Agenda item

Cyhoeddodd CLlLC ddrafftiau diwygiedig o'r fframwaith cymwyseddau wedi'i ddiweddaru ar gyfercynghorwyr a'r cwricwlwm ymsefydlu newydd ar gyfer aelodau yn dilyn etholiadau lleolMai 2022.  Diweddarwyd y ddau ers iddynt gael eu diwygio ddiwethaf yn 2017 i adlewyrchu'rnewidiadau yn rolau aelodau a gofynion deddfwriaethol newydd. Cyflwynwyd y dogfennau drafft mewn cyfarfod o'r Aelodau Arweiniol a'r Swyddogion ar gyfer y Rhwydwaith Cymorth a Datblygu i Aelodau ar 2Chwefror 2021, a fynychwyd gan Gadeirydd yPwyllgor Gwasanaethau Democrataidd a swyddogion Cymorth Llywodraethu. Gofynnwyd i’r Pwyllgorystyried y dogfennau drafft a llunio unrhyw sylwadau neu adolygiadau aawgrymir.

Roedd CLlLC yn awyddus i gyflawni hyn drwy e-fodiwlau, a byddai rhagor o wybodaeth yn cael ei chyflwyno i'r pwyllgor pan fyddai’n cael ei datblygu. 

Yn dilyn y cyfarfod rhwydwaith, roedd y Cadeirydd o'r farn bod y fframwaith yn drylwyr ac yn synhwyrol.

Dywedodd y Cynghorydd K Thomas fod y fframwaith yn gynhwysfawr iawn o safbwynt cynghorydd a'i fod wedi gwella'n sylweddol ar y cyfan, gyda mwy o ymdrech a meddwl adeiladol yn cael eu rhoi yn y ddogfen a oedd yn gam i'r cyfeiriad cywir.

Adleisiodd y Cynghorydd Hughes y sylwadau uchod gan ychwanegu ei bod yn ddefnyddiol i ddarpar ymgeiswyr weld y fframwaith.  Fel cynghorydd newydd, y rôl bwysicaf oedd y Gwasanaethau Democrataidd ei hun a'r gwaith a'r gefnogaeth bwysig a roesant.  O ran e-Ddysgu, efallai y bydd cynghorwyr y mae angen eu hwyluso, gan nad oes ganddynt ddyfeisiau, neu sydd ag anableddau, megis nam ar y golwg.

Cytunodd y Cynghorydd M Evans y dylai'r llwyfannau e-Ddysgu gael eu cynllunio'n gymharol syml ar gyfer Cynghorwyr.  Roedd llawer iawn o wybodaeth a phe bai cynghorwyr yn cael eu hannog i gael mynediad i'r rhain, gellid symleiddio modiwlau.  Roedd 37 modiwl, a oedd yn ormod o lawer a dylid symleiddio'r rhain.  Roedd yn well gan y Cynghorydd M Evans hefyd fynychu'r ganolfan ddinesig i gyfarfod â chynghorwyr mewn sesiynau hyfforddi. 

Ategodd y Cynghorydd T Watkins y sylwadau uchod a soniodd am faterion cysylltedd mewn gwahanol ardaloedd yng Nghasnewydd.  Roedd maint yr hyfforddiant yn sylweddol ac awgrymodd fod cynghorwyr presennol yn cyfeillio gyda chynghorwyr newydd i roi cymorth.

Soniodd y Cadeirydd na ddylai llythrennedd TG fod yn ofyniad, gan efallai na fydd rhai pobl yn defnyddio cyfrifiaduron ond eu bod yn huawdl o hyd ac yn gweithio'n galed i'w cymuned.

Roedd y Cynghorydd C Evans o'r farn na ddylai'r rôl fod yn gyfyngol a bod gan rai cynghorwyr rwydweithiau da, hyd yn oed y rhai na allent ddarllen nac ysgrifennu. Felly, nid oedd y Cynghorydd am weld hyn yn orfodol a theimlai fod cyswllt wyneb yn wyneb hefyd yn bwysig gan ychwanegu na ddylid eithrio pobl sy'n dewis peidio â defnyddio TG.  Mater i'r etholwyr felly oedd pleidleisio'r bobl hyn i'r cyngor.

Awgrymodd y Cynghorydd Whitcutt y dylid lleihau'r modiwlau i fodiwlau craidd ynghyd â chynnal asesiad i nodi'r pethau sylfaenol yr oedd yn ofynnol iddynt fod yn gynghorydd cymwys, ac yna arfer gorau i ymgymryd â modiwlau pellach.

Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Rheoleiddio nad oedd y rhesymau dros y modiwlau i fod yn feichus. Nid oedd pob modiwl yn orfodol ac roedd hyfforddiant wedi'i deilwra i anghenion y cynghorwyr.  Roedd y Cod Ymddygiad yn orfodol yn ogystal â hyfforddiant y Pwyllgor Trwyddedu a Chynllunio ac roedd gweddill y modiwlau yn wirfoddol ac yn ddewisol.  Roedd y modiwlau i helpu aelodau yn eu rolau.  O ran y sylwadau am lythrennedd TG, helpodd y Swyddogion Gwasanaethau Democrataidd aelodau yn ystod y cyfnod ymsefydlu ar sut i gael gafael ar liniaduron ac e-byst. Unwaith eto, roedd hyn yn teilwra i'r unigolyn.

Roedd CLlLC hefyd yn datblygu llwyfan generig nid yn unig ar gyfer e-Ddysgu ac roeddent yn cydnabod y byddai angen hyfforddiant ar lefel leol a modiwlau hyfforddi cyffredinol yn unig oedd y rhain fel cefndir i helpu i ddatblygu rôl cynghorwyr.  Gellid cynnal gweithdai yn hytrach na hyfforddiant o bell os mai dyma oedd y dewis.

Dywedodd y Cynghorydd M Evans mai'r unig fater oedd rhoi adborth i CLlLC y gallai rhai cynghorwyr deimlo bod rhaid cwblhau cymaint ag y gallent pe bai'n wynebu 37 modiwl sy'n berthnasol i bob cynghorydd ac roedd y modiwlau yn ormodol.

Ailadroddodd Pennaeth y Gyfraith a Rheoleiddio fod CLlLC wedi rhoi'r modiwlau ar waith i gwmpasu pob agwedd ar rôl cynghorydd, ond efallai na fydd angen yr hyfforddiant ar rai aelodau.  Er enghraifft, pe na bai cynghorydd yn mynychu pwyllgor penodol yr oedd modiwl wedi'i gynnwys yn ei becyn hyfforddi, nid oedd angen i'r cynghorydd gwblhau'r modiwl perthnasol hwnnw.

Soniodd y Cynghorydd K Thomas fod rôl cynghorydd yn swydd anodd iawn, felly byddai meysydd y gellid gwella arnynt drwy'r modiwlau hyfforddi hyn ac y byddai'n galluogi cynghorwyr i wella eu rôl.

Awgrymodd y Cynghorydd C Evans fod angen cael hyfforddiant gorfodol, ond gellid ystyried y cynghorwyr hynny nad ydynt mewn rolau sylweddol a gellid rhannu modiwlau mewn categorïau cynhwysfawr.

Dywedodd y Cynghorydd Whitcutt y dylai hyfforddiant fod yn benodol a bod hyn wedi gwella'n fawr dros yr 20 mlynedd diwethaf.  Roedd CLlLC yno i helpu i beidio â rhwystro cynghorwyr a'r modiwlau a gynhyrchwyd mewn cydweithrediad â Llywodraeth Cymru oedd helpu i gefnogi aelodau. 

Roedd y Cynghorydd Hourahine o'r farn bod gwahaniaeth rhwng hyfforddiant gorfodol a dewisol a hyfforddiant ansoddol.  Roedd angen hyfforddiant mwy mesuradwy a dylai swyddogion fod yn darparu'r cymorth i gynghorwyr.

Dywedodd Pennaeth y Gyfraith a Rheoleiddio nad oedd y fframwaith yn rhagnodol ac y gallai'r cyngor ddatblygu ei raglen sefydlu ei hun. Pe bai cynghorwyr felly'n rhoi adborth i'r cyngor, gallem deilwra'r hyfforddiant i'w hanghenion.  Ni fyddai unrhyw oblygiadau o ran costau gyda hyfforddiant mewnol fel y Cod Ymddygiad, Llywodraethu a Hyfforddiant Craffu.  Heblaw’r pwyllgor Trwyddedu a Chynllunio, a gwmpaswyd o dan y gyllideb hyfforddi.

Argymhelliad:

Bod y Pwyllgor yn ystyried y Fframwaith Cymwyseddau drafft a'r Cwricwlwm Sefydlu ar gyfer Aelodau yn dilyn etholiadau lleol Mai 2022 ac y byddai'n darparu'r sylwadau uchod ac yn awgrymu diwygiadau fel y trafodwyd.