1. A-Y o’n Gwasanaethau
  2. A
  3. B
  4. C
  5. Ch
  6. D
  7. Dd
  8. E
  9. F
  10. Ff
  11. G
  12. Ng
  13. H
  14. I
  15. L
  16. Ll
  17. M
  18. N
  19. O
  20. P
  21. Ph
  22. R
  23. Rh
  24. S
  25. T
  26. Th
  27. U
  28. W
  29. Y

Agenda item

Cyllideb 2021-22 ac Amcanestyniadau Ariannol Tymor Canolig

Cofnodion:

Cyllideb 2021-22 a’r Cynllun Ariannol Tymor Canolig (CATC)

Yn bresennol:

-       Chris Humphrey, Cyfarwyddwr Dros Dro y Gwasanaethau Cymdeithasol

-       Meirion Rushworth - Pennaeth Cyllid

-       Sally Jenkins - Pennaeth y Gwasanaethau Plant a Phobl Ifanc

 

Rhoddodd y Pennaeth Cyllid drosolwg o sefyllfa'r gyllideb a oedd wedi dilyn proses debyg i flynyddoedd blaenorol. Roedd y bwlch yn y gyllideb yn £4.1 miliwn ym mis Medi y llynedd. Wedyn, roedd y swyddogion wedi ystyried cynllunio arbedion lawr i hanner miliwn erbyn i'r setliad gael ei gyflwyno, ac felly roedd y gyllideb bron wedi’i mantoli ar yr adeg hon. Roedd yr arian grant a dderbyniwyd ychydig cyn y Nadolig yn £9 miliwn yn well na'r disgwyl. Defnyddiwyd niferoedd poblogaeth fel rhan fawr o'r cyfrifiad hwn ac roedd y niferoedd a ddefnyddiwyd ar gyfer Casnewydd yn hanesyddol wedi bod yn rhy isel. Roedd hyn bellach wedi'i gywiro ac felly roeddem wedi derbyn mwy o arian eleni. Hefyd, yn hytrach na'i gyflwyno fesul cam, cafwyd y grant yn llawn a oedd yn llawer gwell i'r Cyngor eleni. Byddai'r gyllideb derfynol yn cael ei gosod ym mis Chwefror yn dilyn adborth a dderbynnir ac a ystyrir.

 

·      Gofynnodd Aelod a gafodd unrhyw arian cyfalaf ei ddefnyddio i leihau costau refeniw, yn enwedig yn ymwneud â mentrau amgylcheddol mewn ysgolion.

 

Atebodd y Pennaeth Cyllid fod y rhaglen gyfalaf yn cynnwys nifer o gynlluniau effeithlonrwydd ynni gan gynnwys goleuadau arbed ynni, toeau gwyrdd ac ati ond roedd hynny'n dibynnu i raddau helaeth ar yr amgylchedd dysgu mewn rhai ysgolion yn ogystal ag ystyried cyflwr adeiladau presennol yr ysgol.

 

·      Gofynnodd Aelod am gostau pensiwn amcanestynedig.

Mewn ymateb i'r cwestiwn hwn am gostau pensiwn, cadarnhaodd y Pennaeth Cyllid fod 2 gynllun pensiwn perthnasol, cronfa'r NGAC a'r gronfa Athrawon. Roedd yr olaf wedi cynyddu y llynedd ond byddai angen i gyfraniadau cyflogwyr yr NGAC gynyddu y flwyddyn nesaf, ac roedd hyn wedi'i gynnwys yn y gofynion cyllidebol yn y dyfodol.

 

·      Gofynnodd Aelod pa newidiadau i'r gyllideb a ragwelwyd o ganlyniad i gynllun adfer Covid?

 

     Cafwyd trafodaethau parhaus yngl?n â'r gyllideb oherwydd costau uwch parhaus, yn enwedig yn y cyllidebau gofal yn y cartref a phreswyl. Roedd cymorth ariannol ychwanegol wedi bod ar gael yn ystod y pandemig ond roedd y cyllid hwn (cronfa caledi) i fod i ddod i ben ddiwedd mis Mawrth. Roedd hyn yn golygu y byddai angen iddynt ystyried beth fyddai diwedd y cyllido’n golygu wrth symud ymlaen i'r flwyddyn nesaf. Efallai y byddai angen dod o hyd i fodel mwy cynaliadwy wrth symud ymlaen. Roedd heriau penodol hefyd mewn rhai gwasanaethau oherwydd costau ychwanegol fel cyfarpar diogelu personol a fyddai'n fater ariannu parhaol ac nid oedd unrhyw gronfeydd wrth gefn penodol wedi'u neilltuo ar gyfer hyn ar hyn o bryd.

 

Diolchodd y Cadeirydd i'r Pennaeth Cyllid am ei adroddiad.

 

Gwasanaethau Oedolion a Chymunedol

Cynnig 1 - AS122/03 Trawsnewid Gwasanaethau Dydd i Oedolion

 

Cyflwynodd Cyfarwyddwr Dros Dro y Gwasanaethau Cymdeithasol y cynnig arbedion:

Ar hyn o bryd roedd y gwasanaeth yn rhedeg nifer o wasanaethau dydd o safle Brynglas. Dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, roedd y niferoedd a oedd yn mynychu'r gwasanaethau wedi gostwng yn sylweddol tra bu cynnydd yn nifer yr atgyfeiriadau ar gyfer gofal seibiant i bobl h?n. Nid oedd pobl iau sy'n dod i mewn i'r gr?p Anawsterau Dysgu Dwys a Lluosog oedolion a'u teuluoedd am gael y gwasanaeth traddodiadol mewn adeiladau. Nid oedd y model gwasanaeth presennol a ddarparwyd o Frynglas yn ddigon hyblyg i ddiwallu anghenion pobl iau sy'n pontio yn y gwasanaeth. Roedd rhai pobl yn tueddu i aros yn y gwasanaeth am fwy o amser nag y dylent, a greodd ddibyniaeth. Er enghraifft, roedd llawer o'r bobl â phroblemau iechyd meddwl wedi parhau i gael eu cefnogi gan y gwasanaeth am fwy na 12 mis, pan oedd gwasanaethau cymunedol eraill a allai ddiwallu eu hanghenion. Yn ystod Covid roedd y cyfleuster wedi'i gau ac roedd hyn wedi rhoi'r cyfle i ddarparu'r gwasanaethau hyn mewn ffordd wahanol a oedd wedi gweithio'n dda.

 

Cododd yr Aelodau y materion canlynol:

·         Roedd materion iechyd meddwl wedi dod yn broblem enfawr i bawb, ond roedd yn arbennig o fawr yn achos yr henoed. Roedd yn destun pryder clywed y byddai'r cynnig hwn yn golygu diwedd ar gyfarfod a chymdeithasu mewn gr?p. Roedd cymdeithasu'n eithriadol o bwysig felly a oedd hwn yn gynnig derbyniol yn hyn o beth?

 

Ymatebodd Cyfarwyddwr Dros Dro y Gwasanaethau Cymdeithasol fod nifer yr henoed a fynychodd Brynglas yn fach iawn, 10 o bobl. Cynigiwyd symud y cyfleuster hwn o Frynglas i Erddi'r Gwanwyn, lle'r oedd synergedd â'r gwasanaeth seibiant presennol mewn adeiladau ar gyfer pobl h?n. Byddai hyn yn caniatáu i'r strwythur rheoli presennol mewn gwasanaethau dydd gael ei symleiddio, dan oruchwyliaeth Rheolwr Tîm Cartrefi Gerddi'r Gwanwyn.

 

·         Holodd aelod am yr ymgynghoriad a gynhaliwyd gyda mynychwyr ifanc.

 

Dywedodd y Pennaeth Dros Dro fod y canfyddiadau wedi dangos bod y bobl iau a oedd yn dod ymlaen yn chwilio am fath gwahanol o wasanaeth o'r gwasanaeth dydd 9 i 5 traddodiadol i fod eisiau mwy o fynediad at gyfleoedd yn y gymuned. Oherwydd hyn, roedd nifer y mynychwyr wedi gostwng dros y blynyddoedd. Roedd yn fuddiol cael partneriaethau cryf â'r darparwyr gwasanaethau oedd yn fwy agos at yr hyn a ffefrir gan deuluoedd.

 

·         Holodd Aelod sut roedd y Gwasanaeth yn gweithio gyda phartneriaid a sut roedd hyn yn helpu i leihau costau?

 

Atebodd Cyfarwyddwr Dros Dro y Gwasanaethau Cymdeithasol fod y timau'n gweithio'n agos gyda chydweithwyr i sicrhau gwaith i baratoi sgiliau plant sy'n symud i fyd oedolion. Gweithio gyda Bwrdd Iechyd Aneurin Bevan i sicrhau y bodlonir eu hanghenion yn y ffordd orau bosibl. Roeddent wedi bod yn adolygu'n gyson yr hyn oedd ei angen ar bobl ac yn gweithio mewn partneriaeth agos. Roedd hyn wedi profi i fod yn un o gryfderau Casnewydd yn ystod y pandemig.

Holodd Cynghorydd pwy oedd y gwahanol bartneriaid y cyfeiriwyd atynt drwy gydol yr adroddiadau ac a fyddai'n bosibl darparu hyn fel gwybodaeth gefndir yn y dyfodol.

Dywedodd y cyfarwyddwr Dros Dro y byddai'n cael cyngor ar ddarparu'r wybodaeth hon gan ystyried materion diogelu data.

 

 

·         Gofynnodd Aelod ba drefniadau wrth gefn oedd ar waith pe bai un o'n darparwyr preifat yn rhoi'r gorau i'w contract heb fawr ddim rhybudd, os o gwbl

 

     Atebodd Cyfarwyddwr Dros Dro y Gwasanaethau Cymdeithasol fod hyn bob amser yn risg ac mai'r dull cywir oedd cael nifer digonol o ddarparwyr felly nid oeddem yn orddibynnol ar un darparwr yn unig. Dull o weithredu yng Nghasnewydd oedd cael cymysgedd iach o wahanol ddarparwyr a heb ddibynnu ar un sefydliad yn fwy nag eraill. Roedd gennym hefyd rai gwasanaethau mewnol y gallem eu defnyddio, sydd â’r ffocws bob amser ar sicrhau nad oedd pobl yn cael eu gadael heb unrhyw ofal. Roedd cynlluniau wrth gefn ar waith pe bai unrhyw fater yn codi.

 

·         Gofynnodd Aelod a oedd unrhyw bryderon penodol o ganlyniad i Brexit?

o    

Yr ymateb oedd bod ystod eang o waith wedi'i sefydlu ar gyfer staff yr UE a oedd yn dymuno aros a gweithio yn y DU. Yng Nghasnewydd, yn hytrach na mater gyda nifer y gofalwyr, roedd yn ymwneud â chyflenwad o nyrsys, nad oedd yn effeithio'n uniongyrchol ar ein darpariaeth gwasanaeth. Y bwrdd Iechyd oedd yn gyfrifol am sicrhau cyflenwadau digonol o feddyginiaethau ac roedd unrhyw faterion wedi'u nodi'n flaenorol ac roedd cynlluniau wrth gefn eisoes ar waith.

 

    

Diolchodd y Cadeirydd i Gyfarwyddwr Dros Dro y Gwasanaethau Cymdeithasol am ei hadroddiad.

 

 

Gwasanaethau Plant a Theulu

 

Cynnig 2 -  CS2122/03 - Cau Cartref Plant T? Caergrawnt

 

Cyflwynodd Pennaeth y Gwasanaethau Plant a Phobl Ifanc y cynnig arbedion ar gyfer y Gwasanaeth.

Gwnaed ymrwymiad clir gan y Cyngor i ddarparu ein cartrefi plant ein hunain yn y Ddinas ac ar hyn o bryd roedd gennym fwy nag unrhyw Awdurdod Lleol arall yng Nghymru. Cydnabuwyd, pe baem yn rheoli ac yn gweithredu'r gwaith cynllunio gofal ar gyfer ein plant ein hunain, byddai gennym fwy o reolaeth.  Roedd Cambridge House wedi cael ei ddefnyddio ers dros 30 mlynedd ond nid oedd mewn cyflwr da mwyach ac roedd angen swm sylweddol o arian i gael ei wario i'w wneud yn addas i'r diben. Nid oedd wedi'i leoli'n ddelfrydol, gan ei fod yn agos iawn at ganol y ddinas, nad oedd ychwaith yn ddelfrydol ar gyfer plant mewn gofal wrth geisio eu cadw'n ddiogel. Byddem yn ceisio datblygu ein portffolio ymhellach dros amser felly nid oedd y cynnig hwn yn ymwneud â cherdded i ffwrdd o ddarparu gofal preswyl ond mwy i geisio darparu'r gofal gorau posibl. 

 

Gofynnodd Aelodau’r canlynol:

·      Gofynnodd aelod faint o blant oedd wedi'u lleoli yn Nh? Caergrawnt ar hyn o bryd ac i ble y byddent yn cael eu trosglwyddo?

 

Atebodd Pennaeth y Gwasanaethau Plant a Phobl Ifanc ei fod wedi'i gofrestru ar gyfer 6 phlentyn ond dim ond 1 plentyn oedd yno'n ddiweddar iawn. Roedd hyn yn golygu mai bach iawn fyddai'r trefniadau symud ymlaen pe bai'r cynnig yn cael ei dderbyn.

 

·      Gofynnodd Aelod pa ddarpariaeth frys a gynigiwyd i gymryd lle'r rhai a ddarparwyd yn Nh? Caergrawnt

o    

     Cadarnhaodd Pennaeth y Gwasanaethau Plant a Phobl Ifanc ei fod wedi cael ei ddefnyddio'n hanesyddol i ddarparu llety brys ond nid ers nifer o fisoedd. Roedd 1 ystafell wely ar gael ym Mhorthordy’r Goedwig a gellid defnyddio Byngalo Brynglas hefyd.

 

 

·      Gofynnodd yr Aelodau a fu cynnydd yn nifer y plant sy'n dod i ofal a beth oedd y sefyllfa gyda'r cartref newydd arfaethedig ar Fferm Windmill?

 

     Dywedodd Pennaeth y Gwasanaethau Plant a Phobl Ifanc na fu cynnydd yn y niferoedd yn ystod y pandemig, er syndod. Roedd staff wedi gweithio'n eithriadol o galed yn ystod Covid ac roeddent hefyd wedi recriwtio mwy o ofalwyr maeth yn ystod y cyfnod hwn. Roedd risgiau wedi'u rheoli'n dda hyd yn oed yn ystod y cyfnod anodd iawn hwn. Roedd cynigion Fferm Windmill newydd gwblhau'r broses Gynllunio ac oherwydd ei fod yn adeilad newydd, yn hytrach nag addasiad, roedd yn debygol o gymryd mwy o amser i'w gwblhau.

 

     Diolchodd y Cadeirydd i Bennaeth y Gwasanaethau Plant a Phobl Ifanc am gyflwyno a thrafod y cynnig cyllidebol.

 

 

Nid oedd unrhyw gynigion penodol ar gyfer arbedion cyllideb ar gyfer Addysg wedi'u cynnwys yn yr adroddiad hwn, ond roedd yr Aelodau am ofyn cwestiynau i'r Prif Swyddog Addysg yngl?n â'r Gwasanaeth Addysg yn gyffredinol.

 

·         Gofynnodd Aelod beth oedd yn cael ei wneud i fynd i'r afael â'r diffyg a gafodd rhai ysgolion ar hyn o bryd a beth fyddai'r effaith ar yr addysg yr oedd yr ysgolion hyn yn gallu ei chyflawni?

 

Dywedodd y Prif Swyddog Addysg fod y rhagolwg yn dangos sefyllfa sy'n gwella. Roedd hyn yn rhannol oherwydd y pandemig – roedd llai o nwyddau traul yn cael eu defnyddio fel goleuo a gwresogi ac ati ond hefyd, roedd ysgolion yn gallu hawlio costau drwy'r gronfa caledi. Gyda'r 8 ysgol sydd mewn diffyg ar hyn o bryd, roedd y Gwasanaeth wedi sefydlu cynlluniau monitro diffyg ac roedd pob un wedi dangos cynnydd. Roedd y paneli monitro’n cynnwys staff y Tîm Gwella Busnes, ynghyd â staff Cyllid ac Addysg i sicrhau bod modelu a thybiaethau yn gywir er mwyn lleihau diffygion.

Roedd yn bwysig sicrhau nad oedd canlyniad peryglus i blant a bod yn rhaid trafod y risgiau yn erbyn arbedion cost arfaethedig. Roedd ffyrdd o ymchwilio i arbedion o fân newidiadau na fyddent yn cael effaith negyddol.

 

·         Gofynnodd yr Aelodau beth oedd y sefyllfa o ran darparu gliniaduron a phrydau ysgol am ddim?

 

Atebodd y Prif Swyddog Addysg eu bod wedi darparu 2,600 o unedau mifi i gefnogi plant ac roedd offer TG arall ar archeb o Tsieina i fod i gyrraedd ddiwedd mis Ionawr. Ar ôl gwneud cymaint â phosibl gyda'r cyllid sydd ar gael, cyfrifoldeb pob ysgol oedd bod yn ymwybodol o sefyllfa pob un o'u disgyblion. Nid oedd yn rhaid darparu pob dysgu yn electronig, roedd dysgu cyfunol yn ddewislen o weithgareddau i gyrraedd pob plentyn. Nid gwersi byw oedd y ffordd orau bob amser ond nid dyma'r unig ffordd o ddysgu o bell.

O ran darparu prydau ysgol am ddim, o fis Ebrill 2020, darparwyd talebau archfarchnad yn ystod y cyfnod cloi, gwyliau ac i'r bobl hynny oedd yn hunanynysu. Roedd y ddarpariaeth yn gysylltiedig â Budd-dal Tai felly dylai fod wedi bod yn awtomatig. Ni ellir defnyddio’r talebau archfarchnad i brynu alcohol, tybaco na thanwydd.

 

·         Gofynnodd yr Aelodau am ddysgu cyfunol a sut roedd ansawdd yr addysgu'n cael ei fonitro?

o    

Ymatebodd y Prif Swyddog Addysg fod y Gwasanaeth Cyflawni Addysg (EAS) wedi bod yn allweddol wrth adeiladu rhwydwaith effeithiol o wybodaeth ar draws y 5 awdurdod lleol i sicrhau canlyniadau dysgu llwyddiannus. Roeddent wedi sefydlu gwefan wedi'i neilltuo ar gyfer dysgu cyfunol i ddangos sut y dylid ei weithredu ar draws y sector ysgolion. Roedd 2 arolwg dysgu cyfunol wedi'u hanfon allan gan yr Awdurdod ac roedd yn hanfodol bod pob corff llywodraethu yn sicrhau bod y rhain yn cael eu cwblhau a'u cyflwyno er mwyn gweld lle gellid gwneud gwelliannau a rhannu arfer gorau. Nodwyd, fodd bynnag, nad oedd arolygon hunan-gofnodedig bob amser yn rhoi darlun cwbl gywir ac felly roedd ymgynghorwyr her hefyd yn gweithio gydag ysgolion i ddilysu'r arolygon mewn ffordd gadarnhaol i ddarparu cymorth a beirniadaeth adeiladol lle bo angen. Helpodd yr arolygon i nodi unrhyw fylchau yn y ddarpariaeth a darparu unrhyw ganllawiau priodol. 

 

Diolchodd y Cadeirydd i'r Swyddogion a'u staff am wybodaeth a roddwyd i'r Pwyllgor ac ar ran yr holl aelodau a oedd yn bresennol gofynnodd i'w gwerthfawrogiad diffuant gael ei drosglwyddo i'r holl staff sy'n gweithio yn eu Gwasanaethau yn ystod argyfwng Covid.

 

Casgliadau – Sylwadau i’r Cabinet

Nododd y Pwyllgor y cynigion cyllideb oedd yn berthnasol i Wasanaethau Pobl a chytuno i anfon y cofnodion at y Cabinet fel crynodeb o’r materion a godwyd.

Dymunodd y Pwyllgor wneud y sylwadau canlynol i'r Cabinet ar y Cynigion o fewn y Gwasanaethau Pobl

 

Sylwadau Cyffredinol

·         Teimlai'r Pwyllgor fod swyddogion yn gwneud llawer i fynd i'r afael â phryderon. Roeddent yn teimlo'n sicr mai dyma'r cynigion cywir i'w cymryd a bod ystyriaeth briodol wedi'i chymryd i liniaru pryderon.

 

Cynnig 1 - AS122/03 Trawsnewid Gwasanaethau Dydd i Oedolion

·         Cododd y pwyllgor bryder ynghylch pobl h?n yn cael eu hynysu a chyfarfod â'i gilydd a chymdeithasu. Mae angen ystyried a rheoli newid y fformat y cânt eu cefnogi ynddo yn briodol.

 

Cynnig 2 -  CS2122/03 - Cau Cartref Plant T? Caergrawnt

·         Croesawodd y pwyllgor yr adroddiad manwl a derbyniodd y cynnig hwn. Dywedodd yr Aelodau y dylid gwneud pob ymdrech i adleoli staff yn hytrach na dileu swyddi gorfodol. Hoffai'r pwyllgor wybod hefyd a ellid defnyddio'r adeilad at unrhyw ddiben arall, megis ar gyfer elusennau digartrefedd a rhwydweithiau ategol eraill.

 

Dogfennau ategol: