Agenda item

Gwahoddedigion

-          Sally Jenkins - Pennaeth y Gwasanaethau Plant a Phobl Ifanc

-          Chris Humphreys – Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion a Chymunedol

-          Mary Ryan – Pennaeth Diogelu Corfforaethol

Rhoddodd y Pennaeth Diogelu Corfforaethol drosolwg o'r adroddiad. Roedd yr adroddiad hwn i fod i gael ei gyflwyno i’r pwyllgor craffu ym mis Mawrth 2020, oherwydd mesurau Covid nid oedd hyn yn bosibl.

Sicrwydd i'r Cyngor bod pob maes sy'n peri pryder wedi'i adolygu o fis Mawrth. Mae'r meysydd blaenoriaeth wedi newid ychydig oherwydd newid mewn gwelliannau deddfwriaethol oedd yn ddyledus ym mis Hydref 2020, ond sydd bellach yn ddyledus ym mis Mawrth 2022 ar gyfer y gwaith Amddifadu o Ryddid. Adroddir ar gynnydd o fewn holl feysydd y Cyngor yn adroddiad 20/21

Dywedodd y Pennaeth Diogelu Corfforaethol fod yr adroddiad yn gyfuniad o geisiadau craffu i leihau adrodd a chyfarwyddeb Swyddfa Archwilio Cymru ar yr hyn y mae angen ei rannu â Chraffu. Wrth symud ymlaen, mae'r gwasanaeth yn cwblhau pecyn cymorth hunanasesu i holl wasanaethau’r Cyngor ei gwblhau a bydd hyn yn sail i adroddiadau craffu yn y dyfodol. Mae swyddogion CDC yn parhau’n aelodau gweithgar ar bob lefel o Fwrdd diogelu Gwent, ar gyfer plant ac oedolion a hefyd yn parhau i gynnal tîm rhanbarthol VAWDASV ac yn mynychu cyfarfodydd Bwrdd partneriaeth VAWDASV. Yn ystod 2019/20 cynhaliodd y Cyngor 2 ddigwyddiad rhwydwaith diogelu lleol a fynychwyd gan wasanaethau statudol, arbenigol, gwirfoddolwyr ac Aelodau sy'n gweithio yn Ninas Casnewydd. 

Nododd archwiliad mewnol OEDOLION SY’N WYNEBU RISG wasanaeth da gydag un gwendid wedi'i nodi, yr oedi yng nghyfarfodydd y Strategaeth gyda'r heddlu. Mae hyn bellach yn mynd rhagddo gyda datblygu'r hyb DIOGELU sydd wedi'i lleoli yn y Ganolfan Ddinesig.

Adroddodd Swyddfa Archwilio Cymru fod y Cyngor yn ystyried Diogelu yn rhan bwysig o'i weithgareddau corfforaethol, a'i foeseg yw bod Diogelu yn cynnwys pob un ohonom

AGC: 1.Gwasanaethau oedolion â phwyslais penodol - cadarnhaol

         2. Cyngor, cymorth a gwybodaeth â phwyslais penodol - ar gyfer plant ac oedolion. nodwyd bod y broses glir ar gyfer dinasyddion ac o gyd-leoli gwasanaethau'r heddlu a MU yn gadarnhaol iawn.

JICPA: AROLYGIAD CYNTAF AR Y CYD O'R HOLL AROLYGIAETHAU YNG Nghymru, a dreialwyd yng Nghasnewydd o fewn y gwasanaethau plant ym mis Rhagfyr 2019. Adroddiad cadarnhaol, trefniadau cydweithio effeithiol a datblygu'r offeryn asesu risg ar gyfer camfanteisio'n droseddol ar blant, maes tystiolaeth o weithio'n gryf mewn partneriaeth.

Yna rhoddodd y Pennaeth Diogelu Corfforaethol wybod i'r pwyllgor am y datblygiadau diweddaraf 

-

1.Lansiwyd yr hyrwyddwyr diogelu ym mis Ionawr 2020 gan barhau drwy gydol y cyfnod cloi drwy ddulliau rhithwir i gefnogi pob gwasanaeth o fewn y Cyngor.

2.Gohiriwyd E-ddysgu Gorfodol ar gyfer yr holl staff, gwirfoddolwyr ac aelodau newydd oherwydd gofynion covid, ond fe'i lansiwyd ym mis Awst 2020 ac anogwyd yr holl staff a gwasanaethau i'w cwblhau. Bydd y perfformiad hwn yn rhan o adrodd i graffu.

3.Mae'r gwaith o ddatblygu hyfforddiant haenog gan gyfeirio at ddiogelu ar gyfer yr holl staff, gwirfoddolwyr ac Aelodau yn parhau a rhoddir y wybodaeth ddiweddaraf yn adroddiad 20/21.

4.                 Sefydlwyd Hyb Diogelu Casnewydd yn ystod 2019/20 ac nid yw’n gynllun peilot mwyach ond yn rhan o arfer sefydledig. Bydd datblygiadau pellach yn ystod 20/21 yn ehangu'r cyd-leoli gyda phartneriaid.

5.                 Oedolion mewn perygl – cynnydd o 2% mewn atgyfeiriadau, perfformiad yn dangos gwelliant mewn prosesu ac asesu

6.                 Mae ymgyrch Encompass, rhaglen beilot yr Heddlu ac Addysg i hysbysu ysgolion pan fydd mater domestig yn y cartref y noson flaenorol yn gweithio tuag at gyfeirio'n uniongyrchol o'r heddlu i'r ysgol.

Dechreuodd hyn yng Nghasnewydd ac mae bellach wedi’i gyflwyno ar draws y rhanbarth.

7.                 Ystyried y Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd (GDG) mewn addysg, ymarfer cwmpasu wedi'i gwblhau a gofynion i'r Cyngor ystyried y Gwasanaeth Datgelu a Gwahardd ar gyfer pob sefydliad addysgol bob 3 blynedd.

Gofynnodd yr Aelodau y canlynol -

•       Mae sylw yn yr adroddiad yn nodi y byddai gwaith ar wefan y plant yn dechrau ym mis Mai 2020. A yw hynny wedi dechrau?

Dywedwyd wrth yr Aelodau fod gwaith cyffredinol yn cael ei wneud yn y maes hwnnw, ond yn anffodus mae'r gwaith wedi'i atal.

•       Soniwyd am ddiogelu mewn ysgolion, mae gan tua 90% o ysgolion archwiliad diogelu cyfredol ar waith. Beth sydd wedi'i wneud, neu beth rydym yn ei wneud, i roi archwiliad ar waith yn y 10% arall?

Dywedwyd wrth yr Aelodau fod 100% o ysgolion wedi cael archwiliad diogelu erbyn hyn.

•       Roedd yr Aelodau'n hapus i weld bod gan yr adroddiad esboniadau ar y graffiau erbyn hyn ond unwaith eto nid oes unrhyw gymariaethau ag awdurdodau lleol eraill, a fyddai'n ddefnyddiol mewn adroddiadau yn y dyfodol. Soniwyd hefyd am yr adborth gan y Swyddfa Archwilio i roi adroddiad manylach, gan fod Aelod wedi bwydo'n ôl bod llawer o wybodaeth eisoes wedi'i chynnwys ar gyfer lleygwr.

•       Dywedodd yr Aelodau y gofynnwyd i'r pwyllgor ystyried a yw strwythur Uned Diogelu Casnewydd a chynlluniau blaenoriaeth allweddol y timau unigol yn briodol i gyflawni cyfrifoldebau a materion diogelu'r Cyngor, ond teimlai'r Aelodau mai mater gweithredol oedd hwn ac nad ydynt yn gymwys i wneud sylwadau arno. Yna gofynnodd yr Aelodau i'r swyddogion am sicrwydd eu bod yn hapus gyda'r strwythurau.

Dywedodd Pennaeth y Gwasanaethau Plant a Phobl Ifanc eu bod yn hapus, a'r hyn sy'n arbennig o dda yw mai'r camau sy'n cael eu cymryd wrth symud ymlaen o ran mwy o ddarpariaeth yw y bydd ganddynt fwy o bresenoldeb gan yr heddlu, sydd i'w groesawu nid yn unig i'r Gwasanaethau Cymdeithasol, ond i'r Cyngor cyfan gan ei fod yn rhoi gwydnwch i'n diogelu corfforaethol. Mae’n gadarnhaol hefyd y bydd dull mwy lleol yn hytrach nag uned amddiffyn ganolog.

•       Rhoddwyd adborth ar y cyrsiau hyfforddi Diogelu ar-lein, yr oedd yr Aelodau'n teimlo eu bod yn anodd eu gweithredu oherwydd nifer y cyfrineiriau sydd eu hangen i'w ddefnyddio a'r cynllun. Awgrymwyd bod y Cyngor yn dilyn system symlach y mae sefydliadau eraill yn ei defnyddio.

Dywedwyd wrth y pwyllgor yr ymchwilir i hyn.

•       Gofynnodd yr Aelodau am wiriadau'r GDG. Faint o risg sydd yna os nad yw'r Cyngor yn bwrw ymlaen â gwiriad 3 blynedd? Dywedodd yr Aelodau mai pris bach i'w dalu yw'r £50 y pen.

Dywedodd y Pennaeth Diogelu wrth y pwyllgor fod gan y tîm berthynas waith dda iawn gyda'r Heddlu lleol, sy'n rhoi gwybod a oes unrhyw arestiadau neu broblemau diweddar, ac a ydynt yn ymwybodol o unrhyw gyflogeion, hebryngwr neu unrhyw un sy'n gweithio'n rhinwedd ei swydd o fewn y Cyngor y mae ganddynt bryderon yn ei gylch.

•       Gofynnodd yr Aelodau am y paragraff olaf ar dudalen 81, Adran 11-Trefniadau Diogelu rhag Colli Rhyddid i Ddiogelu Rhyddid - gweithredu hydref 2020, gan ddisgwyl cael eu gweithredu'n llawn erbyn 2021. A yw'r Cyngor yn dechrau gyda'r wybodaeth benodol?

Rhoddwyd sicrwydd i’r Aelodau fod digon o staff profiadol ac ymroddedig sydd wedi cael eu briffio a'u hyfforddi'n llawn yn y Ddeddf Galluedd Meddyliol fel y gallant gynnal asesiadau aseswyr budd gorau ar unigolion. Mae'r Cyngor hefyd yn rhan o gonsortiwm rhanbarthol o ran y darn hwn o waith. Roedd yn bwysig sicrhau bod digon o staff wedi'u hyfforddi i ddeall y newid mewn deddfwriaeth. Disgwylir iddi gael ei gweithredu'n llawn erbyn 2022.

Yna gofynnodd yr Aelodau a yw hyn yn berthnasol i bob oedran? Dywedodd y Pennaeth Diogelu wrth y pwyllgor y byddai ar gyfer pob oedran, ond mae'r mwyafrif ar gyfer pobl dros 18 oed.  Dywedwyd hefyd y byddai'n system ychydig yn wahanol i blant, lle byddai'r gweithiwr cymdeithasol yn gwneud yr argymhelliad ac yn mynd i'r llys am awdurdodaeth gynhenid a byddai'r barnwr yn gwneud penderfyniad.

•       Dywedwyd wrth y pwyllgor fod y gwasanaeth yn gobeithio hyfforddi staff presennol er mwyn iddynt ennill sgiliau diogelu ychwanegol yn hytrach na recriwtio staff ychwanegol. Dywedwyd hefyd fod y gweithwyr cymdeithasol wedi arfer gweithio gyda deddfwriaeth, sy'n rhan o'u hyfforddiant safonol.

•       Dywedodd yr Aelodau ei bod yn bwysig tynnu sylw at y pethau cadarnhaol yn yr adroddiad, megis ar dudalen 7 yr adroddiad, lle mae'r arolygiad yn amlygu bod y Rheolwyr Gwasanaethau Plant yn cyfathrebu'n effeithiol mewn diwylliant cefnogol, agored heb roi bai ac mae ymarferwyr yn teimlo'n ddiogel wrth rannu eu penderfyniadau. Yna, gofynnwyd am y graffiau Trais domestig ar dudalen 11, sy'n dangos y lefel uchaf o ddigwyddiadau ac yn cwestiynu a fydd cyfyngiadau Covid yn arwain at gynnydd mewn trais domestig. Beth sy'n cael ei wneud i baratoi ar gyfer hyn?

Dywedwyd wrth y pwyllgor fod y Cyngor yn cynnal Tîm Rhanbarthol VAS a hefyd yr Eiriolwyr Annibynnol ar Drais Domestig, felly pe bai risg uchel o gamdriniaeth, byddai Cynhadledd Amlasiantaeth Asesu Risg yn cael ei threfnu i bob asiantaeth yn dod at ei gilydd i drefnu cynllun diogelwch. Nid yw'r gwasanaeth wedi dod i ben drwy gydol y cyfnod cloi. Nid yw Casnewydd wedi gweld cynnydd enfawr mewn atgyfeiriadau, er y bu cynnydd bach. Mae llawer o wybodaeth am sut i gael cymorth wedi'i hysbysebu ar gyfer cyflogeion a dinasyddion. Dywedwyd wrth yr Aelodau am yr Wythnos Diogelu Genedlaethol sydd ar ddod a hefyd y 16 Diwrnod Gweithredu, sy'n fenter gan Lywodraeth Cymru, sy'n ymwneud â gweithio'n benodol ar y materion a godwyd drwy bandemig Covid.

Ychwanegodd Pennaeth y Gwasanaethau Plant a Phobl Ifanc ein bod, mewn perthynas â phlant a cham-drin domestig drwy bandemig Covid, wedi gweld cynnydd mewn atgyfeiriadau lle'r oedd cam-drin domestig yn broblem i deuluoedd. Fodd bynnag, roeddem yn ffodus o allu ymestyn y gwaith yr oedd y Cyngor yn ei wneud gyda'r Swyddfa Gartref, a oedd hefyd yn edrych yn benodol ar gymorth i blant a oedd ar aelwydydd lle'r oedd cam-drin domestig. Mae hyn wedi'i wneud gan y bartneriaeth Cymorth i Deuluoedd. Dywedwyd ei bod yn anodd parhau, yn enwedig ym mis Ebrill wrth orfod gweithio mewn ffordd fwy cyfyngedig, ond ei fod yn dal i roi cymorth ychwanegol i'r plant hynny.

•       Trafododd yr Aelodau Atodiadau 1 a 2 yr adroddiad. Gofynnwyd wedyn sut y bydd y ddau atodiad hyn yn cael eu hymgorffori yn arferion gwaith adrannau'r Gwasanaethau Cymdeithasol, a beth yw'r safbwynt ar angen cyfreithwyr annibynnol i herio'r asesiadau a wnaed o bosibl?

Dywedwyd wrth yr Aelodau, bob tro y cyflawnir asesiad Amddifadu o Ryddid, fod yn rhaid nodi eiriolwr annibynnol sy'n rhaid cytuno i wneud hynny. Os nad oes gan y person unrhyw deulu neu os na all ei gyflawni'n annibynnol, yna mae'r Cyngor yn talu i sicrhau bod y person yn cael ei gynrychioli.

Yna, gofynnodd yr Aelodau pa ddarpariaethau sydd ar waith os derbynnir atgyfeiriadau mewn argyfwng, ac ar adegau lle mae lefelau staff yn isel fel ar Wyliau Banc. Dywedwyd wrth yr Aelodau y byddai'n dibynnu ar yr amgylchiadau. Mae archebion brys, gall hynny ddigwydd o fewn saith diwrnod ond nid oes llawer iawn ohonynt yn cael eu derbyn.

•       Trafododd yr Aelodau'r cynnydd yn nifer a chymhlethdod Ceisiadau Gwrthrych am Wybodaeth. Pam y bu cynnydd o'i fath? Hefyd, gyda'r swm mawr posibl o waith papur i weithwyr cymdeithasol a allai achosi problemau ychwanegol megis colli manylion, oes unrhyw beth y gallai'r pwyllgor Craffu ei argymell?

Dywedwyd wrth yr Aelodau fod rhai o'r dogfennau a ddyfynnwyd yn yr adroddiad yn ymwneud â honiadau hanesyddol, bod yn rhaid edrych ar y rhain drwy Archifau Gwent i geisio cael y wybodaeth at ei gilydd, a gall rhai ohonynt arwain at euogfarnau troseddol difrifol iawn. Mae'n ddyletswydd ar y Cyngor i allu rhoi'r wybodaeth. Ailadroddodd Pennaeth y Gwasanaethau Plant a Phobl Ifanc mai oherwydd natur hanesyddol y mae pwysau'r ddogfennaeth, diolch byth, byddai ymholiadau mwy diweddar yn cael eu trin yn electronig. O ran ceisiadau'r Heddlu am wybodaeth, o safbwynt de-ddwyrain Cymru, mae'r Bwrdd Cyfiawnder Teuluol lleol bellach yn cysylltu â Heddlu Gwent a Heddlu De-ddwyrain Cymru mewn perthynas â'r ceisiadau hyn i geisio edrych sut y gallwn sicrhau gwell amseru. Gwnaed gwaith hefyd gan Ei Anrhydedd Richard Williams sy'n edrych ar sut rydym yn gweithio'n fwy effeithiol gyda Llys y Goron.

Canmolodd y Cadeirydd y swyddogion a'u staff am y gwaith parhaus drwy'r pandemig, a diolchodd iddynt am fod yn bresennol.

Casgliad ar yr Adroddiad

•       Roedd yr Aelodau'n gwerthfawrogi'r gwaith caled a oedd wedi'i gwblhau dros y cyfnod hwn, a dywedon nhw fod yr adroddiad yn gynhwysfawr iawn.

•       Dywedodd yr Aelodau ei bod yn bwysig bod gan yr adran yr arbenigedd i allu gwneud argymhellion, a delio â materion fel amddifadu unigolion o'u rhyddid, yn broffesiynol ac yn sensitif gan y gallai penderfyniadau anghywir adael y Cyngor yn agored i heriau cyfreithiol. Mae angen i brosesau fod yn gynhwysfawr.

•       Mynegodd yr Aelodau bryderon am y risgiau posibl os nad yw'r Cyngor yn bwrw ymlaen â gwiriad 3 blynedd, yn ogystal â sicrhau bod Ceisiadau Gwrthrych am Wybodaeth yn cael eu cwblhau heb dorri unrhyw amserlenni gan beidio â bod yn agored i ddirwyon.