Rhoi cyfle i gynghorwyr ofyn cwestiynau i arweinydd y Cyngor yn unol â Rheolau Sefydlog y Cyngor.
Proses:
Caiff dim mwy na 15 munud ei neilltuo yng nghyfarfod y Cyngor i ofyn cwestiynau i Arweinydd y Cyngor.
Rhaid gofyn y cwestiwn drwy’r Maer neu’r person sy’n llywyddu yn y cyfarfod ac nid yn uniongyrchol i’r person y gofynnir y cwestiwn iddo.
Cofnodion:
Rhoddodd yr Arweinydd y cyhoeddiadau canlynol, cyn bwrw ymlaen â chwestiynau:
Manteisiodd yr Arweinydd Newydd ar y cyfle i ddiolch i'r Farwnes Wilcox a'i chydweithwyr am eu cefnogaeth yn ystod yr enwebiad am yr Arweinyddiaeth. Diolchodd yr Arweinydd hefyd i'w theulu, a chymuned Malpas am eu cefnogaeth, oedd yn golygu llawer, yn enwedig gan ei bod yn breswylydd yng Nghasnewydd, a aned ym Malpas.
Enwodd yr Arweinydd dri unigolyn yn arbennig, gan gynnwys ei thad, David Taylor a Ron Jones.
Parhaodd yr Arweinydd i annerch y Cyngor gan sôn am y cyfnod anodd a heriol a wynebai'r Cyngor a'r angen i gydweithio.
Cwestiynau i’r Arweinydd
Diolchodd y Cynghorydd M Evans i'r Arweinydd a pharhau gyda'i gwestiwn mewn perthynas â chynigion y gyllideb, gan ofyn i'r Arweinydd ymestyn y cyfnod ymgynghori, gan fod Cyngor Caerffili wedi dechrau ar eu cyfnod ymgynghori lawer ynghynt. Yn ogystal â hyn, ar wahân i unrhyw gynnydd mewn chwyddiant, awgrymwyd y byddai cynnydd yn y dreth gyngor yn cael ei rewi i'r Cyngor hwnnw.
Ni allai'r Arweinydd roi sylwadau ar weithgareddau awdurdodau eraill a dywedodd fod swyddogion yn dal i ddatblygu cynigion ynghylch y gyllideb ddrafft. Felly, ni fyddai'n briodol iddi roi sylwadau ar hyn o bryd.
Gwahoddwyd y Cynghorydd M Evans i ofyn cwestiwn atodol, lle ailadroddodd ei fod yn gobeithio er lles trigolion Casnewydd y byddai'r unig gynnydd i'r dreth gyngor yn adlewyrchu cyfradd chwyddiant heb ddim cynnydd pellach gan y Cyngor.
Llongyfarchodd y Cynghorydd Whitehead yr Arweinydd Newydd ar ei phenodiad a chyfeiriodd at yr ymddygiad gwrthgymdeithasol yn y Betws a'r diffyg darpariaeth ar gyfer ieuenctid a phlant, megis clybiau ieuenctid.
Roedd yr Arweinydd yn ymwybodol o'r heriau a wynebir gan ieuenctid ar draws y ddinas. Roedd gwasanaeth ieuenctid symudol ar waith ac roedd y cyfraniad gan wirfoddolwyr ledled y ddinas yn cael ei werthfawrogi, gan gynnwys cymorth y Cynghorydd Cleverly. Roedd cynllun yn Ysgol Uwchradd Casnewydd lle bu cyn-gapten Newport County, David Pike yn gweithio gyda phobl ifanc i fagu hyder a hunan-barch. Byddai'r Arweinydd yn fwy na pharod i siarad yn fanwl â'r cynghorydd Whitehead am y mater hwn, os hoffai wneud apwyntiad.
Gofynnodd y Cynghorydd C Townsend a oedd diweddariad ar seminar pob Aelod ar sbwriel a glanhau strydoedd fel y trafodwyd yng Nghyngor mis Gorffennaf. Roedd llawer iawn o sbwriel a thipio anghyfreithlon o hyd yng nghanol y ddinas ac ni allai un ward honni ei bod yn rhydd o sbwriel ac roedd yn berygl i iechyd y cyhoedd.
Roedd yr Arweinydd yn cydnabod ei fod yn gwestiwn pwysig a byddai'n trefnu seminar i bob aelod yn y dyfodol agos. Soniodd yr Arweinydd hefyd y byddai'n esgeulus iddi beidio â chydnabod gwirfoddolwyr sy'n helpu i gadw Casnewydd yn daclus, gan gynnwys y Cynghorydd Forsey a'r Cynghorydd M Evans. Roedd ffactorau hylendid yn bwysig iawn ac roedd angen i bob aelod fod yn ymwybodol o'r holl weithgareddau.
Gofynnodd y Cynghorydd Hughes am ddiweddariad ar adfywio ar draws y ddinas.
Tynnodd yr Arweinydd sylw at gynnydd rhai o'r prosiectau ar draws y ddinas, gan gynnwys datblygiad Commercial Street gan Pobl, a oedd yn cael ei ddatblygu'n benodol ar gyfer rhai dros 55 oed, ac a oedd yn trawsnewid golwg yr ardal. Roedd dyluniad yr adeilad yn eiconig ac roedd yr Arweinydd wedi derbyn llawer o sylwadau cadarnhaol. Roedd y prosiect yn cyfrannu at adfywio Canol y Ddinas, gan ei wneud yn fan lle roedd pobl am fyw a hybu economi'r dydd a'r nos. Roedd yr hen Adeilad IAC ar y trywydd iawn i'w gwblhau yng ngwanwyn 2020. Yr oedd hen D?r y Siartwyr bron â bod yn gyflawn yn ei drawsnewid yn westy pedair seren, yn ddiweddar roedd yr Arweinydd wedi ymweld â'r adeilad, a oedd yn brolio golygfeydd godidog o'r Ddinas. Roedd y prosiectau adfywio yng Nghasnewydd yn araf arwain at drawsnewidiad cadarnhaol i Ganol y Ddinas a'r amgylchedd cyfagos. Roedd prosiect adfywio Arcêd y Farchnad hefyd ar y gweill gyda chyllid gan Gronfa Dreftadaeth y Loteri a Llywodraeth Cymru. Yr oedd gan Arcêd y Farchnad fusnes annibynnol yn yr ardal honno, a gyfrannodd at economi'r nos. Cafwyd arian hefyd gan linyn thematig Llywodraeth Cymru o'r cynllun ariannu triphlyg i helpu perchenogion i adfywio eu ffasadau. Helpodd y prosiectau hyn i greu'r awyrgylch bywiog a ffyniannus ar draws Casnewydd. Roedd yr Arweinydd yn hapus iawn gyda chynnydd y cynlluniau ac yn edrych ymlaen at ddod â mwy o brosiectau i'r Cyngor maes o law.