Agenda item

. 8. Cod Ymddygiad a Diweddariad ar Hyfforddiant Cyffredinol i Aelodau (Tudalennau 17 - 22)

Cyflwynodd y Rheolwr Democrataidd ac Etholiadol yr adroddiad i’r Pwyllgor.

Cyfrifoldeb y Pwyllgor Safonau oedd sicrhau safonau uchel a sicrhau bod gan yr Aelodau fynediad at hyfforddiant a datblygiad ynghylch y Cod Ymddygiad i Aelodau.

Mae sicrhau bod gan aelodau fynediad at lefel resymol o hyfforddiant a datblygiad yn dod o dan gylch gwaith yr Aelod Cabinet dros Addysg a Blynyddoedd Cynnar a'r Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd.

Ystyriwyd y Cwricwlwm Sefydlu drafft a osodwyd gan CLlLC i gefnogi Aelodau yn dilyn etholiadau lleol mis Mai 2022 gan y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd yn 2021: rhannwyd drafft terfynol ar gyfer aelodau Cyngor Dinas Casnewydd ym mis Chwefror 2022.

Canolbwyntiwyd ar egwyddorion allweddol ar sail mae llai yn fwy, gan fod llawer o aelodau newydd wedi’u hethol, a bu'n rhaid iddynt dderbyn llawer o wybodaeth mewn cyfnod byr.

Roedd cyfleoedd hyfforddi yn canolbwyntio ar Aelodau a gwneud hyfforddiant yn rhyngweithiol fel y gallai Aelodau ofyn cwestiynau.

Lle bynnag y bo modd, dylid darparu cyfleoedd dysgu i aelodau sy’n gyfleus iddyn nhw, ar adeg pan fo'i angen ac yn berthnasol a thrwy gyfrwng sy'n briodol ar gyfer y pwnc a'r gweithgaredd.

Ceisiwyd hwyluswyr eraill ag arbenigedd penodol i sicrhau y darparwyd yr wybodaeth a’r profiad o’r ansawdd gorau.

Dyluniwyd y fframwaith y cytunwyd arno hefyd i fod yn hyblyg, gan ganiatáu ar gyfer newidiadau pan fo angen i fodloni gofynion newidiol.

Cafwyd cyfnod cyflawni tynn o 8 diwrnod gwaith y llynedd o'r cyfrif etholiad olaf tan Gyfarfod Cyffredinol Blynyddol cyntaf y Cyngor gyda chyfarfodydd Hybrid yn cael eu cyflwyno am y tro cyntaf.

Yna symudodd y cwricwlwm i ganolbwyntio ar ddeddfwriaeth allweddol a pharatoi Aelodau ar gyfer eu pwyllgorau perthnasol fel y bo'n briodol, gyda sesiynau pwrpasol ar gyfer pwyllgorau lled-farnwrol fel Cynllunio a Thrwyddedu.

Yn yr Haf a'r Hydref, cyflwynwyd neu ddiweddarwyd y Cynghorwyr ar ddeddfwriaeth allweddol arall a pholisi sy'n cefnogi eu penderfyniadau, fel y Ddeddf Cydraddoldeb a Diogelu.

Cefnogwyd Cynghorwyr hefyd gan Benaethiaid Gwasanaeth, a gyflwynodd eu gwasanaethau a pholisïau allweddol mewn meysydd fel yr Amgylchedd, Gwarchod y Cyhoedd, a Thai.

Wrth baratoi ar gyfer y broses o osod cyllideb, trefnwyd sesiwn ar Gyllid a threfnwyd Rheoli'r Trysorlys ar gyfer mis Rhagfyr.

Ategwyd sesiynau a drefnwyd ac a ddarparwyd gan Gyngor Dinas Casnewydd gan weminarau a ddarparwyd gan y Gymdeithas Llywodraeth Leol ar Gefnogi Cynghorwyr gyda Cham-drin a Bygythiad, a Diogelwch Personol. Anfonwyd cyrsiau byr ar-lein ar seiberddiogelwch yn uniongyrchol i gyfrifon e-bost hefyd yn trafod diogelwch cyfrinair a gweithgareddau gwe-rwydo.

Darparwyd tabl yn tynnu sylw at y Crynodeb o Hyfforddiant fesul Chwarter adangosodd y siart fod presenoldeb ar hyfforddiant y Cod Ymddygiad yn 100%.

Lle bo hynny'n bosibl, cofnodwyd y sesiynau gyda chymysgedd o weithdaihybrid a sleidiau a darparwyd cofnodion o'r hyfforddiant i’r Aelodau.

Bydd arolwg yn cael ei anfon at yr Aelodau i weld beth sydd wedi gweithio'n dda a beth nad yw wedi gweithio.

Roedd hwn yn ddull datblygu parhaus gyda hyfforddiant yn cael ei ddilyn.

Cwestiynau:

Nododd Gill Nurton fod y nifer sy’n manteisio ar Hyfforddiant Cydraddoldeb ac Amrywiaeth ychydig yn uwch na 50% a gofynnodd a fydd unrhyw sesiynau eraill.

Cadarnhaodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol fod llawer o hyfforddiant allweddol ar y rhestr i'w ailystyried yn ogystal â hyfforddiant Cynllunio a Thrwyddedu gan y cydnabuwyd y bydd mwy o hyfforddiant yn cael ei gwblhau i weld a oedd unrhyw fylchau mewn gwybodaeth.

Gwnaeth Gill Nurton sylwadau ar Gofnodion presenoldeb Aelodau ar Hyfforddiant ac a oeddent wedi’u huwchlwytho i Gofnod Datblygu Personol Canolog yr Aelodau, ac os yw hyn yn wir a oes modd cyhoeddi’r rhain ar Broffiliau’r Aelodau.

Dywedodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol y cafwyd llawer o drafodaethau diddorol gyda grwpiau rhanbarthol ynghylch cyllidebau a sut y cânt eu rheoli o ran cymorth aelodau. Byddai hyn yn cael ei ddarparu yn y dyfodol i’r Pwyllgor.

Gwnaeth Gill Nurton sylwadau ar y nifer a fanteisiodd ar hyfforddiant gorfodol Pwyllgorau lled-farnwrol a oedd fel a ganlyn: Pwyllgor Trwyddedu 54% a’r Pwyllgor Cynllunio 72% ac a oedd hyn yn gywir?

Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau y byddai hyn yn cael ei godi gyda'r aelodau newydd hynny i sicrhau bod yr holl hyfforddiant gorfodol yn cael ei gwblhau.

Dywedodd y Cynghorydd Cockeram eu bod wedi’u siomi gyda'r presenoldeb ar yr hyfforddiant diogelu gan fod diogelu yn fater mor bwysig.

Dywedodd y Cadeirydd y gallai nifer o bethau fod yn gysylltiedig â safonau, a chydnabu'r Cynghorydd Cockeram fod rhai hyfforddiant yn bwysicach na hyfforddiant arall.

Gwnaeth John Davies sylwadau ar ddiwygiadau ac a oedd llythyr wedi’i anfon yr oeddent wedi llofnodi ar ei gyfer.

Dywedodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol fod rhywfaint o hyfforddiant gloywi o flwyddyn i flwyddyn ac os oedd newid mawr roedd yn seminar. Roedd cofnod hefyd yn cael ei gadw o’r holl aelodau i weld pwy sydd wedi mynychu hyfforddiant.

Gofynnodd y Cynghorydd Cockeram am newidiadau Cynllunio o ran a yw’r aelod o’r Pwyllgor Cynllunio yn derbyn hyfforddiant ei hun yn barhaus neu a oedd hyn ar gyfer yr holl Aelodau a chadarnhawyd bod aelodau'r Pwyllgor Cynllunio yn derbyn hyfforddiant yn barhaus pan oedd newidiadau Cynllunio yn codi.

Dywedodd y Cynghorydd Morris na fu unrhyw hyfforddiant yn flaenorol ar gyfer Trwyddedu.

Fodd bynnag, diwygiwyd hyn gan fod angen i aelodau'r pwyllgor ddeall y rheolau trwyddedu a sut y maent yn defnyddio’u p?er i wneud penderfyniadau yn y Pwyllgor.

Cadarnhaodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau fod cynghorydd Cyfreithiol yn mynychu Pwyllgorau Cynllunio a Thrwyddedu i wneud yn si?r bod y Pwyllgorau’n rhedeg yn esmwyth.

Eglurodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol fod opsiwn arall a drafodwyd nad oedd wedi'i gyflwyno eto, sef modiwl E-ddysgu, a gellir gwirio hyn am bresenoldeb ac a oedd aelodau'n deall rhannau allweddol yr hyfforddiant.

Cadarnhaodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau fod 3 sesiwn wedi'u darparu ar gyfer y Cod Ymddygiad a oedd yn esbonio pam roedd y presenoldeb gystal.

Dywedodd Gill Nurton ei bod yn drueni na chafwyd adborth ffurfiol ar y Cod Ymddygiad gan y byddai wedi bod yn wybodaeth ddefnyddiol i'r Pwyllgor.

Cadarnhaodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol eu bod yn ymwybodol o syrffed arolwg felly gellid gofyn i'r Aelodau am hyn drwy arolwg diwedd blwyddyn.