ond nad oedd y gorchymyn wedi cael ei wneud eto gan Lywodraeth Cymru.  Byddai hyn yn newid rhai o ffiniau Ward ar gyfer yr etholiad cyngor nesaf, cafodd T?-du a'r Graig eu heffeithio ond doedd dim gormod o newidiadau ffiniau eraill. 

 

Gofynnodd cynrychiolydd y Graig a fyddai gan D?-du fwy o Gynghorwyr, ac fe gadarnhaodd y Cadeirydd y byddai gan D?-du 4 Cynghorydd oherwydd poblogaeth gynyddol ond wedi rhannu'n 3 ward wahanol. 

Teimlai cynrychiolydd y Graig ei bod yn gam da gan fod y Graig yn ymddangos yn bur ynysig yn ddaearyddol.  Cadarnhaodd y Cadeirydd bod 2 Gynghorydd yn dal i fod ar gyfer ward Y Graig felly nid oes colled cynrychiolaeth yno. Cafodd yr adolygiad etholiadol o gyngor y ddinas ei gwblhau gan y Comisiwn Ffiniau’r llynedd a byddai angen i weinidogion newydd y Senedd wneud y gorchmynion newydd cyn Mai 2022.

 

Derbyniwyd gan fod Casnewydd yn ddinas sy’n tyfu ac roedd angen cynyddu nifer y Cynghorwyr o 50 i 51. Ond, cadarnhaodd y Cadeirydd nad oedd newidiadau y Comisiwn Ffiniau yn gwneud gwahaniaeth enfawr i Gynghorau Cymuned, gan nad oedden nhw'n newid ffiniau cymunedol presennol, er y byddai Pentref Afan yn symud o ward Graig i'r T?-du, fyddai'n golygu newidiadau bychan i gynrychiolaeth y ward o fewn cyngor cymuned T?-du. 

Dywedodd y Cadeirydd y gallai Cynghorau Cymuned cymwys wneud cais i Lywodraeth Cymru i gael P?er Cymhwysedd Cyffredinol, ac fe allai hyn gael ymateb cymysg, ond roedd y p?er yno os oedden nhw am ei ddefnyddio. 

 

Dywedodd y Cadeirydd mai i Gynghorau Cymuned y pwyntiau pwysicaf i'w nodi oedd:

·       Mynediad i gyfarfodydd - byddai'r gofynion ar gyfer cyfarfodydd o bell yn parhau. Nid oedd y rhwymedigaethau ar gynghorau cymuned mor feichus â Chyngor y Ddinas gan fod yn rhaid i'r Cyngor ddarlledu cyfarfodydd pwyllgor yn fyw.   I Gynghorau Cymuned roedd hi'n ofyniad i aelodau ddeialu i mewn a chael eu clywed.  Roedd agenda amrywiaeth gan Lywodraeth Cymru, felly os oedd hi'n anodd i gynghorwyr deithio i gyfarfodydd, yna fe allent ddeialu mewn. 

·       roedd angen mynediad rhesymol ar gyfer cyfranogiad y cyhoedd mewn cyfarfodydd.  Roeddem yn dal i aros am arweiniad ar hyn, ond bydd yn hyblyg. 

Dywedodd cynrychiolydd Llanwern nad oedd modd i'w cyngor cymuned gwrdd heblaw o dan reolau ymbellhau cymdeithasol, gan nad oedd modd rhoi mynediad o bell gan nad oedd gan y Cyngor Cymuned yr isadeiledd TG i ddarparu hyn.

Cadarnhaodd y Cadeirydd mai'r angen i fynychu o bell oedd ar gyfer Cynghorwyr Cymuned ac ati, a bod hynny o ganlyniad i ymbellhau cymdeithasol, ond pan na fyddai hynny'n berthnasol bellach  ...  view the full Cofnodion text for item 2.

3.

Gwirfoddoli Casglu Sbwriel

Cofnodion:

Dywedodd cynrychiolydd Gwynll?g bod llawer o grwpiau codi sbwriel wedi bod nawr ar ôl y cyfnod clo, sydd wedi codi llawer o gwestiynau a gofynnodd cynrychiolwyr Gwynll?g am i swyddog ddod i'r cyfarfod nesaf er mwyn egluro rhai pwyntiau.

Trafodwyd o ran y casgliadau bagiau, adroddwyd bod gwrthod casglu mewn rhai ardaloedd a'r pwynt mwyaf oedd o ran sbwriel a gafodd ei dynnu allan o ffos oedd wrth ymyl y ffordd, a’r dealltwriaeth bresennol oedd nad mater Cyngor Casnewydd oedd hynny ond mater y tirfeddiannwr. 

Gofynnodd cynrychiolydd Gwynll?g a yw’r ffos ar y briffordd yn gyfrifoldeb Cyngor Casnewydd ac a yw’r sbwriel yno'n gasgladwy neu beidio.

Cadarnhaodd y Cadeirydd fod y swyddog Cymorth Llywodraethiant yn cofnodi'r cwestiynau a ofynnwyd ac y byddai gofyn am gyngor gan Wasanaethau Dinas ynghylch pwy oedd yn gyfrifol. 

Dywedodd cynrychiolydd Gwynll?g mai'r hyn y gobeithir ei gael oedd system o gefnogaeth, a mwy o gefnogaeth i grwpiau lleol gan eu bod yn glanhau llawer o ardaloedd a'r farn oedd bod angen cymorth yr awdurdod lleol. Erbyn hyn mae dau gr?p yn ardal Gwastatir Gwynll?g. Eglurwyd dros y flwyddyn ddiwethaf bod cwmni gwastraff lleol wedi tynnu 300-400 o fagiau o sbwriel, a oedd yn helpu'r awdurdod drwy wneud hyn gan y byddai'n costio miloedd, ond roedd angen cymorth ar y grwpiau lleol.

Dywedodd cynrychiolydd Maerun ei bod yn llwyr gefnogi'r hyn yr oedd cynrychiolwyr Gwynll?g wedi'i ddweud ac esboniodd ei bod yn rhan o gr?p Marshfield Magpies, a thros y cyfnod clo maen nhw wedi cael llawer iawn o sbwriel a thipio anghyfreithlon. Ar eu cae ffin mae canol ffos ac yn hyn roedd 200 o deiars ac fe gafodd un llwyth ei dynnu oddi yno ond dylai'r tirfeddiannwr fod wedi ei dynnu oddi yno. Cafodd sbwriel ei dynnu oddi yno ar ôl iddo gael ei adrodd trwy ddefnyddio'r app.  Roedd y gymuned yn gweithio'n galed iawn i ddatrys hyn trwy adrodd am dipio anghyfreithlon, ond y teimlad oedd bod yna frwydr go iawn gyda Chyngor Dinas Casnewydd a gyda rhai swyddogion gyda’r teimlad eu bod yn niwsans ac na ddylent fod yn codi sbwriel, gan ei fod yn anghyfleustra ac yn achosi mwy o waith.

Dywedodd y Cadeirydd ei fod wedi'i synnu gan y sylwadau hyn wrth i faterion codi sbwriel gael eu hannog gan Gyngor Dinas Casnewydd, ond nid mater iddyn nhw ateb oedd hwnnw.  Gallai fod o fudd i Christine Thomas (Rheolwr Masnach a Gorfodi) neu Silvia Gonzalez Lopez (Rheolwr Gwasanaeth Gwastraff a Glanhau) i fynychu cyfarfod Cyswllt y Cynghorau Cymuned yn y dyfodol i drafod casglu sbwriel.

Dywedodd y Cynghorydd Yvonne Forsey ei bod wedi siarad â chynrychiolydd Cadwch Gymru'n Daclus heddiw a bod mwy o ddarpariaeth wedi'u gwneud ar gyfer casgliadau cyflymach ar y penwythnos. Ond roedd sôn hefyd am yr angen i gydlynu teithiau codi sbwriel yn y ddinas. 

Cytunodd y Cadeirydd bod angen cydlynu hyn. 

 

Cytunwyd:

I Christine Thomas (Rheolwr Masnach a Gorfodi) neu Silvia Gonzalez Lopez (Rheolwr Gwasanaethau Gwastraff a  ...  view the full Cofnodion text for item 3.

4.

Argaeledd Grantiau Llywodraeth Cymru

Cofnodion:

Dywedodd cynrychiolydd Gwynll?g ei bod hi'n bwysig i Gynghorau Cymuned wybod pa grantiau oedd allan yna a'u bod wedi cael hysbysiadau am grantiau i neuaddau, bioamrywiaeth ac ati; a yw cynghorau eraill yn clywed am hyn?

 

Dywedodd cynrychiolydd Maerun eu bod yn derbyn hysbysiad o grantiau. Mae grantiau Magpies wedi cael eu hystyried ar gyfer peillio gerddi yn y pentref ac mae llawer o grantiau allan yna.  Weithiau maen nhw ar fwletin Casnewydd.  Byddai un pwynt neu restr yn wych. 

Trafodwyd bod Gavin Jones yn gyswllt da er mwyn trafod grantiau.

 

Esboniodd y Cadeirydd pe bai Cyngor Dinas Casnewydd yn ymwybodol o unrhyw rai yna byddem yn gwneud Cynghorau Cymuned yn ymwybodol ac os daw cyllid trwyom ni, gallwn ledaenu gwybodaeth amdano. Roedd llawer o arian yn dod gan Lywodraeth Cymru yn uniongyrchol i Gynghorau Cymuned.  Pe byddem yn ymwneud yn uniongyrchol, yna gallem wneud Cynghorau'n ymwybodol, fel arall gallai ein osgoi. 

 

Dywedodd cynrychiolydd Gwynll?g eu bod am ddefnyddio'r fforwm hwn i argymell i Gynghorau wneud hyfforddiant grant loteri a chynghori pob Cyngor i wneud hyn.  Dywedon nhw nad oedden nhw'n ymwybodol os oes sefyllfa paru arian, gallwch dderbyn hyn drwy'r loteri o ddau grant. Os cawsoch grant ac roedd angen i gyfrannu cronfa gyfatebol ac roedd angen grant arall arnoch i gefnogi hyn, yna bydd hyn yn cael ei gymryd fel y gronfa paru.

 

Cytunodd y Cadeirydd y gallai arian cyfatebol ddod o ystod eang o ffynonellau a bod llawer o hyblygrwydd. 

 

Dywedodd cynrychiolydd Maerun fod gan Lywodraeth Cymru lawer o arian i'w ddarparu.

 

Dywedodd cynrychiolydd y Graig fod angen gwneud peth gwaith yng Nghanolfan Gymunedol Rhiwderyn, ac felly fe wnaethon nhw gais i'r loteri, ond fe wnaeth cronfa'r Loteri roi gwybod iddyn nhw gan eu bod nhw'n Gyngor Cymuned, nid oeddynt yn cael mynediad ato, felly dyma nhw'n derbyn cyllid gan Lywodraeth Cymru yn lle.

 

Cytunodd Pennaeth y Gyfraith a Rheoleiddio ei fod yn dibynnu ar y math o gronfa yr oedd, gan nad oedd rhai ar gael i gyrff cyhoeddus. 

 

Esboniodd cynrychiolydd Gwynll?g fod ganddo gerdyn credyd loteri i werth £850 am ddau de parti ar gyfer cronfa Diwrnod Buddugoliaeth yn Ewrop a ohiriwyd ar gyfer y cyfnod clo. Ond cafodd y cyngor cymuned wybod os oedd digwyddiad cymunedol yn y dyfodol a bod modd defnyddio'r arian, nad oedd angen iddyn nhw gwblhau ffurflen. Cyflwynwyd syniad, ac yna rhoddwyd yr ateb.

 

5.

Cronfeydd Cymunedol gan Ddatblygwyr Trydydd Parti

Cofnodion:

Ni thrafodwyd yr eitem hon. 

 

6.

Cynghorau Cymuned a Meddiant Anffafriol ar Dir Comin

Cofnodion:

Esboniodd cynrychiolydd Gwynll?g eu bod flynyddoedd yn ôl wedi cael gwybod na allech chi feddu ar dir comin yn andwyol. Mewn sgwrs ddiweddar daeth i'r amlwg y gallwch ei feddu'n andwyol a oedd yn wahanol i'r hyn a ddeallwyd. 

Sbardunodd hyn y cyngor cymuned i fynd i'r afael â materion sy'n ymwneud â lloc sydd wedi cael ei drin trwy fel yn gyfreithlon dros y blynyddoedd.

 

Cafodd hwn ei drosglwyddo wedyn i wasanaethau'r ddinas, ond dydyn nhw ddim wedi cael unrhyw ymatebion hyd yma. 

 

Gofynnodd cynrychiolydd Gwynll?g a oedd y wybodaeth newydd hon yn gywir ac a allwch chi feddu ar dir comin yn andwyol. Os gallwch chi yna roedden nhw'n teimlo bod angen iddyn nhw fynd i'r afael â'r llociau hyn oherwydd efallai y byddai gofod yn cael ei golli.

 

Cynghorodd Pennaeth y Gyfraith a Rheoleiddio ei bod yn eithaf eithriadol i gael meddiant unigryw o dir comin oherwydd yr hawliau cyhoeddus sefydledig, ac roedd yn anarferol iawn i gaffael teitl cyfreithiol drwy feddiant andwyol. Fodd bynnag, mae'n bosibl bod yn berchen ar y tir yn gyfreithiol a gellir prynu a gwerthu'r teitl i dir comin.

 

Os oedd yn dir comin cofrestredig, yna ni all perchnogaeth ymyrryd â hawliau pobl i fwynhau'r comin a dyma le mae gwasanaethau Dinas yn dod i mewn, oherwydd lle mae tiroedd comin a chynllun rheoli yna bydd gwasanaethau'r Ddinas yn rheoli'r comin.

 

Tîm Cefn Gwlad oedd yn gyfrifol am reoli'r tir yma. 

 

Dywedodd cynrychiolydd Gwynll?g, pan nad oedd gan y tir comin berchnogaeth hysbys yna roedd y cyfan yn glir. Fodd bynnag, gwerthwyd y Comin ac yna felly roedd perchennog, ac mae'n ymddangos pan fo problem, mae angen cytundeb gan y perchennog i gyflawni rhai pethau ac mae'r perchennog presennol yn eithaf rhwystrol. Mae'r comin presennol wedi gordyfu ac mae ceir arni ond esboniodd Julie nad oes modd iddyn nhw fynd ymlaen yno gan y byddant yn tresmasu.

 

Fe esboniodd Pennaeth y Gyfraith a Rheoleiddio os oes perchennog ac ati yna byddai'r cyngor angen eu caniatâd i wneud gwaith, ond mae gan bobl hawl i gerdded dros y comin e.e. i fynd arno a chael gwared ar sbwriel. Fodd bynnag, mae gwneud gwaith yn wahanol gan fod hyn efallai yn gofyn am ganiatâd y perchennog. 

 

Esboniodd Cynrychiolydd Gwynll?g nad oedd modd gosod band eang ac ati yn ddiweddar gan nad oedd modd i'r cwmni cyfleustodau gyrraedd y polyn telegraff. 

 

Cytunodd Pennaeth y Gyfraith a Rheoleiddio ei bod yn sefyllfa anodd a dyma pam y cafodd y cyngor cymuned ei gyfeirio at wasanaethau'r Ddinas, ac esboniodd mai disgresiwn nid dyletswydd oedd gwneud gwaith yno.

Dywedodd cynrychiolydd Gwynll?g, Julie, na allen nhw ei defnyddio gan ei fod wedi gordyfu cymaint, ond dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Rheoleiddio bod hyn yn broblem ymarferol ac nid yn broblem gyfreithiol. Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Rheoleiddio eu bod yn ymgynghori ag aelod o'r adran gyfreithiol a fyddai'n dilyn i fyny ar hyn gyda Gwasanaethau’r Ddinas.

 

Gofynnodd cynrychiolydd Graig Nathan os oedd pobl yn  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

7.

Y Cynllun Datblygu Lleol a Chynghorau Cymuned

Cofnodion:

Roedd cynrychiolydd Gwynll?g am roi diolch i Lindsey Christian (Rheolwr Polisi Cynllunio) a drefnodd Alwad Teams a darparu sesiwn addysgiadol a buddiol iawn ar sut y gall cynghorau cymuned gynorthwyo yn y CDLl, gan eu bod yn dechrau gweithio ar y CDLl, ac roedd cyngor eisiau ar beth allai eu rôl a'u cyfrifoldebau ar hyn fod.

Teimlwyd hefyd y byddai'n ddefnyddiol iddi ddod i gyfarfod yn y dyfodol ac annerch y cynghorau cymuned. 

 

Cytunodd y Cadeirydd y dylai cynllunio ddod at y gr?p a darparu cyflwyniad tebyg fel bod modd trefnu hyn. 

 

Dywedodd cynrychiolydd Gwynll?g fod y cyfarfod wedi ei sefydlu gan fod Julie wedi gofyn am gyngor a bod ganddo gyfarfod Teams ynghylch arweiniad ar ddylanwadu ar y CDLl ac roedd hyn o gymorth mawr.

 

Dywedodd y Cadeirydd fod y Cyngor ar fin adolygu'r CDLl gan ei fod yn 6 oed.  Roedd cyfarfod diwethaf y cyngor ym mis Mai 2021 pan anfonwyd cytundeb cyflenwi at Lywodraeth Cymru, ac felly nesaf, byddem yn gwahodd sylwadau, ceisiadau ar safleoedd ymgeisiol i'w datblygu i'w cynnwys yn y CDLl. 

 

Roedd yn amser da i Lindsey ddod i'r fforwm hwn gan y bydd yn cymryd tan 2024 i'r cynllun terfynol gael ei fabwysiadu. 

 

Cytunwyd:  

I Lindsey Christian neu Matthew Sharpe o Gynllunio i fynychu cyfarfod yn y dyfodol.

 

8.

Unrhyw Fater Arall

Cofnodion:

Sylwodd cynrychiolydd Maerun am ddiffyg gwybodaeth gan yr adran Gorfodaeth ar ddatblygiadau anghyfreithiol yn y pentref yngl?n â datblygiadau anghyfreithlon. Roedd trafferth cael mwy o wybodaeth gan y Cyngor ac fe anfonwyd cwyn i mewn oherwydd methiant i gael unrhyw adborth o gwbl. Gofynnodd cynrychiolydd Maerun i gynrychiolydd o’r adran Gorfodaeth ddod i gyfarfod yn y dyfodol.

 

Argymhellodd y Cadeirydd y dylid anfon y manylion i mewn i'r Swyddog Cymorth Llywodraethiant er mwyn i'r Cadeirydd godi hyn gyda'r Pennaeth Gwasanaeth. 

 

Dywedodd cynrychiolydd Maerun ei bod hi'n bosib y bydd cynghorau eraill yn cael yr un problemau hefyd. Fe gafodd y g?yn ei hanfon rhai misoedd yn ôl a phenderfynwyd ei bod yn mynd at yr Ombwdsmon gan nad oedd yn ddigonol.

 

Os oedd hi'n wir, dywedodd y Cadeirydd fod problemau gyda phrosesau wrth ddelio gyda chynghorau cymuned fe allai hynny gael ei godi mewn cyfarfod yn y dyfodol. 

 

Dywedodd cynrychiolydd Gwynll?g eu bod wedi bod yn rhan o drafodaethau yngl?n â Gofalwyr Cudd oedd yn ofalwyr i aelodau o'r teulu oedd yn anhysbys, ac fe gafodd ei ddarganfod bod meddygon teulu wedi clustnodi swyddogion gofalwyr ac felly hefyd pob awdurdod lleol.

 

 

Cytunwyd:

 

I'r Swyddog Cymorth Llywodraethiant canfod enw'r swyddog Gofalwr Cudd a ddyrannwyd.

I gynrychiolydd Maerun anfon e-bost at y swyddog cymorth Llywodraethiant unrhyw wybodaeth am yr ymholiad Gorfodaeth i gael ei drosglwyddo i'r Cadeirydd.

9.

Dyddiad y Cyfarfod Nesaf

 

16 Medi 2021 am 6pm

Cofnodion:

16 Medi 2021 am 6pm

 

10.

Gwe-ddarllediad y Pwyllgor