Agenda item

Eglurodd y Prif Archwilydd Mewnol y gallai Aelodau'r Cabinet gyflwyno adroddiadau ar frys a diben yr adroddiad hwn oedd rhoi sicrwydd i'r aelodau fod cyfiawnhad llawn dros y penderfyniadau hyn ac felly eu bod yn briodol.

Nodwyd bod dau adroddiad yn ymwneud â Derbyniadau i Ysgolion ac Ardreth Annomestig Genedlaethol yn rhai brys drwy'r broses ddemocrataidd yn chwarter 1 2020/21.  Roedd adroddiad yr Ardreth Annomestig Genedlaethol yn ymwneud â phenderfyniad Llywodraeth Cymru ar ardrethi busnes oherwydd Covid-19.

Dywedodd y Prif Archwilydd Mewnol eu bod o'r farn bod yr adroddiadau'n cael eu hadolygu i sicrhau bod cyfiawnhad priodol yn cael ei roi i'r broses o wneud penderfyniadau ar gyfer y brys a'i fod wedi'i ddogfennu yn yr adroddiad.  Yn aml, gwnaed penderfyniadau brys fel hyn fel pe na bai amser i ymgynghori ag aelodau eraill o'r Cyngor ac felly byddai angen cyfiawnhad priodol dros wneud hynny.

Gofynnodd y Prif Archwilydd Mewnol i'r aelodau weld y tabl ar dudalen 77 ac yn benodol, sylwadau'r Prif Archwilydd Mewnol ar yr ochr dde.  Roedd yr adroddiad cyntaf ar y tabl yn ymwneud â Derbyniadau i Ysgolion mewn perthynas â newid dalgylch.  Yr oedd yn benderfyniad brys ond nid oedd cyfiawnhad dros yr angen am frys a nodwyd yn yr adroddiad.  Fel arfer, byddai amserlenni'n cael eu darparu ond nid oedd hyn yn wir am yr adroddiad hwn.  Fodd bynnag, roedd yr adroddiad wedi mynd allan i randdeiliaid a'r holl aelodau gan ei fod yn ymwneud â mater derbyn i ysgolion.  Er nad oedd cyfiawnhad wedi'i roi, eglurodd y Prif Archwilydd Mewnol ei fod o'r farn bod y penderfyniad yn foddhaol gan fod yr aelodau'n gweld yr adroddiad gwreiddiol ac yn cael cyfle i wneud sylwadau arno.  Felly, roeddent yn teimlo nad oedd angen galw i mewn.

Cytunodd y Cadeirydd fod hyn yn foddhaol ac ni chafwyd unrhyw sylwadau gan unrhyw aelodau o'r pwyllgor. 

Mewn perthynas ag adroddiad yr Ardreth Annomestig Genedlaethol, dywedodd y Prif Archwilydd Mewnol fod cyfiawnhad priodol dros hyn a nodwyd yn glir yn yr adroddiad, daeth canllawiau gan Lywodraeth Cymru drwodd ar 18 Mawrth 2020 a bu'n rhaid gweithredu'r cynllun mor agos at 1 Ebrill 2020 â phosibl. Roedd papurau hefyd ynghlwm er mwyn i’r aelodau edrych arnynt yn fanwl. Roedd y Prif Archwilydd Mewnol hefyd o'r farn bod cyfiawnhad dros yr adroddiad ac nid oedd angen galw i mewn. 

Cytunwyd:

Roedd y Pwyllgor Archwilio yn fodlon ar gynnwys yr adroddiad.