Agenda item

Cyflwynodd y Llywydd adroddiad rheoli trysorlys y Cyngor a oedd yn amlinellu'r gweithgaredd ar gyfer hanner cyntaf 2023-2024 a chadarnhaodd fod gweithgareddau'r trysorlys a gwblhawyd hyd yn hyn yn ystod y flwyddyn yn cydymffurfio â Strategaeth y Trysorlys a ystyriwyd yn flaenorol ac a osodwyd gan yr Aelodau.

Cymharodd yr adroddiad weithgaredd â'r sefyllfa diwedd blwyddyn ar gyfer 2022/23 a manylu ar y symud rhwng Ebrill a Medi 2023/24 a'r rhesymau dros y symudiadau hynny. Dyma oedd y cyntaf o ddau adroddiad a dderbyniwyd ar reoli'r trysorlys yn ystod y flwyddyn. 

Roedd yr adroddiad yn amlygu’r wybodaeth ganlynol: 

§ Cytunwyd ar atgoffa o Strategaeth y Trysorlys.

§ Manylion gweithgareddau benthyg a buddsoddi drwy gydol y flwyddyn§  Ystyriaethau economaidd ehangach e.e. hinsawdd economaidd§  Rhagolwg tymor canolig i hir ar gyfer angen benthyg.

§ Gan derfynu drwy archwiliad o weithgareddau yn erbyn dangosyddion darbodus, yn cadarnhau cydymffurfiaeth.

Cyflwynwyd yr adroddiad i'r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio yn y cyfarfod mis Hydref ac fe'i cymeradwywyd ganddynt cyn i'r adroddiad gael ei ystyried gan y Cabinet ar 15 Tachwedd.

Roedd yr uchafbwyntiau allweddol yn cynnwys y lefel benthyg, a oedd, ar 30 Medi 2023, wedi gostwng gan £3.1m o sefyllfa alldro 2022/23 ac a oedd bellach yn £135.5m.

Roedd y gostyngiad hwn mewn perthynas â:

§ Nifer o fenthyciadau a gafodd eu had-dalu mewn rhandaliadau dros oes y benthyciad.

§ Ad-dalu dau fenthyciad aeddfedrwydd bach y Bwrdd Benthyciadau Gwaith Cyhoeddus (BBGC) ddiwedd mis Medi, nad oedd angen eu hailgyllido.

§ Cafodd hyn ei ddidynnu gan swm lleiaf posibl o fenthyg hirdymor newydd a wnaed, cyfanswm o £300k gan Salix a oedd yn ddi-log ac yn gysylltiedig â phrosiect effeithlonrwydd ynni penodol.

Ar ddiwedd mis Medi, roedd benthyg cyffredinol y Cyngor hefyd yn cynnwys chwe benthyciad Opsiwn Rhoddwr Benthyciadau/Opsiwn Benthyciwr (ORhBOB) gwerth cyfanswm o £30m. Er nad oedd y benthyciadau hyn yn ystod hanner cyntaf y flwyddyn yn destun unrhyw newid mewn cyfraddau llog, ddiwedd mis Hydref a Thachwedd derbyniodd y Cyngor hysbysiad bod tri benthyciwr o ORhBOB gwerth £15m wedi dewis cynyddu'r cyfraddau llog. 

Yn dilyn cyngor gan gynghorwyr trysorlys y Cyngor, fe wnaeth y Cyngor adennill y benthyciadau, yn hytrach na derbyn y gyfradd llog uwch. Roedd hyn oherwydd bod y gyfradd llog ddiwygiedig yn uwch na'r gyfradd bresennol ac naill ai yn debyg i’r cyfraddau benthyg cyfredol drwy’r Bwrdd Benthyciadau Gwaith Cyhoeddus (BBGC) neu’n sylweddol uwch. Rheolodd y Cyngor yr ad-daliadau hyn trwy gyfuniad o ddefnyddio balansau buddsoddi sydd ar gael a gwneud cais am un benthyciad BBGC hirdymor newydd o £5m. 

Er y byddai peidio ailgyllido dau o’r benthyciadau hyn yn y pen draw yn cyflymu angen gwaelodol y Cyngor i fenthyg yn allanol o’r newydd, roedd gadael o drefniadau ORhBOB yn caniatáu i'r Cyngor ddad-beryglu elfen o'i bortffolio benthyg, trwy ddileu'r risg o gynnydd pellach yn y gyfradd llog ar y benthyciadau penodol hyn. 

Cynyddodd lefel y buddsoddiadau gan £7.4m i £54.7m. Rhagwelwyd y byddai balansau buddsoddi, fodd bynnag, yn lleihau yn naturiol wrth i'r flwyddyn fynd yn ei blaen, yn bennaf oherwydd cynnydd o ran darparu cynlluniau cyfalaf. 

Darparodd yr adroddiad ddangosydd blaengar o'r enw Meincnod Atebolrwydd, a oedd yn rhoi darlun graffigol o ofyniad benthyg presennol y Cyngor ac yn y dyfodol. Roedd hwn yn ddangosydd pwysig i'w ddeall gan ei fod yn dangos yr effaith a gafodd penderfyniadau a wnaed nawr mewn perthynas â gwariant cyfalaf ar y gofyniad benthyg net hirdymor, sy’n effeithio yn y pen draw ar y gyllideb refeniw ar ffurf costau cyllido cyfalaf. 

Roedd angen hirdymor sylfaenol y Cyngor i fenthyg, ynghyd â'r angen i ailgyllido benthyciadau presennol, yn golygu y byddai'r Cyngor yn agored i gyfradd llog uwch nag a brofwyd dros y blynyddoedd diwethaf. O ganlyniad, parhaodd y Cyngor i ohirio'r angen i fenthyg yn hirdymor cyhyd â phosibl. Gobeithiwyd, trwy fabwysiadu'r dull hwn, y gallai cyfraddau llog fod wedi gostwng o'u lefelau presennol erbyn yr adeg y byddai angen benthyg o’r newydd, gan leihau'r effaith ar gyllideb refeniw gwneud benthyciadau newydd i ryw raddau. Byddai unrhyw benderfyniad ynghylch cynnal benthyciadau hirdymor ychwanegol yn cael ei wneud yn unol â chyngor gan gynghorwyr trysorlys y Cyngor a dim ond lle byddai budd ariannol clir a’r angen i wneud hyn.

Yn olaf, mae’r Awdurdod yn mesur ac yn rheoli ei amlygiad i risgiau rheoli'r trysorlys gan ddefnyddio gwahanol ddangosyddion darbodus, fel yr amlinellwyd yn Atodiad A. Cadarnhaodd yr adroddiad fod y Cyngor wedi cydymffurfio â'r Dangosyddion Darbodus a osodwyd ar gyfer 2023/24 ar gyfer hanner cyntaf y flwyddyn. 

Penderfynwyd:

Nododd y Cyngor yr adroddiad ar weithgareddau rheoli'r trysorlys yn ystod hanner blwyddyn gyntaf 2023-24.