Agenda item

Cytunwyd yn flaenorol bod y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd yn adolygu cefnogaeth i Gynghorwyr yn eu gwaith ward fel rhan o'r rhaglen waith ar gyfer 2018-19. Cytunodd y Pwyllgor ar gwmpas adolygiad pellach o'r trefniadau cymorth ac ymgysylltu ym mis Gorffennaf 2018. Roedd yr ymchwil flaenorol wedi canolbwyntio'n bennaf ar y dulliau ymgysylltu eu hunain, a Phwyllgorau Cymdogaeth/cyfarfodydd wardiau yn benodol. Roedd y ffocws, felly, ar yr adolygiad ychwanegol hwn yn ymwneud yn benodol â'r cymorth ymarferol yr oedd ei angen ar gynghorwyr i wneud eu gwaith ward yn effeithiol, drwy'r holl ddulliau gwahanol a oedd ar gael iddynt.

Cafodd y Pwyllgor gyflwyniadau interim ar uwchraddio i Aelodau TG a datblygu pecyn i Aelodau ar-lein i gynorthwyo a chefnogi cynghorwyr i gyflawni eu rôl gynrychioliadol o fewn eu cymunedau lleol. Oherwydd newidiadau, fodd bynnag, mewn personél allweddol ac yn aelodau o'r Pwyllgor, ni chafodd canlyniad yr adolygiad erioed ei gwblhau a'i gymeradwyo'n ffurfiol.  Yn benodol, ni thynnwyd unrhyw gasgliadau terfynol ynghylch a ddylai'r pwyllgorau cymdogaeth/cyfarfod ward barhau yn eu ffurf bresennol yng ngoleuni'r datblygiadau sylweddol mewn dulliau eraill o ymgysylltu â chymunedau lleol o fewn wardiau unigol.

Felly, crynhodd yr adroddiad hwn ganlyniad yr adolygiad o gymorth i gynghorwyr yn eu gwaith ward a gwahoddwyd y Pwyllgor i ystyried y dewisiadau ynghylch pwyllgorau cymdogaeth/cyfarfodydd ward.

Sylwadau'r Pwyllgor:

Roedd y Pwyllgor yn deall nad oedd yna ddull cyson o fynd i'r cyfarfodydd ward.  Nodwyd hefyd nad oedd pob un o Aelodau'r ward yn gallu lleisio eu barn yn y cyfarfod hwn.

§   Roedd aelodau ward T?-Du yn eiriolwyr brwd dros gyfarfodydd ward, a oedd yn anwleidyddol ac yn ddefnyddiol i breswylwyr o safbwynt gwybodaeth.  Roeddent hefyd yn bwysig i etholwyr sy'n codi materion unigol gydag aelodau wardiau ac roeddent yn boblogaidd.

§   Roedd rhai preswylwyr nad oeddent yn defnyddio cyfryngau cymdeithasol yn teimlo bod cyfarfodydd ward yn ddefnyddiol, a theimlwyd y byddai cynghorwyr yn colli eu cymuned pe bai cyfarfodydd ward yn cael eu colli. 

§   Roedd trefniadau ad hoc neu ymylol ar waith ar gyfer rhai wardiau yn dal i fod yn effeithiol, fel cynnal cyfarfodydd i drafod y gyllideb neu faterion strategol eraill a fyddai'n effeithio ar drigolion ledled y ddinas.

§   Nid oedd rhai o Aelodau'r ward yn rhedeg cymorthfeydd ward Fodd bynnag, os oedd gan etholwyr bryderon, byddent yn cyfarfod â hwy ar sail un i un, fel Allt-yr-ynn.

§   Teimlwyd felly bod gan bob ward ffordd unigol o gynnal eu cyfarfodydd ward ac roedd dadl o blaid ac yn erbyn, fodd bynnag, dylid ei gadael ar gyfer disgresiwn unigol pob aelod o'r ward.

§   Er ei bod yn anodd, o safbwynt swyddogion, tynnu'r llinell rhwng cefnogaeth wleidyddol a materion un ward, soniodd aelodau wardiau y byddai materion plwyfol yn cael eu codi p'un a oeddent mewn cyfarfodydd ward neu gymorthfeydd.  Gyda swyddog yn bresennol, gallai preswylwyr gael adborth ar unwaith.  Roedd yna hefyd lwybr archwilio

§   Ychydig o adnoddau ariannol oedd ar gael ond byddai cyfarfodydd ward yn gofyn am gefnogaeth a phresenoldeb swyddogion.

Cytunwyd:

O ran yr adolygiad o gymorth i gynghorwyr yn eu gwaith ward ac unrhyw argymhellion i'r Cyngor mewn perthynas â phwyllgorau cymdogaeth/cyfarfodydd ward, cytunwyd y byddai'r sefyllfa bresennol o ran cyfarfodydd ward yn parhau.