Agenda item

Gwahoddedigion:

- Rhys Cornwall – Cyfarwyddwr Strategol – Trawsnewid a Chorfforaethol

- Janice Dent – ??Rheolwr Polisi a Phartneriaeth

- Helen Gordon – Uwch Swyddog Polisi a Phartneriaeth

- Rhian Tilley – Swyddog Partneriaeth

- Dr Carl Williams – Pennaeth Ardal Plismona Lleol, Prif Uwcharolygydd – Heddlu Gwent (Cyd-Gadeirydd)

Rhoddodd y Cyfarwyddwr Strategol Trawsnewid a Chorfforaethol drosolwg o'r adroddiad. Cyflwynodd y Rheolwr Polisi a Phartneriaeth yr adroddiad i'r Pwyllgor. Amlygodd yr Uwch Swyddog Polisi a Phartneriaeth y pwyntiau pwysig yn yr adroddiad.

Trafodwyd y canlynol:

·   Roedd y Pwyllgor yn gwerthfawrogi agwedd gadarnhaol yr adroddiad drafft ar Gydlyniant Cymunedol, gan gydnabod ei fod yn waith sy'n mynd rhagddo.

·   Mynegodd y Pwyllgor bryder ynghylch yr ardaloedd gwledig sydd wedi’u hepgor, yn enwedig Dwyrain Casnewydd a Gorllewin Casnewydd, yn yr adroddiad. Rhoddodd y Rheolwr Polisi a Phartneriaeth sicrwydd i'r Pwyllgor fod ymdrechion wedi'u gwneud i ymgysylltu â thrigolion mewn ardaloedd gwledig a chasglu gwybodaeth berthnasol. Soniwyd hefyd am gyfarfod â Phwyllgor Cyswllt y Cynghorau Cymuned. Pwysleisiodd y Cyfarwyddwr Strategol arwyddocâd yr adroddiad sy'n cyrraedd y Pwyllgor Craffu, gan amlygu ei bod yn bwysig ystyried yr effaith ar drigolion yn hytrach na chymharu lefelau trosedd yn unig rhwng canol y ddinas ac ardaloedd gwledig.

·   Canmolodd y Pwyllgor ba mor gynhwysfawr oedd yr adroddiad a'r defnydd o graffiau i gyflwyno adborth mewn fformat mwy gweledol a dealladwy. Eglurodd y Rheolwr Polisi a Phartneriaeth fod ymchwil helaeth wedi ei wneud ar Adroddiadau Anghenion Strategol eraill i benderfynu ar y ffordd orau o gyflwyno data.

·   Holodd y Pwyllgor a aethpwyd i’r afael â’r materion a godwyd gan drigolion yn eu hadborth. Eglurodd y Cyfarwyddwr Strategol fod chwe maes blaenoriaeth yn y gwaith sy'n mynd rhagddo ar hyn o bryd, a bod ymatebolrwydd i themâu sy'n dod i'r amlwg yn hollbwysig. Bydd adborth yn cael ei ymgorffori yn y gwaith presennol sy’n cael ei wneud, ac mae perthynas waith agos rhwng Heddlu Gwent a Chyngor Dinas Casnewydd.

·   Nododd y Pwyllgor fod trigolion wedi mynegi pryderon ynghylch yr amser y mae'n ei gymryd i ddatrys problemau. Eglurodd y Cyfarwyddwr Strategol fod yr amser sydd ei angen i fynd i'r afael â materion yn dibynnu ar natur y broblem. Rhaid dilyn prosesau cyfreithiol ar gyfer materion sy'n ymwneud ag eiddo. Cydnabu'r Pwyllgor yr anhawster wrth gyfleu hyn i drigolion. Soniodd y Rheolwr Polisi a Phartneriaeth am y dull diogelu cyd-destunol, a oedd yn cynnwys ystyried penderfynyddion a ffactorau risg ehangach ac archwilio ymyriadau amgen y tu hwnt i arestio er mwyn newid ymddygiad.

·   Awgrymodd y Pwyllgor y dylai cynghorwyr ward roi adborth ac atebion i fynd i’r afael â meysydd problemus sy’n benodol i’w wardiau. Cytunodd y Cyfarwyddwr Strategol fod ymgysylltu â chynghorwyr ward yn syniad da, a gellir dadansoddi'r data i greu cynllun gweithredu.

·   Trafododd y Pwyllgor y cynnydd mewn caethwasiaeth fodern a ddangosir yn yr adroddiad a’i achosion posibl. Eglurodd y Cyfarwyddwr Strategol fod sawl ffactor yn cyfrannu at y mater hwn, gan gynnwys poblogaeth dros dro Casnewydd, lleoliad fel ardal wasgaru lloches, adnoddau ychwanegol wedi'u neilltuo i frwydro yn erbyn caethwasiaeth fodern, a chynnydd mewn adrodd. Mae deall y rhesymau y tu ôl i’r cynnydd yn bwysig, yn hytrach na chanolbwyntio ar ffigurau’n unig.

·   Nododd y Pwyllgor fod Casnewydd yn ddinas unigryw yng Nghymru a chynigiodd ddod o hyd i ddinasoedd eraill yn y DU â nodweddion tebyg er mwyn asesu a oedd y materion a wynebir gan Gasnewydd yn unigryw neu’n gyffredin. Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y Pwyllgor fod cymariaethau o'r fath wedi'u gwneud, ac nid yw Casnewydd yn profi unrhyw beth nad yw'n fater cenedlaethol. Roedd strategaethau wedi'u rhannu â dinasoedd o faint tebyg ac yn wynebu heriau tebyg. Soniodd Pennaeth yr Ardal Blismona Leol am y gwaith a wnaed i hyrwyddo pwysigrwydd adrodd a dadansoddi demograffeg a strategaethau heddluoedd eraill â chyfansoddiad tebyg. Cyfeiriwyd at Cleveland fel enghraifft o faes a archwiliwyd ar gyfer mathau tebyg o droseddau ac ymyriadau effeithiol.

·   Tynnodd y Pwyllgor sylw at bresenoldeb ymddygiad gwrthgymdeithasol yng nghanol y ddinas a’r ystadau, a mynegodd y farn bod ymgysylltu, yn enwedig drwy’r cyfryngau cymdeithasol, yn hollbwysig. Rhoddodd y Cyfarwyddwr Strategol sicrwydd i'r Pwyllgor fod mynd i'r afael ag ymddygiad gwrthgymdeithasol yn brif flaenoriaeth, a bod dadansoddiad cost yn cael ei gynnal i benderfynu ar y dull mwyaf effeithiol. Roedd ymdrechion yn cael eu gwneud i leihau colli swyddogion heddlu o ganol y ddinas trwy fesurau brysbennu yn ystod oriau brig y nos.

·   Cododd y Pwyllgor bryderon ynghylch cyrraedd cymunedau â rhwystrau iaith yn ystod ymgynghoriadau. Eglurodd yr Uwch Swyddog Polisi a Phartneriaeth fod arolygon dwyieithog wedi'u cynnal, ond bod allgymorth cyfyngedig wedi bod mewn ieithoedd heblaw'r Gymraeg a'r Saesneg. Fodd bynnag, gellid addasu'r broses ymgynghori i gynnwys ieithoedd eraill hefyd.

·   Bu’rPwyllgor yn trafod y thema sy’n dod i’r amlwg, sef e-feiciau ac e-sgwteri’n cael eu camddefnyddio ar lwybrau teithio llesol a’r heriau y mae’r Heddlu a Chyngor Dinas Casnewydd yn eu hwynebu wrth fynd i’r afael â’r mater hwn. Dywedodd y Cadeirydd wrth y Pwyllgor nad oedd unrhyw ddeddfwriaeth ar fin digwydd ar hyn o bryd yn ymdrin yn benodol â'r mater hwn. Tynnodd Pennaeth yr Ardal Blismona Leol sylw at yr anhawster o ymdrin â'r mater hwn, nid yn unig yng Nghasnewydd ond mewn ardaloedd eraill hefyd. Roedd yr Heddlu wedi atafaelu dros 100 o e-feiciau a sgwteri yng Ngwent eleni ac wedi gweithio gyda phartneriaid amrywiol i atal camddefnydd. Awgrymodd y Pwyllgor y byddai deddfwriaeth ac addysg glir ar gyfreithlondeb a phrynu e-feiciau a sgwteri yn ddefnyddiol. Nododd y Rheolwr Polisi a Phartneriaeth ymdrechion parhaus i addysgu'r cyhoedd am gyfreithlondeb y cerbydau hyn ac i roi arweiniad i rieni ar eu pryniant.

·   Pwysleisiodd y Pwyllgor nad oedd holl ddefnyddwyr e-feiciau a sgwteri yn droseddwyr. Soniasant, gan fod 70% o Gasnewydd yn wledig, ei bod yn bwysig darparu ardaloedd i bobl ifanc ddefnyddio’r beiciau hyn. Awgrymodd y Pwyllgor y gellid defnyddio enillion troseddau at y diben hwn.

·   Cynigiodd y Pwyllgor ddefnyddio eiddo gwag yng nghanol y ddinas fel canolfannau brysbennu ar ddiwrnodau prysur. Soniodd y Cyfarwyddwr Strategol am fodolaeth Gr?p Canol Dinas Ddiogelach, a oedd yn ystyried y syniad hwn. Mae cyllid gan y Swyddfa Gartref wedi hwyluso sefydlu staff ac adnoddau at y diben hwn, a byddai gwybodaeth yn cael ei dosbarthu. Fodd bynnag, roedd angen gwneud rhywfaint o waith paratoi cyn sefydlu'r ganolfan frysbennu. Cynigiodd y Rheolwr Polisi a Phartneriaeth fynychu cyfarfodydd ward pe bai angen.

Diolchodd y Pwyllgor i'r swyddogion am fod yn bresennol.

Casgliadau

·   Canmoloddyr aelodau yr adroddiad cynhwysfawr, yn enwedig pa mor ddefnyddiol oedd y graffiau adborth a gynhwyswyd yn y drafft. Roeddent yn gwerthfawrogi'r defnydd o graffiau dros ffigurau, gan ei fod yn gwella gwelededd a rhwyddineb dealltwriaeth.

·   Tynnoddyr Aelodau sylw at y diffyg sôn am ardaloedd gwledig yn yr adroddiad drafft a nodwyd y gall y mathau o ymddygiad gwrthgymdeithasol mewn cymunedau gwledig fod yn wahanol i'r hyn a welir yng nghanol y ddinas. Hoffai'r Aelodau weld mwy o gynnwys ardaloedd gwledig yn fersiwn terfynol yr adroddiad.

·   Gofynnodd y Pwyllgor am gael adroddiad yr Heddlu a gynhaliwyd am ddinas ardal Cleveland, sy'n cynnig cymhariaeth â Chasnewydd.

·   Gofynnodd y Pwyllgor am gael y fersiwn diweddaraf o adroddiad Casnewydd Ddiogelach.

·   Sylwodd y Pwyllgor fod yr ymgynghoriad ar gael yn Gymraeg ac yn Saesneg yn unig ar hyn o bryd. Gofynnodd yr aelodau am gael cyfieithu'r ymgynghoriad i ieithoedd ychwanegol, megis Wrdw ac Arabeg. Holwyd hefyd am y cynlluniau i ymgysylltu â phoblogaethau anos eu cyrraedd yng Nghasnewydd a gofynnwyd am ystyriaeth bellach i ymgysylltu ystyrlon â’r cymunedau hynny.

·   Trafododdyr Aelodau'r adroddiadau dienw am ymddygiad gwrthgymdeithasol gan drigolion a mynegwyd diddordeb mewn derbyn ffigurau ar nifer yr adroddiadau dienw a dderbyniwyd gan yr Heddlu.