Cofnodion:
Cynghorydd Jane Mudd - Arweinydd y Cyngor
Arweinydd yr Wrthblaid – Cynghorydd Matthew Evans
Arweinydd Plaid Annibynwyr Casnewydd – Cynghorydd Kevin Whitehead
Rhoddodd y Cadeirydd ddisgrifiad byr ynghylch pam roedd y Pwyllgor Safonau wedi gofyn am bresenoldeb Arweinwyr y Grwpiau. Nododd y Cadeirydd fod y Pwyllgor eisoes wedi mynegi pryder ynghylch nifer y Cynghorwyr a oedd wedi cwblhau hyfforddiant Cod Ymddygiad ac yn dymuno sicrhau bod yr Arweinwyr Gr?p yn annog atebolrwydd wrth sicrhau bod yr hyfforddiant wedi'i gwblhau gan eu grwpiau.
Gofynnodd y Cadeirydd i Arweinwyr y Gr?p ddarparu eu diweddariadau llafar.
Dywedodd yr Arweinydd wrth y pwyllgor fod gan y gr?p gydymffurfiad 100% â'r hyfforddiant Cod Ymddygiad ac ychwanegodd ei bod yn dymuno tynnu sylw at ymgysylltiad aelodau â hyfforddiant arall oedd ar gael. Nododd yr Arweinydd ei bod yn bwysig tynnu sylw nad oedd yr Aelodau bob amser yn gallu manteisio ar gyfleoedd hyfforddi ychwanegol oherwydd ymrwymiadau eraill a'i bod wedi bod yn falch o'r cynnydd a wnaethpwyd.
Roedd yr Arweinydd yn dymuno codi mater ynghylch dyletswydd arweinwyr gr?p ond nododd y gellid trafod hyn yn dilyn cyflwyniadau eraill Arweinydd y Gr?p. Dywedodd yr Arweinydd wrth y Pwyllgor y byddai hyfforddiant ar ddiogelwch Aelodau yn y chwarter nesaf a phwysleisiodd bwysigrwydd y sesiwn hon.
Diolchodd y Cadeirydd i'r Arweinydd am ei chyflwyniad a dywedodd ei bod yn gadarnhaol nodi'r hyfforddiant Cod Ymddygiad Presenoldeb 100%.
Gofynnodd y Cadeirydd i Arweinydd yr Wrthblaid, y Cynghorydd Matthew Evans roi'r wybodaeth ddiweddaraf.
Dywedodd y Cynghorydd Evans wrth y Pwyllgor fod yr holl Aelodau wedi cwblhau'r hyfforddiant Cod Ymddygiad ac ychwanegodd y gofynnwyd am y ffigyrau ar gyfer mynychu hyfforddiant ychwanegol eisoes. Nododd y Cynghorydd Evans ei fod wedi cael ei drafod yn flaenorol bod gorgyffwrdd yn aml gyda hyfforddiant lle gallai fod gofyn i Aelodau ailadrodd yr un hyfforddiant ar gyfer swyddi allanol sydd ganddynt a holwyd a ellid trafod hyn. Nododd y Cynghorydd Evans nad oedd cwynion wedi bod am Ymddygiad y Cynghorydd ers y diweddariad diwethaf.
Diolchodd y Cadeirydd i'r Cynghorydd Evans a gwahoddodd Arweinydd Plaid Annibynnol Casnewydd, y Cynghorydd Whitehead i siarad.
Diolchodd y Cynghorydd Whitehead i'r Cadeirydd a dywedodd ei fod yn cytuno â'r Arweinydd ynghylch hyfforddiant diogelwch personol. Nododd y Cynghorydd Whitehead bwysigrwydd perthnasedd hyfforddiant i unigolion, ac ychwanegodd ei fod yn ymddiried yn yr Aelodau i fod yn ymwybodol o'r hyn sy'n berthnasol iddynt hwy eu hunain a'u rolau. Dywedodd y Cynghorydd Whitehead ei fod yn agored i bob cyfle hyfforddi.
Amlygodd y Cadeirydd mai rôl y Pwyllgor Safonau oedd lleihau'r tebygolrwydd y bydd cwynion am Aelodau'n cael eu gwneud drwy annog Aelodau i gwblhau hyfforddiant perthnasol.
Nododd y Cynghorydd Whitehead bwysigrwydd mynychu hyfforddiant a rhoi'r hyfforddiant ar waith, gan fod perygl y bydd adroddiadau'n cael eu gwneud i'r Ombwdsmon ar gyfer materion y gellid eu hystyried yn ddibwys, ac roedd hyn yn rhywbeth y dylid paratoi Aelodau ar ei gyfer.
Darllenodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd ac Etholiadol y datganiad a ddarparwyd gan Arweinydd Plaid Annibynnol Llyswyry, y Cynghorydd Morris a ddywedodd:
"Rwy'n falch o adrodd bod Gr?p Annibynnol Llyswyry yn parhau i gynnal y safonau uchaf posibl wrth gynrychioli ein hetholwyr. Rydym yn cyfathrebu trwy Cymorthfeydd Ward misol rheolaidd, cyfryngau cymdeithasol, a cholofn reolaidd yn y South Wales Argus. Rydym ymhlith yr ychydig Gynghorwyr sy'n cyhoeddi ein rhifau ffôn symudol gan ein gwneud ar gael 24/7 i'n Hetholwyr.
Mae pob un ohonom yn llywodraethwr ysgol gweithgar gyda chofnodion presenoldeb da.
Rydym yn cynnal cyfarfodydd a chyfathrebu rheolaidd rhyngom ni ac yn gweithio'n agos fel tîm. Mae fy nghydweithwyr ar gromlin ddysgu serth iawn, rwy'n falch iawn o'u cynnydd a'r adborth a gawsant gan y cyhoedd.
Hyd y gwn i, mae'r holl hyfforddiant statudol yn gyfredol. Does dim problemau neu gwynion wedi cael eu hadrodd i mi."
Diolchodd y Cadeirydd i Arweinwyr y Gr?p am eu mewnbwn ac agor y llawr am unrhyw gwestiynau.
Nododd Aelod o'r Pwyllgor ei fod yn cadeirio'r sesiynau hyfforddi ac yn hysbysu'r Pwyllgor eu bod yn cael cefnogaeth dda iawn gan amlaf gyda phresenoldeb rhwng 18 a 30 Aelod.
Nododd y Cadeirydd y bu cynnydd sylweddol yn yr hyfforddiant ers iddo ymuno am y tro cyntaf a chanmolodd Arweinwyr y Gr?p am eu cefnogaeth yn y camau enfawr ymlaen sydd wedi'u cymryd.
Nododd Aelod o'r Pwyllgor fod gan y Cynghorwyr fywydau prysur a rhoddodd ei werthfawrogiad eu bod wedi cadw ar ben yr hyfforddiant.
Gwahoddodd y Cadeirydd yr Arweinydd i rannu ei sylwadau.
Yn gyntaf, roedd yr Arweinydd yn dymuno siarad ar Hyfforddiant Diogelwch Aelodau a nododd ei aliniad â'r Cod Ymddygiad oherwydd ei ffocws ar ymddygiad. Dywedodd yr Arweinydd ei bod yn ofynnol i'r Aelodau fod yn ymwybodol eu bod yn agored i risg ar adegau a rhoi gwybod i'r Pwyllgor ei bod yn falch iawn o'r rhaglen ddatblygedig a fyddai'n cael ei chyflwyno'n fuan. Dywedodd yr Arweinydd y byddai nid yn unig yn annog ei gr?p i gymryd rhan yn yr hyfforddiant oherwydd pwysigrwydd yr hyfforddiant, ond hefyd y bydd ar gael i'r Cynghorwyr Cymunedol. Roedd yr Arweinydd yn dymuno tynnu sylw at safbwynt llym y Cyngor ar faterion diogelwch.
Holodd y Cadeirydd a oedd disgwyl i nifer fawr o bobl ei gwblhau.
Dywedodd yr Arweinydd fod disgwyl i nifer fawr o bobl ei gwblhau ac ychwanegodd y byddai'n arbennig o ddefnyddiol i'r rhai sy'n unig Aelod yn eu ward, a'r rhai sydd â phroffil cyhoeddus mwy.
Nododd y Cynghorydd Evans ei fod wedi cwblhau'r hyfforddiant diogelwch Aelodau Etholedig beth amser yn ôl a dywedodd wrth y Pwyllgor eu bod yn defnyddio system gyfeillio o fewn eu gr?p. Dywedodd y Cynghorydd Evans fod un Aelod wedi dod ar draws problemau ar y cyfryngau cymdeithasol a dywedodd fod faint o gamdriniaeth y gall cynghorwyr ei chael yn peri pryder. Dywedodd y Cynghorydd Evans fod cyn-gynghorydd wedi rhoi'r gorau iddi oherwydd camdriniaeth gan y cyhoedd.
Mynegodd Aelod o'r Pwyllgor ddiolch i'r trefnwyr am gynnwys y Cynghorwyr Cymunedol yn yr Hyfforddiant Diogelwch.
Dywedodd aelod o'r Pwyllgor ei fod yn croesawu'r hyfforddiant o'i safbwynt fel Aelod Pwyllgor yn ogystal ag Aelod o Gyngor Dinas Casnewydd.
Dywedodd y Cynghorydd Routley wrth y Pwyllgor ei fod wedi profi dau ddigwyddiad yn 2019 ac ar y pwynt hwnnw roedd yn teimlo nad oedd cefnogaeth gan yr awdurdod. Ychwanegodd yr Aelod Pwyllgor ei fod yn croesawu'r hyfforddiant a fyddai'n helpu i fynd i'r afael â mater hirsefydlog.
Cytunodd y Cynghorydd Whitehead ac ychwanegodd ei fod yntau hefyd yn croesawu'r hyfforddiant gan nodi ei fod wedi gweld sylwadau ar-lein a'i fod wedi osgoi postio unrhyw beth ar y cyfryngau cymdeithasol ei hun. Rhoddodd y Cynghorydd Whitehead enghraifft o gyfnod lle gallai fod wedi gwneud ei hun yn agored i niwed a nododd ei bod yn bwysig bod yn ymwybodol ac yn ystyriol o roi eich hun mewn sefyllfaoedd lle gallech fod yn agored i risg.
Nododd y Cadeirydd ei bod yn gadarnhaol clywed y bydd yr hyfforddiant hefyd ar gael i Gynghorwyr Cymuned.
Nododd Aelod o'r Pwyllgor bwysigrwydd bod yr hyfforddiant ymwybyddiaeth ar gael i'r holl Aelodau ac awgrymodd y gellid cysylltu'r Hyfforddiant Moeseg ar yr un pryd a diolchodd i'r Arweinwyr Grwpiau am eu hadroddiadau l.
Cynigiodd y Cadeirydd y posibilrwydd y bydd yr Arweinwyr Gr?p yn darparu adroddiad ysgrifenedig ar gyfer pob cyfarfod arall o'r Pwyllgor Safonau a dim ond unwaith mewn cyfnod o 12 mis y bydd eu presenoldeb yn angenrheidiol.
Eglurodd y Swyddog Monitro wrth y pwyllgor fod amlder presenoldeb Arweinydd y Gr?p wedi cael ei benderfynu ddechrau'r flwyddyn ond ychwanegodd y gellid edrych eto ar hyn ar ddechrau'r flwyddyn ganlynol.
Dywedodd y Cadeirydd wrth y Pwyllgor ei fod wedi mynychu Cyfarfod Cyswllt gyda Chynghorau Cymuned ac amlygodd fanteision codi proffil y Pwyllgor Safonau gyda nhw. Nododd y Cadeirydd ei fod yn dymuno parhau i adeiladu ar godi proffil y Pwyllgor Safonau o fewn eu cylch gwaith.
Nododd yr Arweinydd anghysondeb o fewn y ddeddfwriaeth a oedd yn nodi, er y dylai'r Arweinwyr Grwpiau fod yn atebol am eu haelodau gr?p, na fyddent yn cael gwybod pe bai cwyn yn cael ei gwneud i'r Ombwdsmyn ynghylch un o'u haelodau gr?p. Amlygodd yr Arweinydd y gallai hyn roi Arweinwyr Grwpiau mewn sefyllfa lle maent yn cael eu dal yn atebol am rywbeth nad ydynt yn ymwybodol ohono. Dywedodd yr Arweinydd er nad bwriad y Ddeddfwriaeth oedd hyn, ei bod yn dymuno dwyn sylw'r Pwyllgor Safonau. Dywedodd yr Arweinydd ei bod yn teimlo mewn egwyddor bod y ddeddfwriaeth yn gadarnhaol i raddau helaeth ond y gallai fod problemau gyda'r defnydd ymarferol.
Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Safonau wrth y Pwyllgor y byddai'n adrodd ar y Canllawiau Statudol yn ddiweddarach yn y Cyfarfod lle byddai rôl Arweinwyr Grwpiau yn cael ei chynnwys ac ychwanegodd ei fod yn egluro o fewn y canllawiau na ddylai'r Arweinwyr gael eu dal yn bersonol gyfrifol am ymddygiad unigolion. Nododd Pennaeth y Gyfraith a Safonau mai prif gyfrifoldeb Arweinwyr y Gr?p yw annog ymddygiad da ac ychwanegodd y byddent yn cael gwybod pe bai adroddiad gan yr Ombwdsmon yn ymwneud ag un o'i Aelodau yn cael ei gyflwyno i'r Pwyllgor Safonau.
Nododd yr Arweinydd y gallai fod lle wedi bod ar gyfer ymyrraeth gynharach pe baent wedi bod yn ymwybodol o faterion cyn gynted â phosibl.
Dywedodd y Cynghorydd Evans a'r Cynghorydd Whitehead eu bod yn cytuno â'r Arweinydd a nododd y Cynghorydd Evans y byddai'n gobeithio y byddai Aelod ei gr?p yn cysylltu ag ef eu hunain ond ychwanegodd nad oedd yn ymwybodol o unrhyw honiadau a wnaed.
Dywedodd y Cadeirydd y byddai Pennaeth y Gyfraith a Safonau yn codi hyn.
Penderfynwyd:
Nododd y Pwyllgor y dylai'r Arweinwyr Grwpiau fynychu Pwyllgor Safonau eto ar ôl cyfnod o 6 mis i roi'r wybodaeth ddiweddaraf.
Byddai penderfyniad ar amlder adroddiadau Arweinydd Gr?p a phresenoldeb i'r Pwyllgor yn cael ei gytuno yn y flwyddyn ariannol newydd.