Cofnodion

Ni wnaed unrhyw ymddiheuriadau.

Ni ddatganwyd unrhyw fuddiannau.

Cymeradwywyd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 17 Ebrill fel cofnod cywir.

Cyflwynodd yr Arweinydd yr adroddiad, a'i ddiben oedd cyflwyno adroddiad a chynllun gweithredu rheoli'r Swyddfa Archwilio Cymru (SAC) i'r Cabinet ar sut mae'r Cyngor yn gwreiddio'r Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol wrth gyflawni Amcan Llesiant y Cyngor 'Hyrwyddo twf economaidd ac adfywio wth ddiogelu'r amgylchedd' a'r cam i'r 'Cynnal ein ffocws ar adfywio canol y ddinas i ddod yn un o ddinasoedd gorau'r DU.'

Nododd yr Arweinydd gefndir hyn a phwysleisiodd y pwyntiau canlynol:

•        Yn 2015 cyflawnodd Llywodraeth Cymru Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) gan alluogi pob corff cyhoeddus yng Nghymru i greu Cymru, a Chasnewydd, yr ydym i gyd eisiau byw ynddi nawr ac yn y dyfodol.  Mae gan y weinyddiaeth hon uchelgais i fod yn un o'r dinasoedd gorau.

•        Fel Cabinet a Chyngor effeithiol, mae angen sicrhau bod y penderfyniadau a wneir heddiw yn ystyried effaith cenedlaethau'r presennol a'r dyfodol.

•        Mae'r Ddeddf Llesiant hefyd yn gosod dyletswydd ar y Cyngor i ystyried datblygu cynaliadwy a sicrhau trwy gydol holl weithgareddau a phenderfyniadau'r Cyngor bod egwyddorion y pum ffordd.  Mae gwaith yn cael ei ystyried: Hirdymor, Cydweithredu, Cyfranogiad, Atal ac Integreiddio.

Mae’r ddogfen hon ar gael yn Saesneg / This document is available in English.

•        Mae gan Gynllun Corfforaethol 2017-22 bedwar Amcan Lles a'r Camau a gymerir i gyflawni'r amcanion hyn i gefnogi'r gwaith o gyflawni Cynllun Lles y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus 2018-23 a'r Ddeddf Llesiant. 

•        Archwiliodd yr adolygiad a gynhaliwyd gan Swyddfa Archwilio Cymru i ba raddau y mae Cyngor Dinas Casnewydd wedi gweithredu yn unol â'r Ddeddf Llesiant a sut mae'r Cyngor wedi mabwysiadu'r pum ffordd o weithio i gyflawni'r Amcanion a'r Camau Llesiant yn y Cynllun Corfforaethol.

Nododd yr Arweinydd grynodeb o'r canfyddiadau a gynhwysir yn yr adroddiad, sef:

•        'Wrth gymryd camau i adfywio canol y ddinas, mae gan y Cyngor lawer o enghreifftiau cadarnhaol o sut y mae wedi ystyried yr egwyddor datblygu cynaliadwy (SDP).  Fodd bynnag, mae'r Cyngor yn cydnabod bod mwy i'w wneud iddo wreiddio'r pum ffordd o weithio yn gyson ar draws ei uchelgeisiau ar gyfer adfywio canol y ddinas.'   

Nododd yr Arweinydd y pwysau enfawr a roddwyd ar staff i weithredu hyn o fewn yr awdurdod a chroesawodd yr Arweinydd ganfyddiadau'r adroddiad;

Yn y degawd o gyni i dderbyn canlyniad mor gadarnhaol yn destament i aelodau a swyddogion fel ei gilydd.

Yn eu hadroddiad, cydnabu SAC y gwaith a gymerwyd i wreiddio egwyddorion y pum ffordd o weithio i brosesau gwneud penderfyniadau, yn arbennig:

•        Sut y bydd Strategaeth Twf Economaidd y Cyngor yn galluogi cyfle i ymestyn gweledigaeth tymor hwy ar gyfer y ddinas 20 mlynedd a thu hwnt;

•        Y ffordd y mae'r Cyngor yn defnyddio data cyfredol a rhagamcanol i wella ei ddealltwriaeth o fesurau ataliol a sut y gellir defnyddio hyn i wella ei ddyheadau amgylcheddol hirdymor ar gyfer canol y ddinas;

•        Mae'r Cyngor yn defnyddio ei safle i gydweithio ac integreiddio â phartneriaid eraill yn y sector cyhoeddus, y trydydd sector a'r sector preifat  ...  view the full Cofnodion text for item 4.

Cyflwynodd yr Arweinydd yr adroddiad a chadarnhaodd mai hwn yw'r ail adroddiad Diogelu blynyddol ar gyfer Cyngor Dinas Casnewydd sy'n manylu ar y perfformiad presennol o fewn gwasanaethau cymdeithasol mewn perthynas ag arferion diogelu a phartneriaid diogelu ehangach gan gynnwys y Ddeddfwriaeth Trais yn erbyn Menywod, Cam-drin Domestig a Thrais Rhywiol a gofynion y Cyngor.

Gofynnodd yr adroddiad i'r Cabinet adolygu cynnydd cynlluniau gwaith blaenoriaeth allweddol ar gyfer trefniadau diogelu corfforaethol a thimau diogelu penodol.  Nodwyd y bydd y gwaith a amlygwyd yn yr adroddiad yn galluogi'r Cyngor i dyfu a sicrhau bod diogelu yn 'fusnes pawb' ac yn rhan o bob gwasanaeth y Cyngor a ddarperir i ddinasyddion Casnewydd.

Rhoddodd yr Aelod Cabinet dros Wasanaethau Cymdeithasol glod i'r Tîm Diogelu a chadarnhaodd, er bod y neges hon bellach wedi'i hymgorffori er bod yn rhaid trosglwyddo'r neges i'r cyhoedd nawr.  Soniwyd am yr Hyb Peilot a'r canlyniadau da a ddaw o wasanaethau cydgysylltiedig ac arferion gwaith da.

Gofynnodd yr Arweinydd am roi rhywfaint o ystyriaeth i ddarparu Gwobrau Gofalwyr Ifanc.

Penderfyniad:

Cytunodd y Cabinet i barhau i ddatblygu arferion diogelu corfforaethol ym mhob gwasanaeth ar draws y Cyngor er mwyn galluogi'r Cyngor i dyfu a sicrhau bod diogelu yn 'fusnes pawb' ac yn rhan o bob gwasanaeth y Cyngor a ddarperir i ddinasyddion Casnewydd.

Cyflwynodd yr Arweinydd yr adroddiad a oedd yn nodi'r sefyllfa diwedd blwyddyn ar gyllideb refeniw 2018/19.  

Cydnabu'r Arweinydd ymdrech y sefydliad cyfan i gyflawni'r alldro mewn modd amserol a oedd wedi arwain at gau'r cyfrifon yn yr amserlen orau erioed er mwyn sicrhau bod y cyfrifon blynyddol statudol yn cael eu cyhoeddi'n gynharach, a fydd yn rhoi'r gallu i ystyried y sefyllfa a gwneud penderfyniadau yn gynharach nag yn y blynyddoedd diwethaf.

Cadarnhaodd yr adroddiad danwariant o tua £2.3m, mae hyn yn cynrychioli amrywiant bach o ddim ond 1.3% ar y gyllideb net.  Mae'r ffigwr ychydig yn fwy na'r rhagolwg o £1.6m sy’n rhannol oherwydd grantiau hwyr a dderbyniwyd gan Lywodraeth Cymru a rhywfaint o wariant is mewn ychydig o feysydd (fel y manylir yn y tabl ym mharagraff 1.2 o'r adroddiad).  Mae'r tabl hefyd yn cadarnhau tua £1.8m o incwm untro, annisgwyl, di-wasanaeth o TAW ac ad-daliadau ardrethi a oedd, o'u cymryd i ystyriaeth, yn creu sefyllfa gytbwys ar ddiwedd y flwyddyn.

Dangosodd yr adroddiad batrwm o orwario yn y meysydd allweddol a arweiniwyd gan y galw a thanwariant yn y meysydd cyllideb nad ydynt yn wasanaethau, sydd o ganlyniad i well incwm a defnydd gwell o arian wrth gefn.  Yn ogystal, roedd rhai materion i'w datrys mewn nifer fach iawn o ysgolion sy'n cael sylw.  Cadarnhaodd yr Arweinydd fod mwyafrif helaeth gweithgareddau'r Cyngor yn gwario yn agos at y gyllideb ac mae'r heriau mewn nifer fach iawn o feysydd sy'n gyffredin i bron pob Cyngor ledled y DU.

Roedd gorwariant yn y meysydd a arweinir gan y galw yn cyfateb i oddeutu £5m ac mae buddsoddiad tebyg i'r swm hwnnw wedi'i fuddsoddi ar gyfer y flwyddyn bresennol yn unol â blaenoriaethau'r weinyddiaeth. 

O ran tanwariant o £2.3m - roedd yr adroddiad yn argymell sut y gellid clustnodi'r tanwariant - y cyfeirir ato ym mharagraff 6.1, o'r adroddiad.  Ychydig o eitemau i'w hamlygu oedd:

(i)               Roedd y Cabinet, ar ôl ystyried ailddatblygiad T?r y Siartwyr yn flaenorol a'r angen i ddarparu cymorth pellach i sicrhau bod yr ailddatblygiad yn llwyddiant o ran sut mae canol y ddinas yn edrych, wedi cytuno i ddefnyddio £950k o'r tanwariant er mwyn gosod cladin i wella golwg yr adeilad;

(ii)              Mae ymrwymiad i gefnogi'r gwasanaeth SENCOM rhanbarthol wrth iddo gael ei adolygu eleni ac mae'r £250k o gyllid a argymhellir yn caniatáu i'r cyllid barhau ar lefelau blaenorol tra bod yr adolygiad hwnnw'n cael ei gynnal.  Fodd bynnag, tynnodd yr Arweinydd sylw'r Cabinet at y newyddion bod cyfraniad y Cyngor wedi gostwng eleni, o'i gymharu â'r llynedd, a gellir lleihau'r swm hwn i £190k nawr.  Argymhellodd yr Arweinydd roi'r £60k y mae hyn yn eu rhyddhau yn y Gronfa Buddsoddi i Arbed. 

(iii)            Er mwyn cadw â'r momentwm ar ddenu a chynnal digwyddiadau cenedlaethol a rhanbarthol yn y ddinas, fel y Marathon, argymhellodd yr adroddiad fuddsoddi £150k mewn cronfa wrth gefn i'w wario ar y math hwn o weithgaredd yn y dyfodol. 

Llongyfarchodd yr Arweinydd y Dirprwy Arweinydd am ei gyflawniadau  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Cyflwynodd yr Arweinydd Raglen Waith y Cabinet.

Penderfyniad:

Cytuno ar y rhaglen arfaethedig.

Clwb Pêl-droed Casnewydd

Dymunai'r Arweinydd ddymuniadau gorau a phob lwc i Glwb Pêl-droed Sir Casnewydd yn eu gêm ail gyfle am ddyrchafiad ddydd Sadwrn.  Cytunodd y Cabinet fod y clwb yn genhadon gwych i'r Ddinas.

Cynhelir y cyfarfod nesaf ddydd Mercher 19 Mehefin 2019, am 4.00 pm yn Ystafell Bwyllgor 1, yn y Ganolfan Ddinesig, Casnewydd.