Cofnodion:
Gwahoddodd yr Llywydd y Cynghorydd Routley i gyflwyno'r cynnig, gyda'r Cynghorydd Mogford i’w eilio.
Mae Gwesty’r Westgate, tirnod hanesyddol yn ein dinas, yn dal pwysigrwydd sylweddol fel trobwynt mewn hanes a ddatblygodd ddemocratiaeth fodern, sy'n ein hatgoffa o'n brwydrau dros gredoau gwleidyddol.
Rydym yn galw ar y Cyngor hwn i wneud popeth o fewn ei allu i sicrhau dyfodol yr adeilad hanesyddol hwn.
Gyda'ch cefnogaeth chi, gallem fod yn adennill yr adeilad rhyfeddol hwn, gan gadw ein hanes wrth lunio dyfodol disgleiriach i'r Westgate, y ddinas, a'n dinasyddion.
Eglurodd y Cynghorydd Routley fod y cynnig wedi ei gyflwyno i'r Cyngor gan gyfeirio at bwysigrwydd mudiad y Siartwyr ac i uno'r Cyngor. Aeth y Cynghorydd Routley ymlaen i ddweud, ar 19 Hydref 2023, pan gafodd gr?p gwirfoddolwyr y Westgate eu cloi allan o Westgate heb rybudd. Roedd y gr?p hwn wedi gwneud gwaith rhyfeddol wrth ddathlu mudiad y Siartwyr a chefnogi Gwesty’r Westgate.
Y cynnig felly oedd cadw'r gorffennol. Roedd y Cynghorydd Routley eisiau cefnogaeth i'r cynnig, neu hyd yn oed y gwelliant i'r cynnig, i gydnabod ac anrhydeddu'r rhai a fu farw, sef y 22 dyn a gollodd eu bywydau yng Ngwesty'r Westgate ym 1839. Roedd y cynnig hwn felly'n ymwneud ag amddiffyn Gwesty'r Westgate a'i droi'n heneb fyw.
Cadwodd y Cynghorydd Mogford yr hawl i siarad ar ddiwedd y drafodaeth.
Cynigiodd y Cynghorydd Drewett y gwelliant canlynol i'r Cynnig:
Mae Gwesty’r Westgate, tirnod hanesyddol yn ein dinas, yn symbol o bwynt arwyddocaol mewn hanes a ddatblygodd ddemocratiaeth fodern. Mae hyrwyddo a chadw ein hasedau diwylliannol a threftadaeth yn flaenoriaeth strategol i Gasnewydd.
Bydd y Cyngor hwn yn gwneud popeth o fewn ei allu i sicrhau dyfodol yr adeilad hanesyddol hwn trwy ei gynnwys yn y Cynllun Creu Lleoedd a'r Strategaeth Ddiwylliannol, ynghyd â mewnbwn gan yr holl randdeiliaid, gan warchod ein hanes wrth lunio dyfodol mwy disglair i'r Westgate, y ddinas a'n dinasyddion.
Eiliodd y Cynghorydd Mudd y gwelliant i'r cynnig.
Ar gais y Cynghorydd Evans, dosbarthwyd y gwelliant i'r Aelodau er gwybodaeth.
Cadwodd y Cynghorydd Mudd yr hawl i siarad ar ddiwedd y drafodaeth.
Soniodd y Cynghorydd Drewett mai'r gwahaniaeth sylweddol rhwng y cynnig gwreiddiol a'r gwelliant oedd ei fod yn ystyried bod Gwesty'r Westgate eisoes yn mynd i fod yn rhan o'r Cynllun Creu Lleoedd a'r Strategaeth Ddiwylliannol.
Cadwodd y Cynghorydd Drewett yr hawl i siarad ar ddiwedd y drafodaeth.
Sylwadau gan y Cynghorwyr:
§ Cafodd y Cynghorydd Hughes ei synnu gan y cynnig gwreiddiol ac er bod y gwelliant yn cael ei werthfawrogi, roedd yr etifeddiaeth i amddiffyn democratiaeth a'r hyn yr oedd y Siartwyr yn ceisio'i gyflawni yn bwysicach.
§ Roedd y Cynghorydd Screen yn cefnogi'r gwelliant, ac roedd yn ystyried ei fod yn ymwneud â chadw treftadaeth ddiwylliannol Casnewydd.
§ Cefnogodd y Cynghorydd D Davies y gwelliant, a oedd yn canolbwyntio ar Gasnewydd fel dinas diwylliant, hanes a democratiaeth. Roedd hwn yn fater allweddol fel rhan o'r Cynllun Creu Lleoedd.
§ Roedd y Cynghorydd Morris yn falch o ddod o Gasnewydd, oherwydd y cysylltiad gyda Siartiaeth. Hoffai'r Cynghorydd Morris hefyd weld Gwesty’r Westgate yn dod yn Safle Treftadaeth y Byd ac ychwanegodd ei fod yn gobeithio bod ei gydweithwyr yn y Cyngor i gyd yn cytuno i warchod Gwesty'r Westgate, a allai wneud gwahaniaeth i Gasnewydd. Felly, cefnogodd y Cynghorydd Morris y ddau gynnig.
§ Gwelodd y Cynghorydd M Howells yn y gwelliant gynnig i gynnwys Cynllun Creu Lleoedd ar gyfer canol y ddinas, a oedd yn cynnwys Strategaeth Ddiwylliannol. Felly, croesawodd y Cynghorydd Howells y gwelliant.
§ Teimlai'r Cynghorydd Cocks fod y gwelliant wedi gwella'r cynnig gwreiddiol ac felly cefnogodd ef fel cynnig o sylwedd.
§ Cofiodd y Cynghorydd Evans fod Gwesty’r Westgate yn adeilad rhestredig gradd II yn llawn bywyd yn ddiweddar, a oedd yn cynnal dawnsfeydd a phriodasau ac nad oedd am ei weld yn mynd i gyflwr adfail pellach. Felly, cefnogodd y Cynghorydd Evans y gwelliant.
§ Cefnogodd y Cynghorydd Batrouni y gwelliant a soniodd fod y Cynghorydd Drewett yn hyrwyddo Gwesty’r Westgate a bod y Cynllun Creu Lleoedd yn bwynt allweddol pwysig o'r gwelliant i'r cynnig a roddwyd gan y Cynghorydd Routley.
§ Siaradodd y Cynghorydd Routley â'r gwelliant gan roi ei reswm pam y cafodd ei gyflwyno. Roedd y Cynghorydd Routley yn falch bod y cynnig gwreiddiol wedi gallu helpu i achub Gwesty'r Westgate a gwarchod y dyfodol.
§ Nododd y Cynghorydd Hourahine, er bod Gwesty'r Westgate yn bwysig iawn, bod y Strategaeth Ddiwylliannol yn cefnogi democratiaeth.
§ Roedd y Cynghorydd Whitehead o'r farn y byddai canolfan dreftadaeth yn dda fel catalydd ar gyfer adfywio'r ardal ac awgrymodd gr?p llywio o bob ochr wleidyddol i gymryd rhan.
§ Cefnogodd y Cynghorydd Al-Nuaimi y gwelliant i weld y gwesty yn dod yn fyw a dod yn rhan o'r darlun diwylliannol a threftadaeth yng Nghasnewydd. Fodd bynnag, roedd y gwesty yn eiddo preifat a dylai'r Cyngor annog y perchennog i gymryd rhan yn y datblygiad, neu fel arall dadl academaidd oedd hon.
§ Diolchodd y Cynghorydd Mudd i bawb a gyfrannodd, gan ychwanegu bod hyn yn bwysig i'r Aelodau a'r trigolion. Roedd y gr?p mwyafrifol yn rhan o'i faniffesto ei Gynllun Creu Lleoedd, gydag ymrwymiad cadarn i ymgysylltu â rhanddeiliaid. Wrth symud ymlaen, yn 2024, byddai'r strategaeth a'r cynllun yn cael eu datblygu.
§ Soniodd y Cynghorydd Drewett fod symud y gwelliant yn ein hatgoffa o'r hyn a gyflawnodd y Siartwyr. Rhan o'r Cynllun Creu Lleoedd oedd y dylai Casnewydd fod yn gyrchfan treftadaeth a hawliau sifil a gellid defnyddio treftadaeth Casnewydd at ddibenion twristiaeth, addysg a buddsoddi. Gofynnodd y Cynghorydd Drewett i gydweithwyr barhau â'r dasg hon ac yn dathlu hynafiaid Casnewydd y tu hwnt i Westy'r Westgate.
§ Tynnodd y Cynghorydd Routley y cynnig gwreiddiol yn ôl, gyda chytundeb ei eilydd y Cynghorydd Mogford, a derbyniodd y Cynghorydd Evans y gwelliant i'r cynnig fel y cynnig o sylwedd a'i gefnogi.
Penderfynwyd:
§ Cefnogodd y Cyngor y gwelliant i'r cynnig, a ddaeth felly yn gynnig o sylwedd.
Cefnogodd y Cyngor y cynnig.