Agenda item

Roedd yr adroddiad misol hwn a gyflwynwyd gan yr Arweinydd yn gyfle i sicrhau bod y Cabinet yn parhau i fynd i'r afael â'r heriau a wynebai'r preswylwyr yn ddyddiol.

Y prif heriau’n wynebu Casnewydd o hyd oedd yr argyfwng costau byw, pwysau ar wasanaethau tai a digartrefedd, a newidiadau yn y broses lloches a ffoaduriaid.

Parhaodd y Cyngor i ymateb i'r heriau hyn drwy gydweithio a gweithio mewn partneriaeth i roi cymorth, cyngor ac arweiniad i drigolion.

Roedd yr Arweinydd yn falch o nodi bod cyfarfod arall o'r glymblaid Wardiau Cartref yng Nghasnewydd ar y diwrnod cyn y Cabinet, i yrru strategaethau a chynlluniau ymlaen er mwyn helpu i fynd i'r afael â nodau'r Cyngor o ddod â digartrefedd i ben.

Roedd yr adroddiad yn darparu enghreifftiau o weithgareddau a chymorth a gynigiwyd yn ystod y cyfnod hwn, gan gynnwys gweithgareddau a darpariaeth bwyd yn ystod hanner tymor yr ysgol. Roedd llawer o waith rhagorol yn cael ei wneud yn ystod y cyfnod hwn gan gynnwys dosbarthu bwyd hanfodol, cynhyrchion glanhau a hylendid, a thalebau siopa bwyd.

Roedd swyddogion o bob rhan o'r Cyngor, gan gynnwys ei Wasanaeth Atal a Chynhwysiant, hefyd yn cydweithio'n agos a gyda phartneriaid i gydlynu cefnogaeth dros y misoedd nesaf. Roedd hyn yn cynnwys cynllunio gweithgareddau'r Pasg ar gyfer plant a phobl ifanc, ac roedd yr Arweinydd yn falch o'u nodi.

Nododd y Cabinet hefyd y gwahanol brosiectau yr oedd yr adran Addysg a'r ysgolion yn eu cefnogi i sicrhau bod pob plentyn a pherson ifanc yn gallu cyrraedd eu potensial.

Anogodd yr Arweinydd unrhyw un sydd angen mynychu digwyddiadau galw heibio 'Meddwl yn Ddoeth – Byw yn Ddoeth' a oedd yn darparu gwybodaeth ac arweiniad sy'n gysylltiedig â chostau byw ar bynciau fel cyllidebu, rheoli biliau cyfleustodau a chyngor rhent.

Cynhaliwyd y sesiynau hyn dros dair noson gynnar yr wythnos, mewn gwahanol ardaloedd ar draws y ddinas, a gallai aelodau'r cyhoedd fynychu unrhyw leoliad am gyngor ac arweiniad.

Rhoddodd yr adroddiad wybodaeth am newidiadau cenedlaethol i gynlluniau cymorth Wcráin ac roedd swyddogion yn gweithio'n agos gyda chleientiaid a gwesteiwyr i'w cefnogi yn ystod y cyfnod hwn. 

Nododd yr Arweinydd hefyd fel Arweinydd a Chadeirydd Casnewydd yn Un, y parhaodd i eirioli dros weithio mewn partneriaeth fel rhywbeth sy'n hanfodol i gefnogi trigolion a busnesau ac unwaith eto, anogwyd unrhyw un a oedd mewn angen i gael gafael ar y cymorth a oedd ar gael iddynt.

Sylwadau Aelodau’r Cabinet:

         Croesawodd y Cynghorydd Davies yr adroddiad manwl ar y tîm Addysg a ddangosodd fod gan ysgolion Casnewydd, gyda thîm y GCA, wreiddiau i gefnogi teuluoedd allan o ddiweithdra ac allan o dlodi. Roedd prosiectau mewn ysgolion yn cynnwys y Sefydliad Ymgysylltu Cymunedol gyda 36 o ysgolion yng Nghasnewydd yn gweithio gyda'r sefydliad a chanolbwyntio ar ymgysylltu â theuluoedd i wella iechyd, cyrhaeddiad, cyflawniad a mynediad at gyflogaeth. Roedd nifer o ysgolion Casnewydd eisoes yn mynd yn syth i aur yn hytrach nag efydd, arian ac ambr, gan eu bod eisoes yn mynd y tu hwnt i hynny. Nod y Cynllun One Million Mentors oedd codi dyheadau dysgwyr i gael mynediad at hyfforddiant addysg bellach ac uwch. Amlinellodd adroddiadau effaith interim fod 63% o'r rhai a gafodd eu mentora yn dod o gefndiroedd difreintiedig. Cynhaliwyd digwyddiad Croeso i Addysg Casnewydd yn ddiweddar gan Wasanaeth Dysgwyr Amlieithog Addysg Gwent ar gyfer plant oed ysgol mewn llety dros dro. Roedd yn rhoi cyngor, arweiniad a chymorth gan swyddogion Tai ac ysgolion. Yn ogystal, arweiniwyd gwersi a gweithgareddau cerddoriaeth ac offerynnau am ddim gan Gerddoriaeth Gwent ar gyfer pob plentyn a oedd yn derbyn prydau ysgol am ddim (PYADd); roedd 46 o ddisgyblion yng Nghasnewydd wedi elwa o'r cynnig hwn hyd yma yn y flwyddyn academaidd hon. Roedd y rhain i gyd yn bethau cadarnhaol a oedd o fudd i blant yng Nghasnewydd.

         Tynnodd y Cynghorydd Marshall sylw at y gwaith rhagorol a wnaed yn y gymuned a nododd ddigwyddiad gwych a gynhaliwyd yn ddiweddar i artistiaid yn Y Gyfnewidfa ?d. Roedd ffair swyddi niwroamrywiaeth hefyd, a grwpiau lles ar gyfer y rhai rhwng 7-24 oed, a ariannwyd gan Gyngor Dinas Casnewydd. Cyn Diwrnod Rhyngwladol y Menywod manteisiodd y Cynghorydd Marshall ar y cyfle i ddiolch i fenywod yn y Cyngor a'r gymuned am eu harweinyddiaeth ysbrydoledig ac am y gwaith anhygoel a wnaethant.

         Ategodd yr Arweinydd sylwadau'r Cynghorydd Marshall ar Ddiwrnod Rhyngwladol y Menywod ac roedd yn falch iawn o fynychu arddangosfa ffotograffiaeth, a gymerwyd gan un o gynrychiolwyr menywod Casnewydd, Camilla. Roedd yr arddangosfa eleni yn ymwneud â hyrwyddwyr cymunedol. Cafodd yr Arweinydd ei syfrdanu gan y menywod anhygoel a oedd yn gweithio bob dydd i gefnogi eu cymuned.

         Soniodd y Cynghorydd Harvey yn yr adroddiad ei fod yn nodi bod dros 900 o blant yn mynychu gweithgareddau hanner tymor. Yng Nghasnewydd, roedd 43% o bobl yn cael trafferth gyda'u biliau ynni, tanwydd a bwyd ac roedd 39% yn gweithio mewn tlodi. Daeth dros 3,000 o bobl i dros 157 o ddigwyddiadau lle cynnes. Ategodd y Cynghorydd Harvey nad oedd cywilydd mewn estyn allan a theuluoedd sy'n gweithio oedd yn derbyn parseli bwyd.

         Myfyriodd yr Arweinydd ar werth gwasanaethau cyhoeddus a'i bwysigrwydd i wead cymdeithas.

         Ategodd y Cynghorydd Lacey sylwadau cydweithwyr ac roedd yn ddiolchgar am swyddogion y Cyngor a'r gwaith anhygoel a wnaethant i breswylwyr, yn ogystal â'r ysgolion, gwirfoddolwyr ar draws y ddinas, Aelodau'r Cabinet, ac aelodau'r ward.

         Dywedodd yr Arweinydd ei bod yn bwysig pwysleisio gwerth y bobl a'r gwirfoddolwyr ar draws y gymuned sy'n cefnogi trigolion ar y rheng flaen, yn enwedig swyddogion y Cyngor.

Penderfyniad:

Ystyriodd y Cabinet gynnwys yr adroddiad ar weithgarwch y Cyngor i ymateb i'r ffactorau allanol ar gymunedau, busnesau a gwasanaethau Casnewydd.