Agenda and minutes

Brian Miles Cyngor Cymuned Gwynll?g

Paul Gregory Cyngor Cymuned Graig

Mandy George Cyngor Cymuned Llanwern

Cytunwyd:

Cytunwydfod cofnodion y cyfarfod diwethaf ar 9 Rhagfyr 2021 yn gofnod cywir.

Dim

Presentation by Emma Wakeham Senior Policy and Partnership Officer and Ross Cudlipp Carbon Reduction Manager

Cyflwynwyd yr eitem agenda hon ar Newid Hinsawdd i’r cyfarfod gan Emma Wakeham (Uwch-Swyddog Polisi a Phartneriaeth).

Prif bwyntiau:

Dywedodd yr Uwch-Swyddog Polisi a Phartneriaeth eu bod wedi arwain ar ddatblygu’r Cynllun Newid Hinsawdd i Gyngor Dinas Casnewydd a gyhoeddwyd yn gynharach eleni.

-       Y peth cyntaf a ystyriwyd oedd pa fath o gwmpas oedd angen ar gyfer y cynllun. Penderfynwyd ar ddau faes i gyrraedd sero carbon fel sefydliad erbyn 2030 ac i adolygu’r gwasanaethau a ddarparwn er mwyn sicrhau eu bod yn cefnogi taith y ddinas at net sero ac ymaddasu i newid hinsawdd.

-       Mae Llywodraeth Cymru wedi gosod allan ganllawiau adrodd am weithio ar allyriadau carbon fel sefydliad, felly defnyddiwyd hyn fel gwaelodlin i allyriadau carbon.

-       Dangosodd graff allyriadau Cwmpas 1 a Chwmpas 2 y cyngor – roedd allyriadau Cwmpas 1 o ffynonellau oedd ym mherchenogaeth y Cyngor, ac allyriadau Cwmpas 2 o drydan a gwresogi oedd yn cael eu prynu.

-       Roedd Cwmpas 3 yn sylweddol ond heb fod ym mherchenogaeth neu reolaeth uniongyrchol Cyngor Dinas Casnewydd sef y gadwyn gyflenwi, nwyddau a bwrcaswyd gennym, d?r a ddefnyddiwn a theithio ar fusnes.

-       Pan wnaed y waelodlin, roedd yn dangos sut y rhannwyd yr allyriadau.

-       Unwaith i ni wybod beth oedd allyriadau’r sefydliadau, ystyriwyd y meysydd i ganolbwyntio arnynt, a defnyddiwyd fframwaith Llywodraeth Cymru – Map o’r Ffordd i’r Sector Cyhoeddus – i helpu i benderfynu ar hyn.

-       O’r fframwaith hwn, dewiswyd 6 thema wahanol –

Thema 1: Diwylliant y Sefydliad ac Arweinyddiaeth

Thema 2: Ein Hadeiladau

Thema 3: Ein Tir

Thema 4: Trafnidiaeth a Symud

Thema 5: Y Nwyddau a’r Gwasanaeth yr ydym yn eu Caffael

Thema 6: Ein Rôl Ehangach

-Roedd a wnelo Thema 2-5 yn uniongyrchol ag allyriadau carbon ac ystyriwyd thema 1 a 6 rôl ehangach y  Cyngor a’r effaith ar y ddinas gyfan.

- Dan Thema 1 ystyriwyd hyfforddiant a chanllawiau i staff ac aelodau etholedig.

-Roedd Thema 2 am wres adnewyddol a lleihau nwy naturiol; ystyriodd thema 3 sut roedd tir yn cael ei reoli, plannu meysydd gan ddefnyddio atebion seiliedig ar natur.

- Ystyriodd Thema 4 gymudo mewn busnes a’r fflyd, gan annog teithio llesol.

- Ystyriodd Thema 5 sut roedd angen i’r Cyngor ddeall allyriadau carbon yn well wrth wneud penderfyniadau am brynu nwyddau a gwasanaethau.

- Ystyriodd Thema 6 gynllunio argyfwng ledled y ddinas a gweithio gyda phartneriaid a chymunedau.

Roedd copïau o’r cynllun i’w cael yn y dolenni ar y cyflwyniad, ac edrychwyd i mewn i bob thema gydag amserlenni, etc a sut y cânt eu cyflwyno.

Mae Gwasanaeth Ynni Llywodraeth Cymru yn darparu rheolwr datblygu unswydd ac y maent yn cefnogi mentrau’r sector cyhoeddus a chymunedol i leihau allyriadau carbon ac ynni. Roeddent yn hapus i roi cyngor ar gaffael ac roeddent yn chwilio am y prosiectau fyddai’n cael y mwyaf o effaith ar ynni ac allyriadau carbon.

Roedd cyfleoedd hefyd o ran cyllido a chynhaliwyd digwyddiad ar 31 Mawrth 2022- Digwyddiad Newid Hinsawdd Cwrdd â’r Cyllidwyr lle gallai  ...  view the full Cofnodion text for item 4.

Gofynnoddcynrychiolydd Gwynll?g a oedd swyddog yn ei swydd, ac os felly beth oedd ei h/enw.

Dywedodd y Cadeirydd nad oedd swyddog dynodedig, ac mai dyma pam nad oedd manylion wedi eu cyhoeddi ar y wefan. Dywedwyd wrth Gynghorau Cymuned i fewngofnodi i wefan y Cyngor dan ran Tîm Gwarchod Cymunedol y wefan er mwyn cael y rhif generig.

Dywedwydfod newid yn digwydd ar hyn o bryd i strwythur yr uwch-reolwyr, a bod y gwasanaethau yn cael eu hail-asio er mwyn galluogi symud rhwng meysydd gwasanaeth.

Cadarnhaodd y Cadeirydd fod y wybodaeth hon yn dod dan y Tîm Gwarchod Cymunedol dan Michelle Tett. Ar y wefan roedd cyfeiriad e-bost generig a rhif cyswllt, ac roedd ffurflen ar-lein i’w llenwi i roi bod i gais. Roedd tîm amlddisgyblaethol yn rhan o hyn, felly nid un pwynt cyswllt oedd ar gael.

Gwnaethcynrychiolydd Maerun sylw am swyddogion ymddygiad gwrthgymdeithasol, gan holi beth oedd eu rôl.

Esboniodd y Cadeirydd fod Wardeniaid Diogelwch Cymunedol yn y Tîm Diogelwch Cymunedol, ac yna fel rhan o hynny, roedd Swyddogion Amgylcheddol a dau Swyddog Ymddygiad Gwrthgymdeithasol. Roeddent hwy yn cysylltu â’r Heddlu ac asiantaethau eraill. Michelle Tett oedd y rheolwr presennol mewn Iechyd Amgylchedd.

Holoddcynrychiolydd Gwynll?g, o ran gwarchodaeth bersonol i swyddogion y cyngor yn gwneud eu gwaith, fod Cynghorwyr weithiau yn dod yn rhan o sefyllfaoedd, e.e., brawychu, a yw’r sbardun cymunedol yn cynnig unrhyw warchodaeth yn hyn o beth.

Eglurodd y Cadeirydd mai ymddygiad gwrthgymdeithasol oedd hyn, nid ymddygiad troseddol. Roedd y Dull Sbardun Cymunedol yn fater o ymddygiad gwrthgymdeithasol fel s?n a tharfu, ac ymddygiad gwrthgymdeithasol cyffredinol. O ran brawychu a diogelwch personol, dylid adrodd am y rhain wrth yr Heddlu.

Esboniodd y Cadeirydd fod nifer o fesurau y gellid eu defnyddio i ymdrin ag ymddygiad gwrthgymdeithasol lefel-isel, megis rhybuddion cosb benodol, ond nad troseddau oedd y rhain.

Holoddcynrychiolydd Maerun am adrodd am niwsans s?n ac ymddygiad gwrthgymdeithasol ar safle diwydiannol; a oedd hyn yn rhywbeth y gellid defnyddio’r  sbardun cymunedol.

Dywedodd y Cadeirydd fod niwsans s?n statudol yn cael ei drin ar wahân, a phetai niwsans s?n yn digwydd y dylid adrodd am hyn wrth ochr Iechyd Amgylchedd yr adran honno, oherwydd bod dulliau sbardun cymunedol i’w defnyddio ar gyfer lefel isel. Roedd niwsans s?n statudol ar lefel uwch o lawer, lle’r oedd angen swyddogion iechyd amgylchedd arbenigol i asesu lefel y s?n. Os mai niwsans s?n oedd hyn, rhaid adrodd amdano i’r ganolfan gyswllt a fyddai’n ei basio ymlaen i Iechyd Amgylchedd, i’w basio i’r tîm, oherwydd bod angen ymchwilio i hyn dan reolau statudol.

Dywedoddcynrychiolydd Maerun ei fod wedi derbyn e-bost gan Brian Miles o Gyngor Cymuned Gwynll?g yn dweud  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Holoddcynrychiolydd Gwynll?g a oedd gan Gyngor Dinas Casnewydd unrhyw beth yn yr etholiad nesaf ar gyfer cynghorwyr newydd?

Cadarnhaodd y Cadeirydd fod pecyn dwys ar gael i Gynghorwyd newydd y ddinas, gan gynnwys hyfforddiant ar y Cod Ymddygiad. Un Llais Cymru sy’n darparu’r hyfforddiant, ac roedd y Pwyllgor Safonau yn awyddus i Gynghorwyr Cymuned dderbyn hyfforddiant petai diddordeb. Gallai Cynghorau Cymuned gael hyfforddiant tua mis Mehefin neu fis Gorffennaf, wedi i gynghorwyr y ddinas dderbyn eu hyfforddiant hwy. Roedd yn bwysig i Gynghorau Cymuned gael hyfforddiant wedi ei deilwrio

Byddai’rSwyddog Cefnogi Llywodraethiant yn cysylltu â’r Cynghorau Cymuned yn y man i drefnu hyn.

Esboniodd y Cadeirydd y byddai hyfforddiant ar y Cod Ymddygiad yn cael ei drefnu, felly byddai sesiynau gweithdy yn cael eu cynnal. Mae modd cynnig modiwl e-ddysgu ar-lein gan Lywodraeth Cymru i aelodau, ond nid oedd y modiwl terfynol ar gael eto. Nid oedd Llywodraeth Cymru yn newid unrhyw beth yn y Cod Ymddygiad.

Dywedoddcynrychiolydd Maerun fod unrhyw hyfforddiant sydd ar gael yn dda, ond ei bod yn anodd cael cynghorwyr cymuned i ddilyn yr hyfforddiant. 

Dywedodd y Cadeirydd fod yr hyfforddiant yn orfodol i gynghorwyr dinas.

Gweithredu: Byddai’rCefnogiLlywodraethiant yn dod i gysylltiad â’r Cynghorau Cymuned yn y man i drefnu hyfforddiant.

Dywedoddcynrychiolydd Gwynll?g y carai gael gwell dealltwriaeth o hyn a sut y mae yn gweithio, oherwydd bod llawer o safleoedd yn yr ardal hon dan orfodaeth, ac y gofynnwyd llawer o gwestiynau am pam fod hyn yn cymryd cymaint o amser, etc. Gofynnodd cynrychiolydd Gwynll?g a fyddai modd edrych ar hyn yn yr hyfforddiant eto, ac mewn rhai achosion, a oedd modd eu dwyn i sylw’r rheolwyr.

Dywedoddcynrychiolydd Gwynll?g ei bod yn anodd gwneud cwyn oherwydd bod gan y swyddogion gymaint o waith; ond roeddent eisiau deall mwy ar y broses, felly byddai’n dda mynd trwy sefyllfaoedd. Wedyn byddai modd gweld rheswm pam fod achosion mor araf.

Dywedoddcynrychiolydd Maerun ei bod yn cefnogi popeth a ddywedwyd, a bod y swyddogion Matthew Sharpe a Neil Gunther fis Rhagfyr diwethaf wedi cynnal hyfforddiant ar Orfodaeth. Canlyniad y cyfarfod oedd bod y cyngor cymuned eisiau perthynas at y dyfodol, gan gyfnewid gwybodaeth rhwng Cynghorau Cymuned a’r tîm Cynllunio. Dywedodd cynrychiolydd Maerun  ei bod eisiau gwell cydweithrediad rhwng yr adran a chynghorau cymuned. Y teimlad oedd bod y gymuned leol yn agwedd bwysig o gynllunio, a phan oedd gwybodaeth yn cael ei rannu, yna gellid hysbysu’r swyddogion. 

Dywedodd y Cadeirydd fod ceisiadau Cynllunio yn iawn ac yn haws i roi gwybodaeth gyfoes i bobl, ond fod Gorfodaeth yn cymryd amser, a’i fod yn broses wahanol. Roedd y broblem gyfathrebu yn fater i’r Siarter.

Dywedoddcynrychiolydd Maerun fod y Cynghorau wedi cael sesiwn gyda Neil a Matthew ac mai’r peth pwysig oedd adeiladu perthynas gan nad oedd un yn bodoli nawr.

Cytunodd y Cadeirydd y gallai’r swyddogion cynllunio fynychu cyfarfod yn y dyfodol, a fyddai’n fuddiol petaent yn gallu rhoi cyflwyniad cyffredinol ar y pwnc.

Dywedoddcynrychiolydd Gwynll?g fod angen cyflwyniad ar orfodaeth cynllunio, a bod angen hefyd am gyfarfod wyneb yn wyneb gyda swyddogion ar ryw adeg arall er mwyn helpu i adeiladu perthynas rhwng swyddogion a chynghorau cymuned. 

Cytunwyd: I gynnal sesiwn gyda Chynghorau Cymuned ar orfodaeth Cynllunio mewn cyfarfod yn y dyfodol.

Dim

23 June 2022 @ 6pm

23 Mehefin 2022 @ 6pm