Agenda item

Cyflwynwyd yr adroddiad gan y Cyfarwyddwr Strategol Gwasanaethau Cymdeithasol. 

Cwestiynau:

Gofynnodd y Pwyllgor a oedd unrhyw gymorth ariannol wedi bod ar gyfer plant oedd yn cyrraedd  ar eu pen eu hunain.

·       Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y Pwyllgor bod cymorth yn cael ei ddarparu gan y Swyddfa Gartref.

 

Holodd y Pwyllgor am y ffigwr yn yr adroddiad o 300 o atgyfeiriadau’r mis i’r gwasanaethau cymdeithasol.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol fod y rhan fwyaf o atgyfeiriadau yn cael eu gwneud gan aelodau'r teulu neu gymdogion.  Nododd y Cyfarwyddwr Strategol nad oes gan nifer uchel o atgyfeiriadau unrhyw gamau gan eu bod yn cael eu cyfeirio at y gwasanaethau cywir fel cysylltwyr cymunedol, cymorth i ofalwyr ac ati.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol y 300 o atgyfeiriadau’r mis yn ymwneud â'r Gwasanaethau Plant ond derbyniodd y Gwasanaethau Oedolion niferoedd tebyg.

·       Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y pwyllgor nad oes modd gweithredu rhai atgyfeiriadau oherwydd bod pobl sy’n teimlo'n gryf eu meddwl yn gwrthod gwasanaeth.

 

Roedd y Pwyllgor yn gwerthfawrogi'r pwysau sydd ar y gwasanaethau cymdeithasol. 

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol y fraint o helpu pobl a'r pethau cadarnhaol sydd yn y swydd er gwaethaf y straen.

 

Holodd y Pwyllgor pa ddata sy'n cael ei gasglu mewn perthynas â llais y cleient.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol nad yw data caled yn cael ei gasglu'n benodol.  Nododd y Cyfarwyddwr Strategol fod yr adborth yn cael ei gofnodi ar eu system ond roedd yn gwerthfawrogi y gellid ei olrhain a'i gyflwyno'n fwy effeithlon. 

·       Amlygodd y Cyfarwyddwr Strategol fod holl staff y gwasanaeth yn gwrando ar y rhai y maent yn eu helpu.

 

Nododd y Pwyllgor sylwadau am y nifer cynyddol o gartrefi gofal preswyl.

·       Amlygodd y Cyfarwyddwr Strategol fod pobl h?n ag anghenion sylweddol yn cael eu rhoi yn y mathau hyn o gartrefi y gallai'r Cyngor, elusennau neu landlordiaid preifat eu rhedeg.  Nododd y Cyfarwyddwr Strategol hefyd fod rhai pecynnau gofal yn cael eu cynnig yng Nghasnewydd drwy gwmnïau allanol.  Amlygodd y Cyfarwyddwr Strategol fod llawer o ofalwyr cartref a ddefnyddir yn fusnesau lleol yng Nghasnewydd.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol, o ganlyniad i bandemig Covid-19, lle nad oedd digon o ofal ar gael, fod yr angen am ofal preswyl wedi cynyddu. 

·       Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y Pwyllgor fod 1 pecyn gofal rhagorol yng Nghasnewydd a phwysleisiodd fod angen cael pecynnau gofal yn gyflymach yn y gaeaf ar ôl i gleifion gael eu gollwng o’r ysbyty oherwydd natur y tymor.

·       Rhoddodd y Cyfarwyddwr Strategol fanylion am y gwaith y mae'r tîm yn ei wneud gyda'r preswylydd a'r teulu i sicrhau eu bod yn teimlo'n gyfforddus wrth ddewis pa fath o ofal sydd fwyaf priodol yn eu barn nhw.

 

Nododd y Pwyllgor fod mater data wedi codi mewn cyfarfod blaenorol gyda’r Cyfarwyddwr Strategol.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol her data ystumiedig o ganlyniad i'r blynyddoedd blaenorol a phandemig Covid-19, yn ogystal â gofynion Llywodraeth Cymru.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol hefyd, er bod llawer o ddata yn cael ei ddarparu i'r Pwyllgor, heb wybodaeth helaeth amdano, y gallai fod yn anodd ei ddeall.

 

Cytunodd y Pwyllgor ei bod yn anodd dod o hyd i gydbwysedd â phecynnau gofal cymdeithasol a chanmolodd y tîm am eu gwaith caled. 

 

Holodd y Pwyllgor ai’r Gwasanaeth Seibiannau Byr oedd yr hyn a gafodd ei gynnig y dylid ei dorri yn y cyfarfodydd cyllidebol blaenorol.

·       Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y Pwyllgor fod amrywiaeth o wasanaethau seibiant byr yn cael eu darparu.  Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y Pwyllgor fod Spring Gardens, y cyfeiriodd y Pwyllgor ato, yn un o'r gwasanaethau hynny a gafodd doriad arfaethedig, ond eu bod wedi gallu defnyddio dull gwahanol.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol fod rhai agweddau ar y Gwasanaeth Seibiant Byr yn statudol a rhaid cydbwyso gofynion gwasanaeth rheoledig yn erbyn arbedion cyllidebol.  Nododd y Cyfarwyddwr Strategol anhawster hyn. 

·       Amlygodd y Cyfarwyddwr Strategol eu bod yn gweithio gyda Spring Gardens, i weld pa wasanaethau eraill y gallant eu darparu.

 

Nododd y Pwyllgor y dylai myfyrio ar danwariant a gorwariant y blynyddoedd blaenorol lywio penderfyniadau cyllidebol ar gyfer y flwyddyn ganlynol.

Gofynnodd y Pwyllgor am ddatblygu dull rhanbarthol o ymdrin â Gwasanaethau Plant a phwysleisiodd fod rhai Cynghorau wedi arbed arian oherwydd y dull hwn.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol fod y Gronfa Integreiddio Ranbarthol yn ariannu llawer o ddarnau o waith, yn ogystal â'r ffaith bod y Gwasanaeth Mabwysiadu ar draws Gwent gyfan a bod pob un o'r 5 Awdurdod Lleol yn cyfrannu ato. Rhoddodd y Cyfarwyddwr Strategol hefyd wybod i'r Pwyllgor am ddarnau eraill o waith megis y gwasanaeth Eiriolaeth i Blant a'r Gwasanaeth Bregusrwydd sy'n cael ei redeg gyda chefnogaeth Awdurdodau Lleol a'r Bwrdd Iechyd. 

·       Amlygodd y Cyfarwyddwr Strategol nad yw rhai gwasanaethau yn gallu rhedeg yn fwy cost-effeithiol ar lefel ranbarthol, a phwysigrwydd cadw presenoldeb lleol.  Nododd y Cyfarwyddwr Strategol fod natur poblogaeth Casnewydd ychydig yn wahanol i gynghorau eraill ac felly mae'n bwysig gweithio ar yr hyn sydd ei angen ar Gasnewydd.

·       Cododd y Cyfarwyddwr Strategol y pwynt fod gwaith yn cael ei wneud bob amser i edrych ar sut y gellid gwneud pethau'n well yn rhanbarthol ac yn genedlaethol.

 

Byddai'r Pwyllgor yn hoffi cael y wybodaeth ddiweddaraf am Cambridge House, Porthordy’r Goedwig a Rosedale.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol fod gwaith yn mynd rhagddo ym Mhorthordy’r Goedwig gyda gwaith yn mynd rhagddo ar randai.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol fod Cambridge House ynghanol y broses gynllunio ar hyn o bryd ac y bydd yn debygol o bara felly am o leiaf blwyddyn.

 

Nododd y Pwyllgor bwysigrwydd Atal a Chynhwysiant.  Gofynnodd y Pwyllgor beth oedd yr anawsterau o ran cydgrynhoi timau i'r maes gwasanaeth. 

·       Dywedodd y Pennaeth Atal a Chynhwysiant wrth y Pwyllgor fod timau wedi bod ar waith ers blwyddyn.  Nododd y Pennaeth Atal a Chynhwysiant bod y prif ffocws ar drefnu'r gwasanaeth yn ei gyfanrwydd, gweld beth mae timau penodol yn gweithio arno a dyrannu gwaith mewn modd nad yw'n eu llethu. Nododd y Pennaeth Atal a Chynhwysiant hefyd ei bod yn bwysig cydbwyso gweithio gyda'r timau ar eu gwaith presennol ond hefyd cynllunio ar gyfer y dyfodol. 

·       Dywedodd y Pennaeth Atal a Chynhwysiant mai nod y gwasanaeth oedd gweithio gyda theuluoedd cyn gynted â phosibl er mwyn helpu i rwystro’u hanghenion rhag gwaethygu.

·       Nododd y Pennaeth Atal a Chynhwysiant hefyd fod  gan y gwasanaeth chwarae 500 o fynychwyr o fewn un wythnos, a oedd yn gynnydd oherwydd gwell cynllunio a chydlynu a alluogwyd gan y maes gwasanaeth.

 

Nododd y Pwyllgor fod y newid oedran wedi helpu i ddal plant yn ifanc a gofynnodd ble mae'r tîm Datblygu Cymunedol wedi'i leoli.

·       Tynnodd y Pennaeth Atal a Chynhwysiant sylw at y ffaith bod y tîm Datblygu Cymunedol wedi newid ffocws o ran yr hyn y bydd eu rolau'n ei wneud. Roedd ymgynghori’n parhau i hyn ac y dylai'r gefnogaeth gymunedol fod o’r rhai ifanc iawn i’r rhai hen iawn.

 

Nododd y Pwyllgor faterion gyda darpariaethau ar gyfer cymorth gwyliau ysgol fel cynllun chwarae Casnewydd.

·       Amlygodd y Cyfarwyddwr Strategol nad oes cynllun chwarae llawn am chwe wythnos erioed wedi'i ddarparu a bod galw enfawr am gefnogaeth gan gynllun chwarae.

 

Gofyunnodd y Pwyllgor am eglurhad ar y term cydgynhyrchu.

·       Esboniodd y Cyfarwyddwr Strategol fod cydgynhyrchu yn golygu cydweithio â'r rhai y maent yn eu cefnogi ar sut y darperir y gwasanaeth.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol y gall y gwaith hwn gynnwys amrywiaeth o feysydd megis gyda'r person, gyda gwasanaethau eraill ac ati.

·       Dywedodd y Pwyllgor y gallai fod yn ddefnyddiol egluro'r term hwn yn yr adroddiad.

 

Amlygodd y Pwyllgor ei bod yn gadarnhaol gweld Gwasanaeth Seibiant Byr Oaklands fel astudiaeth achos yn yr adroddiad.

Holodd y Pwyllgor hefyd, o ystyried gorwariant Gwasanaeth Seibiant Byr Oaklands, sut maen nhw'n eu hatal rhag bod mewn perygl o gael eu cyllideb wedi’i thorri yn y dyfodol.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol fod hyn wedi cael ei ddefnyddio i gwmpasu cefnogaeth i blant oherwydd materion staffio mewn meysydd eraill. Fodd bynnag, mae hyn wedi'i ddatrys.

·       Amlygodd y Cyfarwyddwr Strategol fod y tîm yn gweithio i sicrhau nad yw mater tebyg yn digwydd.

 

Roedd y Pwyllgor eisiau anfon eu gwerthfawrogiad o'r gwaith y mae staff Oaklands yn ei wneud, ymlaen atynt.

Nododd y Pwyllgor bod gwall gair yn yr astudiaeth achos gwasanaeth ar dudalen 36.

·       Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y Pwyllgor y bydd hyn yn cael ei gywiro.

Nododd y Pwyllgor beth tanwariant yn y gwasanaeth Seibiant Byr.

·       Amlygodd y Cyfarwyddwr Strategol fod y tanwariant oherwydd yr anallu i recriwtio yn ystod Seibiannau Byr sy'n cael effaith ar ddarparu'r gwasanaethau hyn a'u hansawdd. 

 

Gofynnodd y Pwyllgor pam nad oedd swyddi gwag yn cael eu llenwi.

·       Cyfeiriodd y Cyfarwyddwr Strategol at brinder ledled y DU o ran cadw a recriwtio o fewn y gwasanaethau cymdeithasol.

·       Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y Pwyllgor y bydd recriwtio a chadw staff yn cael ei roi ar agenda’r Pwyllgor Craffu mewn cyfarfod diweddarach.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol fod rhai meysydd ym maes gofal cymdeithasol yn achosi straen a ddim yn talu’n dda fe bwysleisiodd fod hwn yn fater cenedlaethol.

 

Nododd y Pwyllgor nad oedd gwybodaeth am ddemograffeg y rhai oedd yn cael eu cyfeirio at y gwasanaeth wedi'i chynnwys fel yr oedd ar gyfer staff.

·       Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol y gallai hyn gael ei gynnwys y flwyddyn nesaf.

 

Gofynnodd y Pwyllgor beth sy'n cael ei wneud i bontio'r bwlch rhwng y rhywiau yn y gweithlu gofal cymdeithasol.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol y rhaniad rhwng y rhywiau mewn gwahanol weithleoedd o fewn y gwasanaeth, fel yr un o fewn rheolwyr lle mae lefel uwch o weithwyr gwrywaidd.

·       Amlygodd y Cyfarwyddwr Strategol fod y gwasanaeth yn ceisio bwrw'r rhwyd gyflogaeth ehangaf bosibl drwy ffrydiau gwaith a dulliau eraill.

·       Amlygodd y Cyfarwyddwr Strategol fod y tîm yn gweithio gyda phob lefel o addysg, ond oherwydd natur rhai swyddi o fewn y sector mae gan bobl lawer mwy o opsiynau o ran ble i weithio a all achosi problemau.

 

Holodd y Pwyllgor am y gwahaniaeth rhwng straen a phryder a salwch emosiynol eraill fel categorïau o  absenoldeb.

·       Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y Pwyllgor y gallai AD ddarparu eglurhad.

 

Gofynnodd y Pwyllgor beth oedd yn cael ei wneud ar hyn o bryd a beth oedd yn cael ei archwilio i gefnogi'r gweithlu orau. 

·       Amlygodd y Cyfarwyddwr Strategol fod recriwtio a chadw staff yn fater cenedlaethol.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol hefyd fod nifer o gynlluniau’n cael eu defnyddio gan y Gwasanaethau Cymdeithasol megis defnyddio Care First ac ati ac mae staff hefyd yn cael cynnig goruchwyliaeth glinigol ar gyfer materion manwl neu gymhleth.

·       Amlygodd y Cyfarwyddwr Strategol fod y rheolwyr yn cydymdeimlo ac yn ofalgar, nid yn gosbol. 

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol o'r diwedd fod hyfforddiant a datblygiad hyblygrwydd priodol yn cael ei gynnig.

 

Gofynnodd y Pwyllgor a yw'r staff yn cael y wybodaeth ddiweddaraf am hyfforddiant codi a chario.

·       Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y Pwyllgor fod y staff perthnasol yn cael hynny. 

 

Amlygodd y Pwyllgor bwysigrwydd lleihau salwch staff yn ogystal â chefnogi'r rhai yn y ffordd fwyaf effeithiol posibl.

Gofynnodd y Pwyllgor am ba mor hir oedd staff wedi cael eu cefnogi.

·       Amlygodd y Cyfarwyddwr Strategol fod rhai wedi bod yno erioed tra bod rhai newydd eu gweithredu.  Cadarnhaodd y Cyfarwyddwr Strategol fod hyn bob amser yn cael ei adolygu i wasanaethu staff orau.

Gofynnodd y Pwyllgor faint o staff sy'n gadael y gwasanaeth oherwydd eu bod yn llosgi allan.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol fod y rhan fwyaf o staff yn gadael am resymau cadarnhaol fel ymddeoliad neu ddyrchafiad, nid yn aml oherwydd llosgi allan. 

·       Nododd Pennaeth y Gwasanaethau Plant fod Covid-19 wedi cael effaith ar hyn wrth i bobl ail-werthuso eu blaenoriaethau. 

 

Mynegodd y Pwyllgor fod colli staff oherwydd ymddeoliad hefyd yn golled gwybodaeth a phrofiad a dywedwyd y dylid edrych ar gynigion rhan amser i'r staff hyn.

 

Nododd y Pwyllgor ei bod yn anodd deall y data heb gyd-destun a gofynnwyd i'r Cyfarwyddwr Strategol dynnu eu sylw at wybodaeth berthnasol.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol, oherwydd natur y data, y gall fod yn anodd ei ddeall.  Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y Pwyllgor bod natur cysylltiadau yn cael ei golli mewn data, gan nad yw eu symlrwydd neu gymhlethdod yn cael ei nodi, dim ond y ffigur amrwd. 

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol dudalen 69 a oedd yn dangos cynnydd araf mewn gofal preswyl a rhifau rhestrau aros isel, a thudalen 70 oedd yn dangos  fod gofal yn cael ei roi'n gyflym lle bo hynny'n berthnasol.

 

Nododd yr Aelod Cabinet dros Wasanaethau Cymdeithasol fod newid mewn technoleg yn ogystal â chefnogaeth gefndirol yn cael effaith ar ddata a darpariaeth gwasanaethau i ddefnyddio'r gweithlu lle gellir ei ddefnyddio orau, gobeithio. 

Gofynnodd y Pwyllgor am fwy o wybodaeth am ofalwyr cerdded.

·       Nododd y Cyfarwyddwr Strategol fod gofalwyr sy'n gweithio ger cleientiaid y maent yn gweithio gyda nhw yn ofalwyr cerdded yn y cartref ac mai nifer fach o ddarparwyr gofal oedd hwn.

·       Tynnodd y Cyfarwyddwr Strategol sylw at gynnydd  mewn plant sy'n ceisio lloches, er bod nifer y plant sy'n derbyn gofal wedi gostwng gyda'r ffigwr yn amrywio rhwng 370 a 380.

 

Gofynnodd y Pwyllgor a oedd y tablau ar dudalen 85 yn ofyniad statudol.

·       Cadarnhaodd y Cyfarwyddwr Strategol eu bod nhw.

 

Nododd yr Aelod Cabinet dros Wasanaethau Cymdeithasol yr ymgynghorir â staff ar gynigion recriwtio, cadw a chefnogi yn rheolaidd ac amlygodd bwysigrwydd adolygu hyn yn barhaus gyda staff.