Agenda item

Cydnabu Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion nad oedd yr adroddiad ond yn adlewyrchu'r chwe mis diwethaf, gan dynnu sylw at y ffaith eu bod yn dal i ddelio â'r pandemig. Nododd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion fod yr adroddiad wedi galluogi iddynt ganolbwyntio o'r newydd a threfnu ffrydiau gwaith yn ôl blaenoriaeth i sicrhau eu bod yn adlewyrchu anghenion yn sgil y pandemig.

Nododd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion fod nifer yr atgyfeiriadau wedi parhau'n gyson, ond bod natur yr atgyfeiriadau'n fwy cymhleth. Tynnodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion sylw at gynnydd yng ngweithgarwch y Gwasanaethau Oedolion ar safleoedd ysbyty, yn benodol yn Ysbyty Prifysgol y Faenor, ac at y ffaith bod nifer y staff sydd ar gael yn yr ysbytai ac mewn gofal cymdeithasol yn gyffredinol wedi gostwng, a bod diffyg gofal cartref wedi arafu prosesau.

Tynnodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion sylw at gynaliadwyedd ariannol cartrefi gofal lle'r oedd perygl i ddarparwyr eraill gau, a pherygl o brinder staff. Rhoddodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion sicrwydd i'r pwyllgor eu bod wedi ymroi i gydweithio'n greadigol â darparwyr i sicrhau bod ganddynt yr adnoddau angenrheidiol i allu aros ar agor.

Cwestiynau:

Gofynnodd y pwyllgor:

·         Sut mae'r Gwasanaethau Oedolion wedi defnyddio llais y defnyddiwr gwasanaeth, ac a welwyd unrhyw newidiadau yn y llais hwnnw?

Tynnodd y Pennaeth Gwasanaethau Oedolion sylw at enghraifft lle'r oedd pobl ifanc ag anableddau dysgu a chorfforol yn byw'n annibynnol, a'r gwaith a wnaed i glywed eu lleisiau er mwyn gwella eu profiad wrth ddysgu a meithrin sgiliau. Nododd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion ei bod hi'n bwysig ymgynghori ag unigolion ym mhob cam er mwyn sicrhau'r canlyniad gorau ar eu cyfer, waeth beth fo'r canlyniad hwnnw.

·         Aoes cynllun B os bydd unrhyw ddarparwyr pellach yn cau?

Nododd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion y gallai problemau staffio o fewn gofal cartref effeithio ar y pecynnau y gall darparwyr eu cynnig, ac roedd gwaith ar y gweill i sicrhau bod gan bawb yr isafswm a oedd yn angenrheidiol er mwyn parhau i weithio, ac i atal unrhyw broblemau yn y dyfodol.

·         Arôl i'r darparydd gau ac ailgartrefu'r preswylwyr, a gaiff teuluoedd eu cynnwys yn y trafodaethau hyn?

Cadarnhaodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion fod teuluoedd yn cael eu cynnwys, a'u bod yn gweld hynny fel cyfle i ailystyried yr hyn a fyddai orau i'r unigolyn dan sylw. Cydnabu Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion ei bod hi'n ffodus bod pob un o'r 27 o breswylwyr wedi gallu cael eu symud i leoliad newydd a oedd yn ffafriol iddynt hwy a'u teuluoedd.

·         Ayw cwmnïau'n gallu helpu pobl ag anableddau i gael mynediad i'r gweithlu?

Cadarnhaodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion fod cyfleoedd dydd ar gael a oedd yn rhan o'r gwaith o gynllunio gofal i unigolion, a phwysleisiodd pa mor bwysig yw'r rhain i bobl ag anableddau dysgu a chorfforol. Tynnodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion sylw at bwysigrwydd cydnabod buddiannau unigolion a sicrhau eu bod wedi'u cefnogi'n llawn i wneud hynny'n rhan o'r pecyn. Nododd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion, er bod amrywiaeth o gyfleoedd ar draws Casnewydd, mae effeithiau'r pandemig yn dal yn amlwg.

·         Pa mor bryderus oedd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion ar hyn o bryd ynghylch heriau'r gaeaf nesaf?

Cadarnhaodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion ei bod hi'n argyfwng o ran sefydlogrwydd gwasanaethau darparwyr, a bod hyn yn cael effaith uniongyrchol ar wasanaethau oedolion. Dywedodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion fod yn rhaid gwneud defnydd doeth o adnoddau, ac ystyried dulliau creadigol o recriwtio, cadw a bodloni anghenion staff, ond cydnabu ei bod hi'n sefyllfa fregus.

Dywedodd yr Aelod Cabinet wrth y pwyllgor fod y Bwrdd Partneriaeth Rhanbarthol eisoes yn edrych ar ddata ac yn ystyried cynyddu cyllid, gwella ansawdd gwasanaethau a gofal a mesurau eraill. Dywedodd yr Aelod Cabinet wrth y pwyllgor ei bod hi'n bosibl y byddai Llywodraeth Cymru yn gwneud cyhoeddiad ynghylch cyllid.

·         Sut y gellid ymdrin â gofal cymdeithasol yn y presennol, a beth y gellid ei wneud i ddatrys y sefyllfa anodd hon?

Cydnabu’r Aelod Cabinet ei bod hi'n sefyllfa anodd, gan nad y gallu i gyflogi staff yn unig oedd y broblem, a bod heintiau Covid yn effeithio ar argaeledd staff. Pwysleisiodd yr Aelod Cabinet y gobaith y byddai Llywodraeth Cymru'n gwneud cyhoeddiad, a thynnodd sylw at bwysigrwydd pecynnau cyflog i ddenu staff i'r sector gofal.

·         Pa mor debygol yw hi y byddwn yn cyrraedd y targed o ran y benodeiaeth?

Dywedodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion fod hyn yn weithredol ac yn effeithiol ar gyfer dinasyddion Casnewydd. Cydnabu Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion fod gwaith i'w wneud o hyd gan fod yr holl ymdrechion yn ystod y pandemig wedi'u cyfeirio at gefnogi gwasanaethau gofal, ond gan eu bod bellach yn gallu gwneud hynny, roeddent yn creu opsiynau ac yn gwneud mwy o gynnydd yn hyn o beth.

·         A fyddai’r targed ar gyfer datblygu gwasanaethau ailalluogi a dementia yn cael ei gyrraedd?

Teimlai Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion y byddai hwn yn darged anos i'w gyrraedd gan eu bod wedi gorfod addasu llawer o wasanaethau ailalluogi yn wasanaethau ailalluogi i bobl â dementia. Er y byddai hyn yn anodd i'w gyflawni, gobeithiai Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion y byddai'r targed hwn yn wyrdd. 

·         A fyddai dyddiad gweithredu'r Diogeliadau Amddiffyn Rhyddid yn cael ei fodloni?

Dywedodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion wrth y pwyllgor fod hyn yn cael ei ohirio o hyd, a'u bod yn disgwyl derbyn cod ymarfer, ac i'r ymgynghoriad ddod i ben. Sicrhaodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion y pwyllgor y byddai'r amser hwn yn cael ei ddefnyddio i sicrhau bod staff yn derbyn hyfforddiant gloywi ar y ddeddfwriaeth.

·         Aydynt ar y trywydd iawn i greu gweithgor i adolygu swyddi allweddol a disgrifiadau allweddol ar draws y gwasanaethau cymunedol i oedolion, a chwblhau hynny erbyn mis Mawrth 2022?

Dywedodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion na chafwyd digon o gapasiti i ganolbwyntio ar hyn fel y cynlluniwyd, ond bod y swyddi'n cael eu hadolygu wrth iddynt ddod i'r amlwg, fesul dipyn, yn lle bod adolygu'r cyfan gyda'i gilydd, ac er nad oeddent ond wedi cwblhau 20% hyd yma, roeddent ar y trywydd iawn i gyflawni hyn mewn pryd.

·         A fyddai gwasanaeth penodi rhanbarthol drwy gydweithio ac awdurdodau lleol a phartneriaid eraill yn cael ei ddatblygu erbyn 2022?

Mynegodd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion ei fod yn gobeithio y byddai hynny'n digwydd.

·         Gofynnodd y pwyllgor a fyddai hyn yn cael ei wneud yn rhanbarthol, gydag unigolyn neu dîm o bobl yn arwain.

Teimlai Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion fod angen i bobl leol gynnal y benodeiaeth er mwyn iddi fod yn hyblyg i drigolion. Roedd hi'n bosibl mai unigolyn fyddai'n cynnal y benodeiaeth yn y pen draw, felly nododd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion ei bod hi'n hollbwysig pennu pwy oedd â'r sgiliau a sut y gellid ei rheoli'n lleol.

·         Sut yr oedd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion gweld cynnydd yn parhau o ran eitem 1 ar dudalen 27?

Nododd Pennaeth y Gwasanaethau Oedolion eu bod ar hyn o bryd yn cael eu hachredu, ac ar ôl derbyn yr achrediad, gellid ei ymwreiddio ar draws y gweithlu.