Agenda item

Gwahoddedigion:

Ed Pryce -Cyfarwyddwr Cynorthwyol y Gwasanaeth Cyflawni Addysg (GCA):

Polisi a Strategaeth

Sarah Davies - Prif Gynghorydd Her (EAS)

Hayley Davies-Edwards – Prif Gynghorydd Her (EAS)

Sarah Morgan - Prif Swyddog Addysg

Cyflwynodd y Prif Swyddog Addysg y tîm GCA a'u hadroddiad. Mae EAS yn cynrychioli’r 5 sir yn Ne Cymru i ddarparu lefel uchel o gefnogaeth i’n hysgolion a’n dysgwyr. Bydd y cynllun busnes yn cael ei gyflwyno. Mae hwn wedi'i ddatblygu i fynd i'r afael â materion penodol Casnewydd, yn enwedig gyda Covid-19 mewn golwg.

Cyflwynodd Cyfarwyddwr Cynorthwyol EAS adroddiad EAS. Pwysleisiwyd bod hyn yn ymwneud â phartneriaeth, gan fod y GCA yn gweithio mewn partneriaeth agos â phob un o’r 5 ALl. Elfen allweddol y cynllun hwn yw dysgu gwersi o’r pandemig a symud ymlaen gyda gobaith. Nid iaith cau bylchau a diffygion dysgu yw’r iaith y mae arweinwyr ysgolion yn ei defnyddio.

Mae'r cynllun hwn wedi'i wneud i gefnogi swyddogaeth statudol yr ALl. Cynlluniwyd y cynllun hwn i fod yn hyblyg i ddiwallu anghenion ysgolion penodol. Rhaid inni ystyried sut y bydd ysgolion yn cael eu cryfhau o'r pandemig; mae angen adeiladu ar yr hyn sydd wedi gweithio’n dda, yn enwedig yr amgylchedd rhithwir. Rhaid i’r cydbwysedd rhwng her a chefnogaeth fod yn gywir, gan ei bod yn hollbwysig parhau i fod yn sensitif i anghenion yr ysgolion.

Amlygodd Cyfarwyddwr Cynorthwyol EAS y newid o gasglu data eleni - nid oes data o arholiadau allanol eleni. Bydd yn bwysig felly canolbwyntio ar agwedd pobl ar berfformiad, ac anghenion penodol disgyblion ac ysgolion. Mae cynlluniau datblygu ysgol yn rhan hanfodol o hyn.

Mae'r blaenoriaethau strategol yn y cynllun hwn yn ymwneud ag ymrwymiad i weithio mewn partneriaeth. Maent yn canolbwyntio ar y profiad dysgu ac ansawdd yr addysgu a’r dysgu ar draws ysgolion. Yn ogystal, mae ffocws ar sgiliau hanfodol fel Saesneg, Mathemateg, a sgiliau cymdeithasol. Rydym am ystyried y ffordd orau i ni fynd i’r afael ag anghenion dysgwyr – nid drwy fynd i’r afael â nhw fel grwpiau cyfan ond fel unigolion. Mae angen mynd i’r afael ag effaith problemau iechyd corfforol a meddyliol yn ystod Covid-19. Yn ogystal, rydym yn edrych ar gynllun cwricwlwm newydd.

Mae blaenoriaethau llesiant hefyd yn elfen allweddol o hyn. Rydym yn parhau i ganolbwyntio ar ddysgwyr difreintiedig ac agored i niwed. Mae rhaglenni hyfforddi a mentora i'w gweithredu ar sail ranbarthol a chenedlaethol. Eisiau gwerthfawrogi ystod o nodweddion sy'n ehangach na chanlyniadau diwedd cyfnod allweddol.

Mae rhagamcanion grant ariannol ansicr o hyd. Er nad oes unrhyw beth sylweddol o chwith yn cael ei ragweld, rydym 3 mis yn ddiweddarach gyda rhagamcaniad grant terfynol nag arfer. Mae disgwyl i GCA glywed gan Lywodraeth Cymru yr wythnos nesaf i gadarnhau'r ffigurau i ysgolion. Erys ansicrwydd ynghylch y pandemig ond mae'r EAS yn anelu at liniaru'r risg hon cymaint â phosibl. Bu gostyngiad rheoledig ym mhroffil staff y GCA dros amser, sy'n adlewyrchu bod mwy o staff mewn ysgolion yn cael eu hariannu gan y GCA nag o'r blaen.

Gofynnodd yr Aelodau i’r canlynol:

·         Diolchodd yr aelodau i'r cyflwynwyr am yr adroddiad cynhwysfawr hwn, gan gydnabod cymhlethdod y gwaith hwn. Mae'r gwaith y mae'r GCA yn ei wneud yn cael ei werthfawrogi'n fawr. Mae hwn yn adroddiad cryf mewn cyfnod heriol iawn.

·         Gwnaeth yr Aelodau sylwadau mewn perthynas ag ochr y bartneriaeth i bethau, gan nodi bod yna gynlluniau adfer lleol. A yw’r GCA yn hapus eu bod yn gallu mynd o gwmpas pob un o’r 5 cynllun adfer lleol?

Atebodd cyfarwyddwr cynorthwyol y GCA fod cyfarfodydd rheolaidd rhwng y GCA a’r ALl – credwn fod y partneriaethau hyn yn gryf ac mae’r GCA yn credu y gallant ddiwallu anghenion pob un o’r 5 awdurdod lleol.

·         Gwnaeth yr aelodau sylwadau mewn perthynas ag anghenion iechyd meddwl disgyblion. Beth sydd ar y gweill i athrawon gefnogi hyn? A oes codi ymwybyddiaeth i gefnogi hyn ar gyfer llywodraethwyr, sut y gallant gefnogi ysgol a staff?

Eglurodd y Prif Swyddog Addysg fod Arweinwyr Cynhwysiant yr ALl (Katy Rees) yn cyfarfod ag arweinwyr disgyblion agored i niwed ar draws ysgolion, i sicrhau nad oes unrhyw ddyblygu o ran dulliau gweithredu. Mae’r GCA yn darparu hyfforddiant pecyn cymorth iechyd meddwl, tra bod yr ALl yn darparu cwnsela mewn ysgolion. Mae llu o waith iechyd meddwl wedi'i adeiladu'n ofalus ar lefel strategol.

Dywedodd cyfarwyddwr cynorthwyol y Gwasanaeth Cyflawni Addysg fod cefnogaeth ar gael i lywodraethwyr. O fewn y pellter a'r arweiniad cyfunol i lywodraethwyr, elfen allweddol o hyn yw'r elfen lles. Mae cynllunio ar y gweill ar gyfer cynhadledd llywodraethwyr ar gyfer lles.

·         Gofynnodd yr aelodau a oedd yr hyn a ddysgwyd o'r pandemig wedi'i ddal yn unrhyw le? Dylid nodi'r 'gweithredoedd dewrder' sydd wedi digwydd ar draws y pandemig fel canlyniadau cadarnhaol.

Dywedodd cyfarwyddwr cynorthwyol GCA fod y wefan 'dysgu o bell a dysgu cyfunol' wedi'i datblygu, sy'n arddangos astudiaethau achos i ddathlu'r llwyddiannau hyn.

Dywedodd Prif Gynghorydd Her y GCA fod gr?p gorchwyl a gorffen wedi'i ddatblygu. Yfory mae sesiwn dysgu o bell a chyfunol lle bydd ysgolion yn arddangos eu llwyddiannau. Mae 'Dathlu, rhannu, cefnogi, adolygu' yn rhaglen beilot newydd. Mae ysgolion wedi creu cyflwyniadau o arloesedd eu gwaith dysgu o bell a dysgu cyfunol. Bydd hyn yn rhoi'r cyfle i ysgolion stopio ac adlewyrchu'r hyn y maent wedi'i gyflawni. Fel rhanbarth rydym am ddysgu oddi wrthynt. Roedd yr aelodau'n dymuno sicrhau bod yr holl waith da yn cael ei ddal a'i wobrwyo yn unol â hynny.

·         Gwnaeth yr aelodau sylwadau ynghylch dychwelyd i normal gyda dysgu cyfunol. A fydd newidiadau i ddysgu cyfunol yn y dyfodol? Beth yw'r gwersi a ddysgwyd y byddwn yn ceisio addasu iddynt?

Atebodd cynrychiolydd GCA mai dyma'r sgwrs sy'n digwydd mewn ysgolion nawr. Mae’n gyffredin iawn i ysgolion ddweud bod hyn wedi newid eu harfer am byth. Enghraifft o hyn fu gwell hyblygrwydd, a bod pobl wedi addasu’n dda i ddefnyddio technoleg. Mae pob ysgol yn meddwl ar y llinellau hyn.

Cyfeiriodd Prif Gynghorydd Her EAS at y wefan dysgu o bell a dysgu cyfunol unwaith eto. Mae cydweithrediadau a wnaed gan Goleg Gwent wedi’u mireinio ymhellach, ac ni fyddant yn cilio oddi wrth hyn yn y dyfodol.

·         Gofynnodd yr aelodau beth yw'r dyfodol tybiedig o ran y sefyllfa ariannol?

Dywedodd Cyfarwyddwr Cynorthwyol EAS na fu unrhyw ffyrlo oherwydd ei fod yn gorff a ariennir yn gyhoeddus. Maent wedi canfod bod y GCA yn gallu gweithredu'n dda iawn yn rhithwir. Mae'r model cyflwyno i ysgolion wedi galluogi'r GCA i fod yn brysurach nag erioed. Bu rhai arbedion effeithlonrwydd ar deithio hefyd.

Dywedodd Prif Gynghorydd Her y GCA fod effeithlonrwydd gwirioneddol gyda'r staff a ddefnyddir. Mae cymorth gan y Gwasanaeth Cyflawni Addysg wedi mynd i ysgolion i gefnogi lefelau staffio.

·         Roedd yr aelodau eisiau deall sut y bu'n rhaid i'r bartneriaeth addasu. Beth sydd wedi'i ddysgu fel partneriaid?

Eglurodd cynrychiolydd GCA mai pwynt dysgu allweddol oedd bod dysgu da yn ddysgu da beth bynnag fo'r cyfrwng. P'un a yw disgyblion yn bersonol, gyda phecyn papur, ar-lein, neu'n rhyngweithio ag athrawon mewn sgwrs, mae plant yn ymateb pan fydd dysgu'n ddilys, yn ysgogol ac yn ddiddorol iddynt. Mae athrawon wedi addasu'n wych ac wedi ystyried y grefft o addysgu ar lwyfan gwahanol. Mae creadigrwydd ysgolion ac athrawon wedi bod yn wych. Nid oes ots beth sy'n digwydd, os yw'r dysgu yn ysgogol i'r plentyn.

Eglurodd prif gynghorydd her y GCA fod y GCA bellach yn gallu cynnig dysgu proffesiynol i ystod ehangach o bobl, ac ar alw, nawr oherwydd ein bod yn defnyddio hwn yn rhithwir. Mae presenoldeb mewn digwyddiadau rhwydwaith wedi gwella ar gyfer pobl na allant wneud digwyddiadau wyneb yn wyneb.

Dywedodd Cyfarwyddwr Cynorthwyol y GCA fod hyn wedi caniatáu iddynt gyfathrebu'n eglur, nid rhoi pwysau dim ond drwy gynnig pethau i ysgolion.

Casgliadau:

Cytunodd y Pwyllgor i anfon y Cofnod hwn ymlaen fel cofnod manwl o’i ystyriaeth o Gynllun Busnes GCA 2021-21 i’r Cabinet i’w ystyried, yn arbennig y sylwadau a’r canmoliaethau a ganlyn:

·         Roedd y pwyllgor am estyn diolch enfawr i EAS a'r adran Addysg am yr holl waith sydd wedi digwydd

·         Dywedodd y Pwyllgor ei bod yn galonogol iawn clywed am gryfder y bartneriaeth, ac am y gallu i addasu a'r hyn y maent yn ei ddysgu.

·         Nododd y Pwyllgor ei bod yn amlwg iawn bod y GCA, yr Adran Addysg ac ysgolion yn dysgu gyda’i gilydd ac yn cymryd camau ymlaen. Mae'n amlwg bod partneriaeth gref rhwng y GCA a'r ALl, sy'n ymddangos yn hapus i gydweithio ac mae'r berthynas hon yn cryfhau ac yn cryfhau.

·         Nododd y Pwyllgor fod y ddau sefydliad yn adnabod ysgolion Casnewydd yn dda. Mae'n amlwg eu bod yn siarad â'i gilydd am faterion ac mae ganddynt ddealltwriaeth dda. Dywedwyd nad felly y bu yn hanesyddol - mae ysgolion wedi dymuno gwella ar eu pen eu hunain. Dywedodd y Pwyllgor ei bod yn bwysig cynnal y rhagolwg newydd hwn wrth symud ymlaen.

·         Roedd y Pwyllgor am ddweud ei bod yn bwysig i lywodraethwyr fod yn ymwybodol iawn o les ac iechyd meddwl myfyrwyr. Mae’n hanfodol bod ysgolion yn ymwybodol iawn o’r adnoddau sydd ar gael yno.

Terfynwyd y cyfarfod am7.58 pm