Agenda item

Cyflwynodd yr Arweinydd yr adroddiad, a oedd yn eitem sefydlog, i'w gydweithwyr. Dros y ddwy flynedd ddiwethaf, bu nifer o effeithiau economaidd byd-eang o ganlyniad i bandemig Covid, a rhyfel parhaus Wcrain a effeithiodd ar y cyflenwad byd-eang o fwyd, ynni (nwy a thrydan) a thanwydd.

Roedd y cynnydd mewn costau byw nid yn unig yn effeithio ar aelwydydd ond hefyd yn effeithio ar fusnesau yng Nghasnewydd a oedd yn wynebu penderfyniadau anodd i dalu’r costau hyn.

Roedd hi'n bwysig i'r rhai oedd yn cael trafferth gysylltu â'r Cyngor a allai roi cyngor a helpu unigolion gyda'u biliau.

Yn ddiweddar, sefydlodd y Cyngor gr?p gorchwyl a gorffen i ymateb mewn modd cydgysylltiedig i'r argyfwng costau byw yng Nghasnewydd, a datblygu datrysiadau hirdymor mewn partneriaeth â sefydliadau'r trydydd sector i gefnogi cymunedau sy'n agored i niwed ac yn ddifreintiedig.

Roedd Cyngor Casnewydd yn cefnogi mentrau Llywodraeth Cymru drwy weinyddu Rhyddhad y Dreth Gyngor i aelwydydd ym Mandiau A a B.

Yn ogystal â'r arian a ddarparwyd i'r cartrefi hyn, byddai Cyngor Dinas Casnewydd yn derbyn £1,249,653 arall a fyddai'n cael ei ddosbarthu i breswylwyr drwy gynllun dewisol.

Er mwyn ceisio mynd i'r afael â thlodi bwyd a lliniaru pwysau ariannol ar deuluoedd yn ystod y cyfnod ansicr hwn, roedd Cyngor Dinas Casnewydd yn cynnig Prydau Ysgol am Ddim i bob disgybl Derbyn, Blwyddyn a Blwyddyn 2 a oedd mewn ysgolion a gynhelir gan yr awdurdod lleol o fis Medi 2022.
 

Roedd y Cyngor hefyd yn cynnig y Grant Datblygu Disgyblion er mwyn helpu i dalu costau gwisg ac offer ysgol.

Drwy weithio mewn partneriaeth â GAVO, lansiodd Cyngor Dinas Casnewydd y Grant Sefydliadau Bwyd Cymunedol gwerth £100k. Gallai sefydliadau hawlio hyd at £5k i gefnogi costau parhaus yn gysylltiedig â'r cynnydd yn y galw am eu gwasanaethau.

Roedd yr adroddiad hwn hefyd yn amlygu'r modd yr oedd yr argyfwng costau byw yn effeithio ar gyllid y Cyngor.

Roedd  Cyngor Dinas Casnewydd yn parhau i groesawu teuluoedd o Wcrain i'r ddinas a oedd wedi'u dadleoli gan y rhyfel parhaus yn Wcrain, gan eu helpu i ganfod lloches sicr a diogel.

Croesawodd Casnewydd lawer o deuluoedd o Wcrain i Gasnewydd a’u helpu i ymgartrefu yn y ddinas gan gynnig mynediad i ysgolion, gofal iechyd a gwasanaethau eraill.

Oherwydd y cynnydd yn nifer y bobl sy'n ceisio lloches yn sgil problemau byd-eang, cyhoeddodd y Swyddfa Gartref ddull 'Gwasgaru Llawn' lle'r oedd yn ofynnol i bob Awdurdod Lleol ddatblygu'n ardal wasgaru.

Byddai Cyngor Dinas Casnewydd yn gweithio ochr yn ochr â'r Bartneriaeth Ymfudo Strategol i ystyried effaith y cynlluniau hyn ar Gasnewydd.

Yn ogystal â'r cynllun hwn, gorfodwyd newidiadau i'r Cynllun Trosglwyddo Cenedlaethol ar gyfer Plant ar eu Pen eu Hunain yn Ceisio Lloches (UASC). Ym mis Awst cyhoeddodd y Swyddfa Gartref y byddai'r cynllun yn cael ei ehangu i gynnwys pob Awdurdod Lleol, a arweiniodd at bwysau ychwanegol ar leoliadau i blant ledled Casnewydd.

Parhaodd Timau a Gwasanaethau'r Cyngor i deithio'r ail filltir er mwyn cydweithio a chydlafurio i sicrhau bod unigolion a theuluoedd yn cael cefnogaeth lawn a bod cyngor ar gael yn rhwydd.

Penderfyniad:

Bod y Cabinet wedi ystyried cynnwys yr adroddiad ar weithgarwch y Cyngor i ymateb i effaith ffactorau allanol ar gymunedau, busnesau a gwasanaethau cyngor Casnewydd.