Agenda and minutes

Dim wedi’u derbyn.

Dim wedi’u derbyn.

Cafodd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 18 Hydref 2023 eu derbyn fel cofnod cywir.

Roedd yr adroddiad cyntaf a gyflwynwyd gan yr Arweinydd yn esbonio’r rhagolygon presennol ar gyfer cyllideb refeniw’r Cyngor a'r cyfleoedd a'r risgiau ariannol sydd i’w gweld yn niweddariad mis Gorffennaf.

Dyma'r ail adroddiad monitor refeniw a gyflwynwyd i'r Cabinet y flwyddyn ariannol hon ac adlewyrchodd danwariant o £3.5m, oedd yn welliant o £0.5m ar ffigurau mis Gorffennaf. 

Roedd y sefyllfa hon yn ystyried y gyllideb wrth gefn a'r tanwariant disgwyliedig yn ystod y flwyddyn yn erbyn cyllidebau ariannu cyfalaf. 

Er y rhagwelwyd tanwariant cyffredinol, nodwyd y rhagwelwyd y byddai gwasanaethau, gyda'i gilydd, yn gorwario £3.5m, ac eithrio ysgolion. 

Rhoddodd y diweddariad hwn gadarnhad bod rhai o'r risgiau hysbys ar ddechrau'r flwyddyn wedi dod yn ffaith a'u bod yn achosi gorwariant sylweddol, yn enwedig o fewn y Gwasanaethau Plant. Fodd bynnag, rhagwelwyd y byddai’n bosibl gwrthbwyso gorwariant gwasanaethau gyda'r cronfeydd wrth gefn cyffredinol a'r tanwariant o fewn ariannu cyfalaf. 

Roedd yr amrywiadau allweddol o fewn y sefyllfa gyffredinol yn cynnwys:

(i)               Mwy o alw ar draws meysydd gofal cymdeithasol allweddol gan gynnwys lleoliadau y tu allan i’r ardal a brys i blant. Roedd y ddau faes hyn yn unig yn cyfrannu gorwariant o bron i £4.5m i’r sefyllfa gwasanaethau gyffredinol.

(ii)              Roedd y cynnydd yn y galw o fewn y gwasanaeth preswyl ac amhreswyl oedolion yn cyfrannu £2.1m hefyd at sefyllfa gyffredinol y gwasanaeth. Fodd bynnag, roedd hyn yn cael ei wrthbwyso gan

Mae’r ddogfen hon ar gael yn Saesneg / This document is available in English.

orgyflawni incwm gofal cymunedol o ganlyniad i gynnydd yn niferoedd defnyddwyr sy’n cyfrannu at eu gofal.

(iii)            Roedd pwysau sylweddol yn amlwg o fewn Tai a Chymunedau, mewn perthynas â digartrefedd. Er i'r Cyngor ddyrannu cynnydd sylweddol yng nghyllideb 2023/24 i fynd i'r afael ag effaith barhaus y gorwariant a gafwyd y llynedd, roedd costau wedi cynyddu ymhellach a rhagwelwyd gorwariant o £1m. Roedd hwn yn faes a oedd wedi profi cynnydd sylweddol mewn costau dros y ddwy flynedd ddiwethaf, yn dilyn nod polisi Llywodraeth Cymru i leihau digartrefedd yn sylweddol.

(iv)            Rhagwelwyd tanwariant yn erbyn cyllidebau nad oeddent yn ymwneud â gwasanaethau, yn benodol y cronfeydd wrth gefn cyffredinol ac ariannu cyfalaf. Roedd arbedion yn y meysydd hyn, fel y nodwyd yn yr adroddiad, yn fwy na gwrthbwyso’r gorwariant gwasanaethau net, gan arwain at danwariant cyffredinol i'r Cyngor cyfan.

(v)             Roedd diffyg disgwyliedig yn erbyn cyflawni arbedion 2023/24 ac arbedion y flwyddyn flaenorol o dros £1.6m. Y ddau wasanaeth a oedd yn gyfrifol am y rhan fwyaf o'r diffyg oedd y Gwasanaethau Oedolion a Thai a Chymunedau. Nid oedd yn bosibl dangos tystiolaeth o gyflawni'r arbed hwn o fewn Tai a Chymunedau, yn enwedig o ystyried y gorwariant cyffredinol yn y maes hwn. O fewn y Gwasanaethau Oedolion, er bod rhai cynigion yn profi'n anodd eu cyflawni ar hyn o bryd, nodwyd y gellid gwrthbwyso arbedion cysylltiedig â staffio nas cyflawnwyd o'r blaen (cyfanswm o £481k) yn barhaol yn erbyn lefelau incwm preswyl a dderbynnir gan ddefnyddwyr gwasanaeth. Gofynnwyd i'r Cabinet gymeradwyo'r  ...  view the full Cofnodion text for item 4.

Cyflwynodd yr Arweinydd yr adroddiad ar fonitro ac ychwanegiadau’r Rhaglen Gyfalaf ar gyfer mis Medi 2023.

Hwn oedd ail adroddiad monitro’r flwyddyn ar weithgarwch cyfalaf ac roedd yn rhoi trosolwg o'r rhaglen gyfalaf wedi'i diweddaru, ochr yn ochr â'r sefyllfa alldro a ragwelwyd ym mis Medi eleni.

Rhoddodd yr adroddiad y wybodaeth ddiweddaraf am lefel yr hyblygrwydd cyfalaf a oedd ar gael, a rhoddodd hefyd fanylion yr ychwanegiadau at y rhaglen a nodwyd a cheisiodd gymeradwyaeth ar gyfer yr ychwanegiadau hyn. 

Amlinellodd adran gyntaf yr adroddiad y symudiad yn y gyllideb gyfalaf ers yr adroddiad diwethaf a gyflwynwyd i'r Cabinet ym mis Medi, oedd yr adroddiad ar fonitro ac ychwanegiadau mis Gorffennaf 2023/24. 

Gwerth net ychwanegiadau a diwygiadau i'r rhaglen gyfalaf bresennol yn 23/24 ers hynny oedd £5.5m, a rhoddwyd dadansoddiad o'r ychwanegiadau hyn yn Atodiad A. Roedd gofyn i'r Cabinet gymeradwyo'r ychwanegiadau a'r diwygiadau hyn. 

O ganlyniad i'r ychwanegiadau hyn ym mis Medi 2023, y gyllideb bresennol ar gyfer 2023/24 oedd £90.3m erbyn hyn, sy'n sylweddol ac yn heriol i'w gyflawni'n llawn.

Roedd ychwanegiadau yn yr adroddiad hwn yn cynnwys ychwanegu gwaith at System Gwresogi Ardal Dyffryn gwerth cyfanswm o £3.139m, yr oedd y Cyngor yn atebol amdano. Eglurodd yr adroddiad y goblygiadau cyfrifyddu penodol sy'n gysylltiedig â hyn ac roedd yn ofynnol i'r Cabinet yn benodol gymeradwyo'r defnydd ôl-weithredol o'r gronfa Gwariant Cyfalaf i ariannu'r ddarpariaeth a fyddai'n talu'r costau hyn. 

Nododd y Cabinet y byddai'r balans yn y gronfa wrth gefn a gariwyd ymlaen i'r flwyddyn ariannol hon bellach yn cael ei leihau gan £3.139m. Fodd bynnag, nid oedd lefel gyffredinol hyblygrwydd cyfalaf yn is nag y byddai wedi bod, gan mai hon oedd y ffynhonnell ariannu a fyddai wedi cael ei defnyddio ar gyfer y gwaith hwn, pe na bai angen darpariaeth yng nghyfrifon 2022-2023.  

Amlinellodd yr adroddiad hefyd lefel y llithriad a oedd yn cael ei ragweld yn erbyn y gyllideb ddiwygiedig o £90m. 

Ar hyn o bryd, roedd amrywiant o tua £8m yn cael ei ragweld, y mwyafrif ohonynt yn ymwneud â llithriad. Nododd yr adroddiad fodd bynnag fod y ffigurau hyn yn destun adolygiad parhaus ac y gallent newid rhwng nawr a diwedd y flwyddyn ariannol. 

Nododd yr adroddiad hefyd lefel yr hyblygrwydd cyfalaf a oedd ar gael ar hyn o bryd, y gellid ei ddefnyddio i gefnogi cynlluniau newydd a blaenoriaethau a oedd yn dod i'r amlwg. Roedd hyn yn £8.259m, ar ôl gostwng £3.139m yn dilyn ychwanegu System Gwresogi Ardal Dyffryn i'r rhaglen. 

Er bod lefel yr hyblygrwydd a oedd ar gael yn uwch nag yr oedd flwyddyn yn ôl, nododd y Cabinet y byddai angen i ychydig o faterion sylweddol godi er mwyn i hyn yn cael ei ddefnyddio’n llawn. Roedd angen rheoli ei ddefnydd yn dynn iawn, er mwyn i'r Cyngor allu ymateb i faterion critigol, wrth iddynt ddod i'r amlwg. Byddai hyn yn gofyn am flaenoriaethu clir o'r materion mwyaf dybryd a brys yn unig. 

Yn ogystal, roedd angen manteisio ar unrhyw gyfle i gynyddu'r hyblygrwydd ymhellach, fel  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Cyflwynodd yr Arweinydd adroddiad rheoli trysorlys y Cyngor a oedd yn amlinellu'r gweithgaredd ar gyfer hanner cyntaf 2023-2024 a chadarnhaodd fod gweithgareddau'r trysorlys a gwblhawyd hyd yn hyn yn ystod y flwyddyn yn cydymffurfio â Strategaeth y Trysorlys a ystyriwyd yn flaenorol ac a osodwyd gan yr Aelodau.

Cymharodd yr adroddiad weithgaredd â'r sefyllfa diwedd blwyddyn ar gyfer 2022-2023 a manylu ar y symud rhwng Ebrill a Medi 2023-2024 a'r rhesymau dros y symudiadau hynny. Dyma'r cyntaf o ddau adroddiad a dderbyniwyd gan y Cabinet ar reoli'r trysorlys yn ystod y flwyddyn. 

Roedd yr adroddiad yn cynnwys y wybodaeth ganlynol: 

§ Cytunwyd ar atgoffa o Strategaeth y Trysorlys.

§ Manylion gweithgareddau benthyca a buddsoddi drwy gydol y flwyddyn.

§ Ystyriaethau economaidd ehangach e.e. hinsawdd economaidd.

§ Rhagolwg tymor canolig i hirdymor ar gyfer angen benthyg.

§ Archwiliad o weithgaredd yn erbyn dangosyddion darbodus, gan gadarnhau cydymffurfiaeth.

Cyflwynwyd yr adroddiad i'r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio ym mis Hydref ac fe'i cymeradwywyd ganddynt cyn i'r adroddiad gael ei ystyried gan y Cabinet.

Roedd yr uchafbwyntiau allweddol yn cynnwys y lefel benthyg, a oedd, ar 30 Medi 2023, wedi gostwng gan £3.1m o sefyllfa alldro 2022-2023 ac a oedd bellach yn £135.5m. Mae'r gostyngiad hwn mewn perthynas â:

§ nifer o fenthyciadau sy'n cael eu had-dalu mewn rhandaliadau dros oes y benthyciad,

§ ad-dalu dau fenthyciad aeddfedrwydd bach y Bwrdd Benthyciadau Gwaith Cyhoeddus (BBGC) ddiwedd mis Medi, nad oedd angen eu hailgyllido, a

§ chafodd hyn ei rwydo gan swm lleiaf posibl o fenthyg hirdymor newydd a dynnwyd allan, cyfanswm o £300k gan Salix a oedd yn ddi-log ac yn gysylltiedig â phrosiect effeithlonrwydd ynni penodol.

Ar ddiwedd mis Medi, roedd benthyg cyffredinol y Cyngor hefyd yn cynnwys chwe benthyciad Opsiwn Rhoddwr Benthyciadau/Opsiwn Benthyciwr (ORhBOB) gwerth cyfanswm o £30m. Er nad oedd y benthyciadau hyn yn ystod hanner cyntaf y flwyddyn yn destun unrhyw newid mewn cyfraddau llog, ddiwedd mis Hydref derbyniodd y Cyngor hysbysiad bod y benthyciwr o ORhBOB gwerth £5m wedi dewis cynyddu'r gyfradd llog. Yn dilyn cyngor gan gynghorwyr trysorlys y Cyngor, fe wnaeth y Cyngor adennill y benthyciad, yn hytrach na derbyn y gyfradd llog uwch. Roedd hyn oherwydd bod y gyfradd llog ddiwygiedig yn uwch na'r gyfradd bresennol ac nad yw'n annhebyg i'r cyfraddau benthyg cyfredol trwy'r BBGC. Roedd gan y Cyngor ddigon o falansau buddsoddi ar gael ar hyn o bryd i allu fforddio'r ad-daliad, heb fod angen benthyg tymor hir newydd. 

Derbyniodd y Cyngor hysbysiad yn gynharach y mis hwn gan fenthyciwr arall am fenthyciad ORhBOB gwerth £5m a oedd hefyd wedi dewis newid y gyfradd llog. Unwaith eto, yn dilyn cyngor, dewisodd y Cyngor ad-dalu'r benthyciad hwn hefyd, gan fod y gyfradd llog ddiwygiedig yn uwch na'r cyfraddau benthyg cyfredol o'r BBGC. 

Er y byddai adbrynu'r benthyciadau hyn yn y pen draw yn cyflymu angen y Cyngor i wneud benthyca allanol newydd, roedd gadael o drefniadau ORhBOB yn caniatáu i'r Cyngor ddad-beryglu elfen o'i bortffolio benthyg, trwy ddileu'r risg o gynnydd  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Roedd yr adroddiad nesaf a gyflwynwyd gan yr Arweinydd yn ymdrin â'r mater o ymgynghori â thrigolion ar gyflwyno Premiwm y Dreth Gyngor a gymhwyswyd i eiddo gwag hirdymor ac ail gartrefi yn y ddinas fel cymhelliant i ddod â'r cartrefi hyn yn ôl i ddefnydd. 

Byddai'r Cyngor Llawn yn penderfynu a fyddai hyn yn cael ei wneud ac roedd yr adroddiad hwn yn gofyn am gymeradwyaeth y Cabinet i ddechrau ymarfer ymgynghori â thrigolion ar y mater.  

Roedd galw mawr am dai fforddiadwy yn y ddinas, ac ar yr un pryd, roedd bron i 1,000 o dai gwag hirdymor yn y ddinas ac i raddau llai, ail gartrefi.

Ceisiodd Cyngor Dinas Casnewydd gymell perchnogion tai i ddod â'r rhain yn ôl i ddefnydd pan gytunwyd i godi cyfradd lawn y Dreth Gyngor ar yr eiddo hyn a dod â'r gostyngiad o 50% i ben, a oedd ganddynt yn flaenorol yn 2018/19. Yn anffodus, ni chafodd hyn yr effaith yr oedd y Cyngor yn ceisio. 

Mae gan gynghorau yng Nghymru y p?er i godi premiwm y Dreth Gyngor ar rai eiddo megis eiddo gwag tymor hir ac ail gartrefi er mwyn bodloni gwahanol amcanion polisi tai a chymunedol yn eu hardaloedd lleol. Roedd y mwyafrif helaeth o gynghorau eraill yng Nghymru eisoes wedi cyflwyno rhyw fath o bremiwm yn barod neu'n fuan iawn. 

Felly, roedd y Cabinet yn dymuno archwilio'r defnydd o'r pwerau hyn a gofynnodd yr adroddiad hwn i'r Cabinet gymeradwyo ymgynghoriad ar y mater hwn gyda thrigolion Casnewydd. Mae hon ar gael ar wefan y Cyngor. 

Roedd pryder am y galw cynyddol am dai fforddiadwy ac o ansawdd yn y ddinas a'r angen i ddod â chymaint o'r eiddo hyn yn ôl i ddefnydd ystyrlon cyn gynted â phosibl. 

Byddai'r Cabinet yn ystyried y canlyniadau ac yn penderfynu ar hyn tua diwedd y flwyddyn ac os byddai'n cael ei ddatblygu, byddai'n cael ei gyflwyno i'r Cyngor ym mis Ionawr.

Sylwadau Aelodau’r Cabinet:

§ Cyfeiriodd y Cynghorydd Clarke at y galw am lety dros dro. Roedd hyn yn berthnasol nid yn unig i Gasnewydd ond ledled y DU. Soniodd y Cynghorydd Clarke hefyd am ymrwymiad y Cyngor i wella'r canlyniad i ddinasyddion ac i sicrhau bod digartrefedd yn brin. Roedd y cynnig hwn yn annog perchnogion eiddo i roi eu heiddo yn ôl i ddefnydd a byddai'n cael ei groesawu gan breswylwyr. Roedd y Cynghorydd Clarke yn gobeithio y byddai trigolion yn cefnogi proses ymgynghori, pe bai'n digwydd, a rhoi eu barn.

§ Cytunodd y Cynghorydd Harvey i godi premiwm ond byddai'n llawer gwell ganddo ganiatáu i deulu gael eu cartrefu. Nid dim ond gyda phobl ddigartref oedd y mater hwn ond gyda phobl sy’n ei chael hi'n anodd

dod o hyd i gartref neu ffoi rhag trais domestig. Felly, cefnogodd y Cynghorydd Harvey yr adroddiad.

§ Diolchodd y Cynghorydd Hughes i'r Arweinydd am gyflwyno'r adroddiad hwn a dywedodd nad mater o godi refeniw yn unig oedd hyn ond dyletswydd ddinesig i drigolion oedd yn berchen ar eiddo  ...  view the full Cofnodion text for item 7.

Ym mis Chwefror 2021, cymeradwyodd y Cabinet ddarpariaeth cyfleuster Hamdden a Lles newydd sbon ar y tir ger campws Prifysgol De Cymru (PDC) ar Usk Way.  Roedd y penderfyniad hwn yn dilyn ymgynghoriad cyhoeddus a welodd dros 1000 o bobl yn rhoi adborth ar eu barn. Roedd cefnogaeth ysgubol i ddarparu cyfleuster hamdden a lles newydd.  

Roedd yr Arweinydd yn falch o nodi bod gwaith ar ddyluniad manwl y cyfleuster newydd yn mynd rhagddo'n dda, ac roedd yr adroddiad yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am y prosiect.  

Disodlodd y cyfleuster hamdden a lles newydd arfaethedig hen Ganolfan Casnewydd a byddai'n darparu cyfleusterau newydd, modern a hygyrch i breswylwyr ac ymwelwyr, gan ategu'r cynnig chwaraeon ehangach a oedd ar gael ledled y ddinas.  

Fel yr amlinellwyd yn yr adroddiad blaenorol i'r Cabinet, nid oedd cadw'r hen Ganolfan Casnewydd yn opsiwn ymarferol. Hwn oedd y cyfleuster hynaf o fewn ystâd hamdden y Cyngor ac roedd angen buddsoddiad sylweddol.  Hwn hefyd oedd y cyfleuster hamdden mwyaf drud a oedd yn eiddo i'r Cyngor i weithredu. Roedd gan y ganolfan systemau peiriannol cymhleth a hen ffasiwn ac roedd yn dibynnu'n llwyr ar nwy. Ni fyddai uwchraddio'r adeilad hwn i gyflawni safonau carbon sero net a chydymffurfio â safonau hygyrchedd modern wedi bod yn gyraeddadwy heb fuddsoddiad cyfalaf sylweddol ac uniongyrchol pellach gan y Cyngor.  

Roedd y cyfleuster newydd yn cael ei ddylunio i fod yn garbon sero-net ar waith a dywedwyd wrth y Cabinet fod gan y cynllun hwn y potensial i fod y ganolfan hamdden carbon sero net gyntaf yn y DU a'r cyfleuster trydan cyntaf o'i fath yn y DU.  Fe wnaeth y tîm dylunio hefyd adfer deunyddiau o Ganolfan Casnewydd i'w hailddefnyddio yn y cyfleuster newydd, gan gynnwys ffitiadau golau, paneli pren a gwydr. Roedd hyn yn dangos gwir ymrwymiad i egwyddorion economi gylchol.

Roedd datblygu cyfleuster hamdden a lles newydd ar y safle newydd hefyd yn galluogi rhyddhau hen safle Canolfan Casnewydd i Goleg Gwent er mwyn iddynt adleoli eu Campws Nash i ganol y ddinas. Roedd hyn o fudd enfawr i ddysgwyr a fyddai â champws newydd, modern a hygyrch yng nghanol y ddinas. 

Byddai cael dros 2000 o fyfyrwyr yn dod i ganol y ddinas hefyd yn dod â mwy o fywiogrwydd a nifer yr ymwelwyr i ganol y ddinas, gan gefnogi a bod o fudd i'n busnesau lleol. Yn bwysig, roedd preswylwyr eisiau cyfleuster hamdden newydd, modern ac fe wnaethant gefnogi ailddefnyddio safle Canolfan Casnewydd ar gyfer campws coleg newydd.  

Cadarnhaodd yr adroddiad fod cynnydd da yn cael ei wneud o ran darparu'r cyfleuster newydd. Roedd caniatâd cynllunio ar waith ac yn gynnar yn y flwyddyn newydd byddai gwaith galluogi pellach yn cael ei wneud ar y safle. Cafodd y tendr ar gyfer y prif brosiect adeiladu ei raglennu i'w ryddhau ym mis Chwefror gyda'r gwaith adeiladu i ddechrau ar y safle ym mis Mehefin.  Roedd disgwyl i'r amser adeiladu ar gyfer y cyfleuster newydd gymryd tua 18 mis.  

Ni ellid gorbwysleisio manteision y cyfleuster hamdden a lles  ...  view the full Cofnodion text for item 8.

Roedd yr adroddiad yn darparu asesiad o'r rhaglen ddigidol ar gyfer y Cyngor ac amlygodd lle roedd angen gweithredu i gyflawni gwelliannau.

Hwn oedd y pedwerydd Adroddiad Digidol Blynyddol a’r adroddiad cyntaf ar Strategaeth Ddigidol 2022/27 y cytunwyd arno gan y Cabinet yn gynharach eleni.

Roedd y strategaeth yn elfen allweddol o gyflawni dyheadau Cynllun Corfforaethol y Cyngor ar gyfer seilwaith digidol, sgiliau a gwasanaethau a byddai'n sylfaen bwysig ar gyfer trawsnewid gwasanaethau sy'n cael eu gyrru gan ddata.

Cyflwynwyd yr adroddiad blynyddol i'r Pwyllgor Craffu Trosolwg a Rheolaeth ar 8 Medi 2023 lle derbyniwyd adborth a sylwadau gwerthfawr. 

Roedd gan y Cyngor, yn debyg iawn i sefydliadau eraill, ddibyniaeth gynyddol ar systemau TG ar gyfer darparu gwasanaethau effeithiol ac effeithlon ac amlygwyd hyn ymhellach gan effaith y pandemig.

Amlygodd yr adroddiad gynnydd tuag at ganlyniadau Strategaeth Ddigidol 2022-27. Roedd hyn yn cael ei arwain gan egwyddorion pwysig - arloesedd, wedi ei gyrru gan ddata, yn canolbwyntio ar y defnyddiwr, yn gynhwysol, yn gydweithredol, yn ddiogel ac yn wyrdd.

Roedd pedair thema i'r strategaeth, ac roedd yr adroddiad yn amlinellu rhai llwyddiannau allweddol:

Ar y pwynt hwn, gwahoddodd yr Arweinydd y Cynghorydd Batrouni i wneud sylwadau ar yr adroddiad. Diolchodd y Cynghorydd Batrouni i'r Tîm Digidol a wnaeth waith aruthrol yn ystod y pandemig trwy gynyddu a gwella'r ddarpariaeth ddigidol yn gyflym. Parhaodd y gwaith hwn ar ôl y pandemig. 

Amlygodd yr Aelod Cabinet faterion a gyflawnwyd fel yr amlinellwyd yn yr adroddiad.

Yn y thema Trawsnewid Digidol, dechreuodd prosiect ailddatblygu'r wefan gyda phartner gweithredu i weithredu Drupal Llywodraeth Leol. Lansiwyd cynllun peilot "Cartref Clyfar" y Cyngor, dan arweiniad y Gwasanaethau Oedolion i hyrwyddo'r defnydd o dechnolegau cynorthwyol a'u hargaeledd ar gyfer byw'n annibynnol yn ogystal â materion hygyrchedd i ddiwallu anghenion preswylwyr yn y 21^Sain canrif.  I'r rhai nad oeddent wedi'u cysylltu'n ddigidol, clywyd y lleisiau hynny, a chymerwyd eu safbwyntiau, gyda mentrau fel Wi-Fi am ddim mewn adeiladau cyhoeddus.

Yn y thema Sgiliau Digidol a Chynhwysiant, cyflwynodd y tîm Dysgu Oedolion yn y Gymuned amrywiaeth o gyrsiau TGCh a Sgiliau Digidol achrededig llawn. Roedd cyrsiau sgiliau digidol a Computers Don't Bite bellach am ddim. Roedd holl lyfrgelloedd y Cyngor yn darparu mynediad cyhoeddus am ddim i gyfrifiaduron personol a alluogwyd gan y rhyngrwyd a darparodd y Cyngor wasanaeth Wi-Fi cyhoeddus am ddim mewn dros 50 o adeiladau cyhoeddus ac ar fysiau Casnewydd, mewn partneriaeth â Thrafnidiaeth Casnewydd.

O ran data a chydweithio, roedd Casnewydd ar flaen y gad yn yr agenda hon a byddai Cyngor Sir Fynwy yn ymweld â Chasnewydd yn fuan i siarad am gydweithio pellach. 

Tynnwyd sylw at gamau breision a wnaed gyda'r Gwasanaeth Adnoddau a Rennir (GAR), ochr yn ochr â gwaith tîm Digidol y Cyngor a meysydd gwasanaeth wrth wella darpariaeth TG a'r effaith ar ddarparu gwasanaethau.  Cydnabu Archwilio Cymru fod cynnydd sylweddol wedi'i gyflawni gan y Cyngor o ran defnyddio tystiolaeth a data i lywio'r broses o wneud penderfyniadau drwy ddefnyddio gwasanaethau Canolfan Cudd-wybodaeth Casnewydd. Adroddwyd am drefniadau  ...  view the full Cofnodion text for item 9.

Roedd yr adroddiad yn darparu asesiad o'r rhaglen ddigidol ar gyfer y Cyngor ac amlygodd lle roedd angen gweithredu i gyflawni gwelliannau.

Hwn oedd y pedwerydd Adroddiad Digidol Blynyddol a’r adroddiad cyntaf ar Strategaeth Ddigidol 2022/27 y cytunwyd arno gan y Cabinet yn gynharach eleni.

Roedd y strategaeth yn elfen allweddol o gyflawni dyheadau Cynllun Corfforaethol y Cyngor ar gyfer seilwaith digidol, sgiliau a gwasanaethau a byddai'n sylfaen bwysig ar gyfer trawsnewid gwasanaethau sy'n cael eu gyrru gan ddata.

Cyflwynwyd yr adroddiad blynyddol i'r Pwyllgor Craffu Trosolwg a Rheolaeth ar 8 Medi 2023 lle derbyniwyd adborth a sylwadau gwerthfawr. 

Roedd gan y Cyngor, yn debyg iawn i sefydliadau eraill, ddibyniaeth gynyddol ar systemau TG ar gyfer darparu gwasanaethau effeithiol ac effeithlon ac amlygwyd hyn ymhellach gan effaith y pandemig.

Amlygodd yr adroddiad gynnydd tuag at ganlyniadau Strategaeth Ddigidol 2022-27. Roedd hyn yn cael ei arwain gan egwyddorion pwysig - arloesedd, wedi ei gyrru gan ddata, yn canolbwyntio ar y defnyddiwr, yn gynhwysol, yn gydweithredol, yn ddiogel ac yn wyrdd.

Roedd pedair thema i'r strategaeth, ac roedd yr adroddiad yn amlinellu rhai llwyddiannau allweddol:

Ar y pwynt hwn, gwahoddodd yr Arweinydd y Cynghorydd Batrouni i wneud sylwadau ar yr adroddiad. Diolchodd y Cynghorydd Batrouni i'r Tîm Digidol a wnaeth waith aruthrol yn ystod y pandemig trwy gynyddu a gwella'r ddarpariaeth ddigidol yn gyflym. Parhaodd y gwaith hwn ar ôl y pandemig. 

Amlygodd yr Aelod Cabinet faterion a gyflawnwyd fel yr amlinellwyd yn yr adroddiad.

Yn y thema Trawsnewid Digidol, dechreuodd prosiect ailddatblygu'r wefan gyda phartner gweithredu i weithredu Drupal Llywodraeth Leol. Lansiwyd cynllun peilot "Cartref Clyfar" y Cyngor, dan arweiniad y Gwasanaethau Oedolion i hyrwyddo'r defnydd o dechnolegau cynorthwyol a'u hargaeledd ar gyfer byw'n annibynnol yn ogystal â materion hygyrchedd i ddiwallu anghenion preswylwyr yn y 21^Sain canrif.  I'r rhai nad oeddent wedi'u cysylltu'n ddigidol, clywyd y lleisiau hynny, a chymerwyd eu safbwyntiau, gyda mentrau fel Wi-Fi am ddim mewn adeiladau cyhoeddus.

Yn y thema Sgiliau Digidol a Chynhwysiant, cyflwynodd y tîm Dysgu Oedolion yn y Gymuned amrywiaeth o gyrsiau TGCh a Sgiliau Digidol achrededig llawn. Roedd cyrsiau sgiliau digidol a Computers Don't Bite bellach am ddim. Roedd holl lyfrgelloedd y Cyngor yn darparu mynediad cyhoeddus am ddim i gyfrifiaduron personol a alluogwyd gan y rhyngrwyd a darparodd y Cyngor wasanaeth Wi-Fi cyhoeddus am ddim mewn dros 50 o adeiladau cyhoeddus ac ar fysiau Casnewydd, mewn partneriaeth â Thrafnidiaeth Casnewydd.

O ran data a chydweithio, roedd Casnewydd ar flaen y gad yn yr agenda hon a byddai Cyngor Sir Fynwy yn ymweld â Chasnewydd yn fuan i siarad am gydweithio pellach. 

Tynnwyd sylw at gamau breision a wnaed gyda'r Gwasanaeth Adnoddau a Rennir (GAR), ochr yn ochr â gwaith tîm Digidol y Cyngor a meysydd gwasanaeth wrth wella darpariaeth TG a'r effaith ar ddarparu gwasanaethau.  Cydnabu Archwilio Cymru fod cynnydd sylweddol wedi'i gyflawni gan y Cyngor o ran defnyddio tystiolaeth a data i lywio'r broses o wneud penderfyniadau drwy ddefnyddio gwasanaethau Canolfan Cudd-wybodaeth Casnewydd. Adroddwyd am drefniadau  ...  view the full Cofnodion text for item 10.

Cyflwynodd yr Arweinydd yr adroddiad terfynol, gan roi'r wybodaeth ddiweddaraf i gydweithwyr am y pwysau allanol sy'n wynebu'r Cyngor a gwybodaeth am sut roeddem yn cydweithio â'n partneriaid a'n cymunedau i gefnogi'r rhai mewn angen ledled y ddinas.

Roedd yr adroddiad hwn yn darparu ymchwil lleol ac o’r DU ar sut y parhaodd yr argyfwng costau byw i effeithio ar gyllid cartrefi, gan gynnwys gwybodaeth am gynnydd o 6.9% mewn prisiau rhentu preifat ledled Cymru.  

Yng Nghasnewydd, roedd y prif reswm dros ddigartrefedd yn parhau oherwydd colli llety rhent ac roedd gan gostau rhent cynyddol y potensial i gynyddu'r galw ar ein gwasanaethau tai a digartrefedd ymhellach.

Roedd y Cyngor yn gweithio'n agos gyda phartneriaid lleol a chenedlaethol i ddarparu cefnogaeth, cyngor ac arweiniad lle bo hynny'n bosibl, gan gynnwys hyrwyddo cynlluniau cenedlaethol fel Cymru Gynnes, a chynllun benthyciad ecwiti 'Cymorth i Aros' Llywodraeth Cymru a lansiwyd yr wythnos diwethaf i gefnogi perchnogion tai a oedd yn ei chael hi'n anodd fforddio eu taliadau morgais ac yn wynebu'r bygythiad o adfeddiannu a digartrefedd.  

Manteisiodd yr Arweinydd ar y cyfle i annog trigolion a oedd yn cael anawsterau i gysylltu â'r Cyngor i gael gwybodaeth ac i gael eu cyfeirio at y cyngor a'r cymorth a oedd ar gael; gellid gwneud hyn yn bersonol, dros y ffôn neu drwy fynd i'n tudalennau Cymorth a Chyngor ar y wefan. 

Byddai cydweithwyr yn ymwybodol o ymrwymiad y Cabinet o fewn y Cynllun Corfforaethol i weithio tuag at Gasnewydd i ddod yn Ddinas Cyflog Byw.  Atgyfnerthwyd pwysigrwydd yr ymrwymiad hwn gyda'r cynnydd a gyhoeddwyd o 10% yn y Cyflog Byw yr amcangyfrifir ei fod o fudd i dros 22,800 o weithwyr yng Nghymru.

Gwnaeth swyddogion sy'n gweithio gyda'n partneriaid a Llywodraeth Cymru, gynnydd sylweddol o ran symud gwesteion o Wcrain o'u llety cychwynnol trwy ddod o hyd i atebion tai amgen.  

Roedd yr Arweinydd yn falch iawn o fynychu lansiad ffurfiol digwyddiad adrodd Adeiladu Gwent Tecach yn Sefydliad Lysaght y mis diwethaf, a daniodd ymhellach yr ymrwymiad rhanbarthol i fynd i'r afael ag anghydraddoldeb iechyd ar draws ein holl gymunedau.  

Fel Arweinydd a Chadeirydd Casnewydd yn Un, parhaodd yr Arweinydd i eirioli dros weithio mewn partneriaeth fel rhywbeth sy'n hanfodol i gefnogi trigolion a busnesau ac unwaith eto, anogwyd unrhyw un a oedd mewn angen i gael gafael ar y cymorth a oedd ar gael iddynt. Roedd hyn yn cynnwys cysylltu preswylwyr â phartneriaid trydydd sector a'r heddlu.

Sylwadau Aelodau’r Cabinet:

§ Ategodd y Cynghorydd Harvey sylwadau'r Arweinydd bod llawer o gefnogaeth i breswylwyr.  Roedd Casnewydd Fyw yn darparu cefnogaeth yn ogystal â Ysgol Gynradd Maendy, a oedd yn darparu sesiwn galw heibio unwaith y mis, roedd gwasanaethau tai ar gael yn Llyfrgell Casnewydd, yn ogystal â'r Sefydliad Cyflog Byw. Diolchodd y Cynghorydd Harvey i'r staff am eu gwaith ac ychwanegodd ei fod yn straen emosiynol ar staff ac felly ei fod am gydnabod yr hyn a wnaethant i drigolion y ddinas. Mewn perthynas â thaliadau tanwydd gaeaf, anogodd y Cynghorydd Harvey drigolion i  ...  view the full Cofnodion text for item 11.

Hwn oedd yr adroddiad misol rheolaidd ar y Rhaglen Waith.

Penderfyniad:

Cytunodd y Cabinet ar y rhaglen waith.