Cofnodion:
Nododd G. Nurton fod y pwyllgor wedi cael y data ar nifer y Cynghorwyr a oedd wedi cwblhau'r hyfforddiant Cod Ymddygiad ac yn falch bod sesiwn hyfforddi arall wedi'i threfnu ar gyfer yr ychydig gynghorwyr a oedd yn weddill. Holodd G. Nurton a allai'r Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol ddarparu gwybodaeth am yr hyfforddiant sefydlu a'r hyn yr oedd yn ei gynnwys erbyn y cyfarfod nesaf.
Nododd y Cynghorydd Cockeram fod llawer o'r Aelodau'n newydd ac efallai y bydd angen hyfforddiant arnynt ar ddiben a rôl y pwyllgor Safonau a nododd fod y Cadeirydd a'r Is-gadeirydd yn mynychu un o'r seminarau arfaethedig.
Gofynnodd yr Is-gadeirydd a fu unrhyw ddiweddariadau yngl?n â'r Cynghorwyr nad oeddent wedi cwblhau'r hyfforddiant. Dywedodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol fod sesiwn hyfforddi cod ymddygiad arall i fod i ddigwydd ac y byddai adroddiad am yr hyfforddiant yn cael ei roi i'r pwyllgor ar ôl hynny.
Gofynnodd G. Nurton a fu unrhyw adborth gan y Pwyllgor Safonau Cenedlaethol. Dywedodd y Cadeirydd wrth y pwyllgor fod hyn wedi'i aildrefnu ar gyfer mis Ionawr ac ychwanegodd y byddai'n rhoi adborth ohono yn y cyfarfod nesaf.
Nododd y Cadeirydd mai rhan bwysig o gael yr Arweinwyr i ddod i’r cyfarfod nesaf yw gallu eu herio fel y gall fod yn sicr bod 100% o'r Cynghorwyr wedi cwblhau'r hyfforddiant Cod Ymddygiad. Holodd y Cadeirydd beth mae’r Arweinwyr yn ei wneud os nad yw eu Cynghorwyr yn mynychu'r hyfforddiant.
Ailadroddodd yr Is-gadeirydd ei bod yn bwysig gwybod pa Gynghorwyr nad oeddent wedi cwblhau'r hyfforddiant a holodd beth oedd y cam nesaf os nad yw'r Cynghorwyr yn mynychu'r ddau fformat (yn bersonol ac ar-lein) sydd ar gael iddynt.
Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau mai'r cyfan y gallant ei ofyn yw bod yr Arweinwyr yn rhoi pwysau arnynt a nododd fod modiwl a hunan-arweinir y gallent ei gwblhau yn eu hamser eu hunain wedi'i godi ac ychwanegodd y gallent ei wneud yn fwy rhyngweithiol neu gael cwis y gellid ei farcio ar gyfer yr ychydig sy'n methu â chwblhau'r hyfforddiant.
Mynegodd y Cynghorydd Cockeram y byddai ef yn ffafrio’r Cynghorwyr yn cwblhau'n bersonol yn hytrach na rhithwir gan fod llawer o hyfforddiant ar-lein yn amlddewis ac felly gellir dyfalu atebion. Ychwanegodd y Cynghorydd Hussain fod MS Teams yn iawn, fodd bynnag cytunodd na ddylent gael un y gellid ei gwblhau yn eu hamser eu hunain. Ychwanegodd y Cynghorydd Hussain, pe byddent yn ei gwblhau yn eu hamser eu hunain, na fyddent yn gallu codi unrhyw gwestiynau na sylwadau a allai fod ganddynt. Cytunodd y Cadeirydd a dywedodd mai'r broblem gydag e-ddysgu yw nad oes neb i ateb cwestiynau a allai ddod i'r meddwl a bod diffyg rhannu gwybodaeth a phrofiadau. Nododd y Cadeirydd y byddai'n rhaid i'r pwyllgor fod yn ofalus wrth beidio â gorfodi eu hewyllys yn ddiangen ar y Cynghorwyr a gofynnodd am arweiniad gan Bennaeth y Gyfraith a Safonau.
Nododd P. Worthington y dylai 100% o'r Cynghorwyr fod wedi cwblhau'r hyfforddiant Cod Ymddygiad ac ychwanegodd mai rhan o rolau'r Arweinwyr Gr?p oedd sicrhau hyn. Ychwanegodd P Worthington, mewn cysylltiad â'r dull cyflwyno, mai ei ddewis fyddai hyfforddiant wyneb yn wyneb ond ychwanegodd y gallai fod ymholiadau ynghylch hygyrchedd a chytunodd â’r Cadeirydd ynghylch peidio â gorfodi dewisiadau. Dywedodd P. Worthington ei bod yn anoddach trefnu sesiwn bersonol pan fydd y gr?p sydd ei angen yn llai ac ychwanegodd mai dyna lle mae manteision yr ochr ddigidol yn dod i sylw.
Cytunodd yr Is-gadeirydd fod lle i'r ddau fformat ond nid ar gyfer ymarfer blwch ticio ac ychwanegodd y gallai'r Arweinwyr gynghori ar y ffordd orau ymlaen. Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau y gallent asesu'r niferoedd a fynychodd bob dull ac adolygiad yn ddiweddarach.
Nododd R. Morgan nad oedd unrhyw sancsiynau i'r Cynghorwyr nad oeddent yn cwblhau'r hyfforddiant a holodd a oedd unrhyw beth y gallai'r Arweinwyr ei wneud yn hynny o beth. Ychwanegodd R. Morgan fod rhywfaint o hyfforddiant yn orfodol cyn i'r Cynghorwyr gael eistedd ar bwyllgor. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau mai dyma'r achos ar gyfer pwyllgorau sy’n chwarae rôl farnwrol i osgoi adolygiadau barnwrol. Cytunodd R. Morgan â sylwadau blaenorol ynghylch rôl yr Arweinwyr wrth sicrhau bod eu Cynghorwyr wedi cwblhau'r hyfforddiant yn ogystal â bod â’r gwahanol fformatau sydd ar gael iddynt. Nododd y Cadeirydd y byddai hyn yn cael ei godi yn y cyfarfod nesaf gyda'r Arweinwyr.
Nododd y Cadeirydd fod fformat y cyfarfod blaenorol gyda'r Arweinwyr wedi gweithio a, gan eu bod bellach yn adeiladu pontydd, ei bod yn bwysig gweld pa wybodaeth y gellir ei chael ganddynt.
Holodd J. Davies a allai'r pwyllgor ofyn i'r Arweinwyr ddod â gwybodaeth am nifer eu Cynghorwyr a oedd wedi cwblhau'r hyfforddiant statudol. Nododd y Cadeirydd y byddai hyfforddiant ar wahân i'r hyfforddiant Cod Ymddygiad y tu allan i gylch gwaith y pwyllgor ac ychwanegodd, er y byddai'r pwyllgor yn gallu gofyn y byddai'r pwyllgor yn gyfyngedig.
Holodd y Cynghorydd Hussain a yw'r hyfforddiant Cod Ymddygiad yn flynyddol a nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau y byddai bob 5 mlynedd ar gyfer aelodau presennol, ac yn dilyn etholiadau ar gyfer aelodau sydd newydd eu hethol. Nododd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol y gellid defnyddio modiwl e-ddysgu ar gyfer aelodau presennol fel cwrs gloywi. Cytunodd y Cynghorydd Hussain ac ychwanegodd y dylai gynnwys rhywbeth y gellid ei gyflwyno i ddangos ei fod wedi'i gwblhau.
Holodd G. Nurton a oedd meysydd fel Cydraddoldeb ac Amrywiaeth yn cael eu trafod yn yr hyfforddiant Cod Ymddygiad a dderbyniodd y Cynghorwyr ac ychwanegodd fod dyletswydd ar y Cynghorwyr i gadw at ddeddfwriaeth. Ychwanegodd G. Nurton fod yr Arweinydd wedi nodi’r defnydd o hyfforddiant TG a chyfryngau cymdeithasol yn flaenorol a gofynnodd a ellid ychwanegu unrhyw faes ar y cyfryngau cymdeithasol. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau fod y Cyngor eisoes yn cynnig hyfforddiant ar wahân ar gyfer Cydraddoldeb ac Amrywiaeth yn ogystal â'r cyfryngau cymdeithasol ac ychwanegodd fod hyfforddiant y Cod Ymddygiad eisoes yn eithaf hir. Ychwanegodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol fod hyfforddiant Cydraddoldeb ac Amrywiaeth wedi digwydd ym mis Medi 2022 a bod disgwyl i'r hyfforddiant cyfryngau cymdeithasol gael ei gynnal ar ddiwedd y chwarter nesaf. Ychwanegodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol fod llawer iawn o wybodaeth ar unwaith pan ddaw Aelodau i mewn, ond nododd y gallent edrych ar adborth amdano fod yn ddefnyddiol i'w gynnwys yn ystod y blynyddoedd nesaf o hyfforddiant.
Holodd y Cadeirydd a oedd y pwyllgor yn hapus gyda'r hyn a oedd wedi’i gynnwys ar Stensil y Ffurflen ar gyfer Arweinwyr Gr?p ac ychwanegodd y byddai'n bwysig i'r Arweinwyr lenwi'r ffurflen a'i dychwelyd mewn pryd i'r pwyllgor lunio cwestiynau cyn y cyfarfod nesaf.
Holodd y Cadeirydd a ddylai'r pwyllgor adael yr adran ynghylch mathau o gwynion i mewn ac ychwanegodd fod yr wybodaeth honno yn cael ei darparu yn gyffredinol gan Bennaeth y Gyfraith a Safonau. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau nad oedd yr Arweinwyr yn hapus gyda’r adran honno o'r ffurflen ac ychwanegodd y gallai unrhyw ddata a roddir nodi cwynion. Holodd y Cadeirydd a ddylid dileu'r adran honno, a chytunodd yr Is-gadeirydd.
Holodd y Cadeirydd ynghylch yr adran hyrwyddo cydymffurfio a nododd ei phwysigrwydd. Gofynnodd J. Davies a oes gan bob Cynghorydd arweinydd gr?p ac os na, sut byddai'r pwyllgor yn sicr bod y Cynghorwyr hynny wedi ei gwblhau. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau y gellid edrych ar hyn o ran gofyn i aelodau annibynnol lenwi'r ffurflen.
Dywedodd G. Nurton wrth y pwyllgor fod rhai Cynghorau eraill yn cyhoeddi manylion hyfforddi'r Aelodau ar eu gwefan a gofynnodd a oedd hyn yn rhywbeth y byddai Cyngor Dinas Casnewydd yn ei ystyried. Holodd y Cynghorydd Cockeram a ellid trafod hynny gyda’r arweinwyr gr?p. Dywedodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol y byddai diweddariad ar hyfforddiant yn y cyfarfod nesaf ond y gellid ei gyflwyno i'r Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd. Ychwanegodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau y byddai'r adroddiad y byddai'r Arweinwyr yn ei gyflenwi ar gael ar ôl y cyfarfod nesaf. Cytunodd yr Is-gadeirydd y gallai fod mater o 'enwi a chodi cywilydd' ac ychwanegodd y gellid newid y ffurflen i nodi’r nifer nad oeddent wedi cwblhau’r hyfforddiant a'r camau a gymerwyd gan yr Arweinwyr gr?p. Nododd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol y bydd y data ynghylch presenoldeb Cynghorydd mewn hyfforddiant yn cael ei fwydo yn ôl i'r Arweinwyr.
Awgrymodd y Cadeirydd fod y ffurflen yn dal i gael ei hanfon at y Cynghorwyr nad ydynt yn gysylltiedig â gr?p a bod yr adroddiad yn cael ei anfon yn ôl yn hytrach na'u presenoldeb yn y pwyllgor a holodd faint o Gynghorwyr nad oedd yn gysylltiedig â gr?p. Cadarnhaodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol fod 2 Gynghorydd.
Gofynnodd G. Nurton a allai'r Pwyllgor Safonau ofyn i bwyllgor Gwasanaethau Democrataidd gyhoeddi cofnodion hyfforddi aelodau yn unol ag arfer da? Nododd y Cadeirydd y gallai'r pwyllgor yn sicr gyflwyno'r cais a gofynnodd beth oedd polisi Cyngor Dinas Casnewydd ac a allai fod yn gyfle i wneud polisi yngl?n â hyn.
Holodd y Cadeirydd a ddylid parhau i gynnwys yr adran ynghylch gweithredu argymhellion a nododd, os felly, y byddai'r adran honno i gyd yn berthnasol. Agorodd y Cadeirydd awgrymiadau gan y pwyllgor ynghylch beth arall y gallai fod angen ei gynnwys ar y ffurflen. Nododd G. Nurton y dylid gofyn pa hyfforddiant y mae'r Arweinwyr wedi'i gael a pha hyfforddiant y gallai fod ei angen arnynt. Ychwanegodd G. Nurton y gallai hyn gynnwys yn anffurfiol ac, o dan y canllawiau newydd, fod angen i'r pwyllgor fod yn trefnu hyfforddiant i Arweinwyr grwpiau Gwleidyddol. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau fod y ffurflen yn ymwneud â hyfforddiant Cod Ymddygiad ac nad yw hyfforddiant ehangach yn berthnasol i'r ffurflen. Ychwanegodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau y gallai fod yn achos dros adolygu'r hyfforddiant cod ymddygiad i sicrhau bod yr agweddau angenrheidiol yn cael eu cynnwys.
Nododd P. Worthington fod y cyfarfod cychwynnol gyda'r Arweinwyr wedi bod yn adeiladol iawn ac ychwanegodd ei bod yn bwysig gwybod beth yw eu gwybodaeth a'u cefndir fel y gall y pwyllgor fod yn ddefnyddiol. Holodd y Cadeirydd a fyddai unrhyw gwestiwn ynghylch hyfforddiant yn cael ei ychwanegu at y ffurflen neu a fyddai'n cael ei ychwanegu at y cyfarfod nesaf. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau y gallent ei ychwanegu at y ffurflen gan y gallai roi syniad o hyfforddiant yr hoffent ofyn amdano.
Gofynnodd y Cadeirydd i'r Stensil gael ei ddosbarthu ymhlith aelodau'r pwyllgor Safonau a chael ei ddychwelyd gyda sylwadau, cwestiynau ac adborth ar ôl wythnos fel y gellir ei ddiwygio a'i anfon at Arweinwyr gr?p mewn da bryd. Ychwanegodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau y gallai'r Cadeirydd drafod y ffurflen yn fforwm y pwyllgor Safonau Cenedlaethol i fesur beth mae cynghorau eraill wedi penderfynu.