Agenda item

Datganodd y Dirprwy Arweinydd, y Cynghorydd Davies fuddiant yn yr eitem hon.

Cyflwynodd yr Arweinydd y cynnig i gytuno ar y model yn y dyfodol ar gyfer darparu gwasanaethau eiddo yng Nghyngor Dinas Casnewydd.

Ym mis Gorffennaf 2014, creodd Cyngor Dinas Casnewydd a Gwasanaethau Masnachol Norse gytundeb Cyd-fenter i ffurfio Newport Norse ar gyfer darparu gwasanaethau eiddo, a adenillodd dros £4M i'r Cyngor i gefnogi'r gwaith o ddarparu gwasanaethau i drigolion Casnewydd yn ystod y 9 mlynedd diwethaf.

Roedd y bartneriaeth bresennol yn darparu ystod o wasanaethau gan gynnwys rheoli cyfleusterau, rheoli ystadau, dylunio a chynnal a chadw adeiladau, rheoli a glanhau safleoedd.

Ym mis Rhagfyr 2022, cymeradwyodd y Cabinet estyniad i'r trefniant presennol hyd at fis Rhagfyr 2025. Roedd hyn yn caniatáu i'r Cyngor archwilio'r model gwasanaeth presennol ac asesu'r gofynion yn y dyfodol i fodloni blaenoriaethau corfforaethol y Cyngor.

Roedd yr Arweinydd yn falch bod adroddiad ac argymhellion y Cabinet wedi cyflwyno gwaith a gwblhawyd o gydweithio â Phwyllgor Rheoli Craffu Trosolwg y Cyngor drwy Gr?p Adolygu Polisi, gyda chefnogaeth cyngor allanol a bwrdd prosiect traws-sefydliadol.

Roedd canfyddiadau'r adolygiad yn cydnabod ac yn gwerthfawrogi'r hanes llwyddiannus a'r berthynas gydweithredol rhwng Cyngor Dinas Casnewydd a Newport Norse ond roeddent hefyd yn cydnabod yr angen am newid.

Wrth drafod ac asesu'r opsiynau sydd ar gael i'r Cyngor, ystyriodd y Gr?p Adolygu Polisi nifer o opsiynau megis: rhoi gwasanaethau ar gontract i'r Cyngor; adnewyddu neu ddiweddaru'r trefniant presennol gyda Norse; Cwmni Buddiant Cymunedol; Cwmni Masnachu Awdurdod Lleol hyd braich; a model gwasanaeth a rennir.

Cafodd yr holl opsiynau a gynigiwyd eu hystyried yn ofalus, gan archwilio'r cyfleoedd a'r risgiau, aliniad strategol i flaenoriaethau'r Cyngor, gwerth cymdeithasol i'r Cyngor a thrigolion Casnewydd, hyfywedd ariannol, ansawdd darparu gwasanaethau a rhwyddineb cyflawni.

Nododd canlyniadau'r asesiad mai'r model a ffefrir a mwyaf hyfyw ar gyfer y Cyngor oedd symud i Gwmni Masnachu Awdurdodau Lleol sy'n eiddo llwyr ar gyfer gwasanaethau a ddarperir ar hyn o bryd gan Newport Norse.

Argymhellodd Gr?p Adolygu Polisi'r Cyngor y dylid darparu adnoddau digonol i symud i'r model gweithredu a nododd bwysigrwydd lleihau priodoli staff er mwyn lleihau'r risg ar y gwasanaethau pwysig a ddarperir gan Newport Norse.

Argymhellodd y Gr?p Adolygu hefyd y dylai'r model yn y dyfodol fod yn ddigon hyblyg i ganiatáu ar gyfer twf yn y dyfodol fel gwasanaethau a rennir neu ehangu gwasanaethau ychwanegol; a bod y rhaglen waith barhaus wedi'i hadrodd yn ôl i Graffu a'r Cabinet.

Drwy gydol y broses hon, roedd rheolwyr a staff o Newport Norse yn cymryd rhan ac yn ymgynghori â nhw. Ar ran y Cabinet hwn, diolchodd yr Arweinydd i weithlu Norse am eu rhan wrth i'r Cyngor ystyried a thrafod yr opsiynau.

Diolchodd yr Arweinydd hefyd i'r Cynghorwyr a gymerodd ran fel rhan o'r Gr?p Adolygu Polisi a'r Pwyllgor Rheoli Craffu Trosolwg .

Sylwadau Aelodau’r Cabinet:

         Roedd y Cynghorydd Lacey yn falch o gefnogi'r papur yn llawn. Roedd hwn yn gyfle i'r Cyngor ac edrychai ymlaen at gwmni Cyngor Dinas Casnewydd mewn perchnogaeth lawn. Roedd y Cynghorydd Lacey hefyd am ddiolch i Graffu a swyddogion am waith cydweithredol ac adolygiad manwl o opsiynau i alinio blaenoriaethau yn well. Rhaid deall bod hyn yn gofyn am elfen o fuddsoddiad ond fel y dywedodd yr Arweinydd, roedd cyfleoedd hefyd i ddatblygu'r gwasanaeth hwn yn y dyfodol, ehangu ystod o wasanaethau, neu ddarparu gwasanaeth a rennir. Yn bwysig, roedd y Cyngor yn gallu gweithio gyda rheolwyr a staff Norse a byddai'n parhau i wneud hynny wrth symud ymlaen. Byddai'r Cyngor yn cydweithio â rhanddeiliaid wrth i hyn fynd yn ei flaen, ond ar hyn o bryd, roedd yn fusnes fel arfer, gan weithio gyda Norse.

Penderfyniad:

Cytunodd y Cabinet, mewn egwyddor, ar y model ar gyfer darparu gwasanaethau eiddo fel cwmni masnachu awdurdodau lleol fel yr amlinellir yn yr adroddiad. Cyfarwyddodd y Cabinet y Cyfarwyddwr Strategol ar gyfer Trawsnewid a Gwasanaethau Corfforaethol, mewn ymgynghoriad â Swyddogion Statudol y Cyngor:

1.         Paratoi dogfen gynnig ynghylch sefydlu cwmni hyd braich sy'n eiddo llwyr i'r Cyngor er mwyn darparu gwasanaethau eiddo i'r Cyngor o fis Ionawr 2026.

2.         I gael cyngor a gwybodaeth o'r fath yn ôl yr angen er mwyn galluogi paratoi'r ddogfen honno.

3.         Cymryd camau symud o'r fath yn ôl yr angen i alluogi sefydlu'r model newydd, ond heb gynnwys cofrestru'r cwmni yn Nh?'r Cwmnïau.

4.         Adrodd yn ôl i'r Cabinet yn nes ymlaen yngl?n â chynnig a chynnydd yr uchod.