Agenda item

Cyflwynodd y Pennaeth Cyllid yr adroddiad. 

Dywedodd y Pennaeth Cyllid wrth y pwyllgor fod y cynigion manwl yn cael eu hailwampio yn y ddau Bwyllgor Craffu a oedd yn seiliedig ar wasanaethau. 

Nododd y Pennaeth Cyllid y bu proses wahanol eleni gan nad oedd unrhyw arbedion yn y gyllideb. Tynnodd y Pennaeth Cyllid sylw at y farn optimistaidd a fabwysiadwyd yn y cynnig, yn seiliedig ar setliadau cyllideb y flwyddyn flaenorol. Nododd y Pennaeth Cyllid eu bod wedi parhau'n ofalus er gwaethaf yr optimistiaeth hon a'u bod am fod yn realistig wrth fod yn optimistaidd, a chael cynlluniau amgen pe bai'r setliad yn is na'r disgwyl. 

Cyfeiriodd y Pennaeth Cyllid at y ffaith bod setliad drafft y gyllideb wedi'i dderbyn yn hwyrach na'r arfer gan Lywodraeth Cymru. Nododd y Pennaeth Cyllid y bu'n setliad mawr ar draws y sector, a'i fod yn uwch na rhagdybiaethau optimistaidd.

Mae'r ddogfen hon ar gael yn Saesneg / This document is available in English

Dywedodd y Pennaeth Cyllid fod Llywodraeth Cymru wedi dweud bod angen i'r setliad dalu am y cynnydd yng nghyflogau gweithwyr gofal cymdeithasol i'r cyflog byw cenedlaethol, ac na fyddai Cronfa Galedi o hyn allan. 

Dywedodd y Pennaeth Cyllid wrth y pwyllgor fod Llywodraeth Cymru wedi gallu darparu setliad tymor canolig. 

Dywedodd y Pennaeth Cyllid wrth y pwyllgor fod yr ymgynghoriad yn parhau. 

Ategodd y Cyfarwyddwr Strategol Trawsnewid a Chorfforaethol eu bod mewn sefyllfa wahanol i'r blynyddoedd blaenorol oherwydd y dyraniad uwch a'r setliad da. Hysbysodd y Cyfarwyddwr Strategol y pwyllgor fod yr ymgynghoriad wedi'i

gynnal ar ffurf wahanol yn sgil hyn, gan nad oedd unrhyw arbedion penodol, ac yn lle hynny canolbwyntiwyd ar y cynnydd arfaethedig i'r dreth gyngor, cynigion buddsoddi a ffioedd a thaliadau. 

Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y pwyllgor eu bod hefyd wedi cynnal gweithgareddau ymgysylltu â'r cyhoedd drwy gydol y flwyddyn ynghylch eu blaenoriaethau o ran gwasanaethau. Nododd y Cyfarwyddwr Strategol eu bod wedi derbyn bron i 1000 o ymatebion cyn y setliad cyllidebol a oedd yn dynodi y dylid rhoi'r flaenoriaeth gyffredinol i ysgolion, gwasanaethau plant ac oedolion, gwasanaethau'r ddinas a chymorth i bobl ddigartref.  Nododd y Cyfarwyddwr Strategol fod yr ymgynghoriad cyfredol yn cael ei gynnal ar-lein yn bennaf. 

Cododd y Cyfarwyddwr Strategol sylwadau a wnaed gan y pwyllgor y flwyddyn gynt: 

• Cyfeiriodd y Cyfarwyddwr Strategol at y ffaith bod defnydd o'r cyfryngau cymdeithasol wedi cynyddu a'u bod bellach yn cael eu defnyddio'n rheolaidd i hyrwyddo'r ymgyngoriadau. Nododd y Cyfarwyddwr Strategol nad oeddent yn defnyddio hysbysebion naid gan fod yr ymateb iddynt yn negyddol. 
• Nododd y Cyfarwyddwr fod y sylw ynghylch ymgysylltu â'r ysgolion yn y flwyddyn gynt, a'r negeseuon o'r ymgynghoriad, wedi'u hanfon i holl ysgolion Casnewydd. 
• Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y pwyllgor fod y timau Cymunedau Cysylltiedig yn gweithio gyda chymunedau "anodd eu cyrraedd" i sicrhau eu bod yn weladwy, a sicrhau yr ymgysylltir â nhw, yn unol â chais y pwyllgor y flwyddyn gynt. 

Cododd y Cynghorydd Forsey y pwyntiau canlynol, gan adrodd yn ôl ar ôl bod yn bresennol mewn cyfarfodydd craffu eraill:

• Teimlai'r Pwyllgor Lle a Materion Corfforaethol ryddhad na fyddai unrhyw doriadau, ac na fyddai felly angen iddynt ddewis rhwng toriadau nad oedd neb am eu gweithredu. Roedd y pwyllgor yn croesawu'r buddsoddiad mewn ysgolion, ond yn pryderu ynghylch chwyddiant. Croesawodd y pwyllgor y cynnydd i'r ddarpariaeth ar gyfer y gyllideb cysgu allan. Esboniodd y Swyddog Cyllid a oedd yn bresennol sut roedd diffyg ffioedd am logi ystafelloedd a gwasanaethau hamdden wedi effeithio ar y Cyngor, a bod y Cyngor wedi gallu hawlio am y golled honno drwy'r Gronfa Galedi, sydd wedi bod o gymorth i wrthbwyso rhai o agweddau ariannol y pandemig. 
• Roedd y pwyllgor Pobl yn croesawu'r gyllideb a hefyd yn teimlo rhyddhad nad oedd angen unrhyw doriadau. Roedd y pwyllgor yn croesawu'r buddsoddiad mewn ysgolion a darparu prydau ysgol am ddim i bob plentyn drwy gydol y flwyddyn. Roedd y pwyllgor hefyd yn croesawu'r cynnydd yng nghyflogau gweithwyr gofal cymdeithasol, yn ogystal â'r gwaith sy'n digwydd i ddod â phlant sydd mewn gofal yn ôl i'r ardal leol. Trafododd y pwyllgor y pwysau ar leoedd ysgol mewn rhai ardaloedd. Teimlwyd bod diffyg eglurhad ynghylch y dull o bennu maint ysgolion newydd a oedd yn cael eu hadeiladu ar stadau tai, a bod anghysondeb rhwng nifer y lleoedd a ragamcanwyd a'r ymgeiswyr gwirioneddol. 

Cwestiynau:

A ddylid bod wedi ymgynghori ag ysgolion a sefydliadau gofal cymdeithasol? 

• Dywedodd y Cyfarwyddwr Strategol wrth y pwyllgor yr ymgynghorwyd â'r Fforwm Ysgolion ar y gyllideb gyffredinol. Teimlai'r Cyfarwyddwr Strategol y byddai'r ysgolion yn fodlon. Nododd y Cyfarwyddwr Strategol fod trafodaethau’n parhau â darparwyr gofal. 
• Dywedodd y Pennaeth Cyllid wrth y pwyllgor eu bod yn ymgysylltu â chyrff Penaethiaid ysgolion cynradd ac uwchradd ac yn derbyn adborth ganddynt. Cydnabu'r Pennaeth Cyllid fod ymdrechion yr ysgolion unigol a chyllid Llywodraeth Cymru wedi helpu. Nododd y Pennaeth Cyllid nad oedd y prydau ysgol am ddim wedi'u cynnwys yn y gyllideb hon gan Llywodraeth Cymru yn darparu cyllid uniongyrchol ar gyfer hynny. 

Heb allu gweld mwy o ddata ymgynghori roedd yn anodd gwneud sylwadau penodol ar yr agwedd ymgynghori'r gyllideb.

• Cytunai'r Cyfarwyddwr Strategol fod y pwynt hwnnw'n ddilys, a theimlai y gallai fod angen iddynt adolygu amseriad cyfarfodydd a'r broses yn y dyfodol. 
• Teimlai'r Pennaeth Cyllid y gallai fod yn fuddiol ehangu'r drafodaeth i gynnwys gwaith cynllunio'r gyllideb. Nododd y Pennaeth Cyllid pa mor gyflym yr oedd yn rhaid cyflawni'r gwaith, a'r cyfyngiadau yr oedd hynny'n ei achosi. 

A oedd unrhyw syniad o nifer yr ymatebion a dderbyniwyd?

• Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth Cyfrifyddiaeth wrth y pwyllgor y cafwyd 556 o ymatebion drwy'r Wi-Fi bysus a 72 o ymatebion eraill. 

Bu cynnydd yn y grant gan Lywodraeth Cymru ar gyfer y cynnydd mewn eiddo yn y ddinas - pa fath o ragdybiaeth a wnaed ar gyfer hyn?

• Dywedodd y Pennaeth Cyllid wrth y pwyllgor fod setliad mawr wedi dod i law ar gyfer y flwyddyn ariannol gyfredol oherwydd cywiriad i'r data sy'n llywio dosbarthiad cyfanswm y cyllid. Dywedodd y Pennaeth Cyllid wrth y pwyllgor fod Casnewydd yn cael cyfran ganrannol uwch bob blwyddyn, yn bennaf oherwydd twf yn y boblogaeth, a'r ffaith bod y boblogaeth ifanc yn tyfu ar gyfradd uwch na'r rhan fwyaf o ardaloedd cyngor eraill Cymru. Nododd y Pennaeth Cyllid fod hyn fel arfer yn cael ei ystyried wrth gynllunio'r gyllideb, a'i fod bob tro'n seiliedig ar ddoethineb, gan mai maint yr holl gyllid sy'n bwysig, a'u bod yn ceisio bod yn ddarbodus ond yn rhesymol optimistaidd.

·        to be prudent but reasonably optimistic.