Agenda a Chofnodion

Dim.

Dim.

Cafodd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 17 Gorffennaf eu derbyn fel cofnod gwir.

Cyflwynodd yr Arweinydd adroddiad Monitro’r Gyllideb Refeniw i'r Cabinet, gan egluro'r sefyllfa a ragwelir ar hyn o bryd a'r risgiau a'r cyfleoedd ariannol o fewn diweddariad mis Gorffennaf.  Hwn oedd y monitro refeniw cyntaf i gael ei gyflwyno i'r Cabinet ar gyfer y flwyddyn ariannol hon.

 Gofynnwyd i'r Cabinet ddyrannu'r symiau canlynol o'r gronfa danwariant flwyddyn flaenorol:

•           £400k i ariannu tîm prosiect i weithredu disodli System Gwybodaeth Gofal Cymunedol Cymru

•           £600k mewn cyllid untro i ysgolion uwchradd i'w cefnogi gyda chost ffioedd arholiadau

•           £320k i weithredu argymhellion yr adolygiad Gwasanaethau Cwsmeriaid

•           £10k ar gyfer amnewid arwyddion ffyrdd

•           £38k i ddarparu parcio am ddim ar ddydd Sadwrn ym meysydd parcio canol y ddinas o 16 Tachwedd tan ddiwedd mis Rhagfyr

•           £35k i gefnogi prif gynllunio canol y ddinas.

Sylwadau Aelodau’r Cabinet:

         Fel Aelod Cabinet, roedd y Cynghorydd D Davies yn ymwybodol o'r pwysau ariannol gydag ysgolion. Roedd yr effaith ariannol yn heriol ond nid oedd hyn yn unigryw i Gymru ac roedd yn cael ei godi gyda Llywodraeth Ganolog a Llywodraeth Cymru. Amlygodd yr Aelod Cabinet sut yr oedd yr heriau hyn yn cael eu datrys. Yn ddiweddar, ymwelodd yr Arweinydd a'r Cynghorydd D Davies ag ysgolion uwchradd i drafod y materion yr oeddent yn eu hwynebu a byddent hefyd yn ymweld ag ysgolion cynradd yn y dyfodol agos.

         Cyfeiriodd y Cynghorydd Adan at y pwysau ar wasanaethau mewn perthynas â thai a digartrefedd. Roedd anghydbwysedd â chyflenwadau a chyfleoedd galw i fynd i'r afael â hyn yn cael ei ystyried.

Penderfyniad:

Y Cabinet -

         Nododd y sefyllfa gyffredinol ar gyfer rhagolwg y gyllideb a amlinellir yn yr adroddiad.

         Nododd y diffyg cyffredinol o ran cyflawni arbedion a dderbyniwyd fel rhan o gyllideb refeniw 2024/25.

         Nododd y sefyllfa gyffredinol mewn perthynas ag ysgolion, gan gydnabod y risg y gallai rhai sefyllfaoedd diffyg unigol ddod i'r amlwg erbyn diwedd y flwyddyn ariannol.

         Nododd y symudiadau mewn cronfeydd wrth gefn a ragwelwyd.

         Cymeradwyodd y trosglwyddiadau wrth gefn a argymhellir, fel y nodir yn 4.3 a 4.4.

         Nododd y risgiau a nodwyd drwy gydol yr adroddiad ac yn sylwadau'r Pennaeth Cyllid, fel mewn perthynas â materion galw am wasanaethau a dyfarniadau cyflog heb eu cadarnhau a chyllid pensiwn Athrawon 2024/2025.

Cyflwynodd yr Arweinydd adroddiad monitro cyntaf y flwyddyn ar weithgarwch cyfalaf. Roedd yn rhoi trosolwg o'r rhaglen gyfalaf wedi'i diweddaru, ochr yn ochr â'r sefyllfa alldro a ragwelwyd ym mis Gorffennaf eleni.

Sylwadau Aelodau’r Cabinet:

         Cefnogodd y Cynghorydd D Davies yr adroddiad ac roedd yn falch o weld Ysgol Basaleg yn agor yn ddiweddar gyda niwtraliaeth carbon yn rhan annatod o'i dyfodol.  Roedd y Cynghorydd D Davies hefyd yn edrych ymlaen at weld Ysgol Iau St Andrews ac Ysgol Pilgwenlli newydd yn agor yn fuan.

Penderfyniad:

Y Cabinet -

         Cymeradwyodd yr ychwanegiadau i'r Rhaglen Gyfalaf y gofynnwyd amdanynt yn yr adroddiad (Atodiad A).

         Nododd y sefyllfa alldro gwariant cyfalaf a ragwelwyd ar gyfer 2024/25.

         Cymeradwyodd ail-broffilio £16.2m o gyllideb 2024/25 i flynyddoedd i ddod. 

         Nododd yr adnoddau cyfalaf a oedd ar ôl ('hyblygrwydd') a'r defnydd a glustnodwyd o'r adnoddau hynny. 

         Nododd fod y dangosyddion materion ariannol Rheoli Trysorlys yn yr adroddiad wedi’u cynnwys. 

         Cymeradwyodd ddefnyddio'r hyblygrwydd fel y nodwyd yn yr adroddiad.

Roddodd yr Arweinydd drosolwg o gofrestr risgiau'r Cyngor a allai atal cyflawni ei flaenoriaethau strategol a darparu gwasanaethau i gymunedau Casnewydd.

Byddai'r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio yn cael diweddariad chwarter 1 ddiwedd mis Medi. 

Sylwadau Aelodau’r Cabinet:

         Amlinellodd y Cynghorydd Lacey rai o'r risgiau mewn perthynas â'r Gwasanaethau Cymdeithasol ac roedd yn falch o nodi cyfraniad ariannol o £160K ar gyfer amnewid system SWGCC.  Cyngor Dinas Casnewydd oedd prif gaffaelwr y system hon, gan weithio gyda rhanbarth Gwent.

         Diolchodd yr Arweinydd i'r Aelod Cabinet am ei harweinyddiaeth o amgylch y Gwasanaethau Cymdeithasol a diolchodd hefyd i'r tîm yn y Gwasanaethau Cymdeithasol am eu cefnogaeth wrth wynebu heriau dros y blynyddoedd diwethaf.

         Cyfeiriodd y Cynghorydd R Howells at yr elfennau risg uchel sy'n ymwneud ag asedau a seilwaith. Dylai'r Cynllun Rheoli Asedau Strategol liniaru'r elfen risg.  Cafwyd canlyniadau cadarnhaol hefyd, megis y cynllun Newid Hinsawdd a swyddogion sy'n gweithio gyda Newport Norse yn mynd i'r afael ag ôl-groniad a chynnal a chadw o fewn adeilad y Ganolfan Ddinesig.

Penderfyniad:

Ystyriodd y Cabinet gynnwys diweddariad chwarter 1 ar y Gofrestr Risgiau Corfforaethol.

Cyflwynodd yr Arweinydd yr adroddiad, a oedd yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am y Strategaeth Ddigidol, i'r Cabinet. Roedd y strategaeth yn elfen allweddol o gyflawni Cynllun Corfforaethol y Cyngor a thrawsnewid a yrrir gan ddata.

Cyflwynwyd yr adroddiad i'r Pwyllgor Craffu Trosolwg a Rheolaeth ar 26 Gorffennaf 2024.

Sylwadau Aelodau’r Cabinet:

         Soniodd y Cynghorydd Corten am dudalennau gwefan newydd y Cyngor a diolchodd i'r swyddogion a weithiodd yn gyflym i gyflwyno'r tudalennau.

         Diolchodd y Cynghorydd D Davies i'r gwasanaethau Addysg am ledaenu cynllun ymateb seiber yr ysgolion, a oedd yn canolbwyntio ar fynd i'r afael â thorri rheolau seiber mewn ysgolion.  Cyngor Dinas Casnewydd oedd yr awdurdod lleol cyntaf i ymgymryd â hyn yn rhanbarthol.

         Ychwanegodd y Cynghorydd Adan fod awtomeiddio'r prosesau ceisiadau cofrestrau tai hefyd yn mynd i'r afael â'r ôl-groniad a cheisiadau sydd newydd eu cyflwyno.  Diolchodd y Cynghorydd Adan i'r Tîm Digidol a Thai am eu cyfraniad.

         Diolchodd yr Arweinydd i'r holl dimau o fewn y Cyngor a gofleidiodd yr agenda hon a'r Tîm Digidol.

Penderfyniad:

Cymeradwyodd y Cabinet Adroddiad Digidol Blynyddol 2023-24 a chamau gweithredu arfaethedig.

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet dros Newid Hinsawdd a Bioamrywiaeth yr adroddiad, a oedd yn darparu gwybodaeth am allyriadau sefydliadol y Cyngor ar gyfer 2023/24 yn ogystal â diweddaru'r Cabinet ar y prosiectau sy'n cefnogi ei ymdrechion datgarboneiddio.

Hwn oedd ail adroddiad blynyddol llawn y Cynllun Newid Hinsawdd a gymeradwywyd gan y Cabinet ym mis Mawrth 2022.

Nododd y Cynllun Newid Hinsawdd sut y byddai'r Cyngor yn cyflawni Sero Net erbyn 2030.

Sylwadau Aelodau’r Cabinet:

         Soniodd y Cynghorydd R Howells am y camau cadarnhaol mewn perthynas â gosod pympiau gwres a phaneli solar ar draws adeiladau'r Cyngor. Roedd tîm Ystadau'r Cyngor wedi gweithio'n galed iawn, ac roedd y Cynghorydd Howells eisiau diolch i swyddogion am eu cyfraniad.

         Roedd y Cynghorydd Corten hefyd am ddiolch i drigolion am eu cyfraniad.

         Gwahoddodd y Cynghorydd Lacey CADW i weithio gyda'r awdurdod mewn perthynas ag ôl-ffitio i greu ynni carbon sero net yn y Ganolfan Ddinesig.

         Ychwanegodd yr Arweinydd fod y Cynghorydd Forsey yn angerddol iawn am newid hinsawdd a diolchodd i'r Cynghorydd Forsey am ei gwaith caled.

Penderfyniad:

Adolygodd y Cabinet y cynnydd a chymeradwyodd yr Adroddiad Blynyddol atodedig.

Cyfeiriodd yr Aelod Cabinet dros Gyfathrebu a Diwylliant at benderfyniad y Cabinet i ddarparu cyfleuster hamdden a lles newydd, a wnaed ym mis Chwefror 2021.

Y gobaith oedd y gallai gwaith ddechrau ar y prif adeilad erbyn mis Tachwedd 2024, a disgwylir i'r gwaith adeiladu gymryd 18 mis.  Felly gellid cwblhau'r cyfleuster a'i agor yn haf 2026.

Sylwadau Aelodau’r Cabinet:

         Soniodd y Cynghorydd Corten am rai o'r cyfleusterau newydd y byddai'r ganolfan hamdden newydd yn eu cynnig i ymwelwyr a phobl leol ac roedd yn edrych ymlaen at gymunedau sy'n defnyddio'r ganolfan.

         Ychwanegodd y Cynghorydd Drewett ei fod yn gam cadarnhaol ac y byddai trigolion yn falch iawn o'r datblygiad newydd. Byddai'r cyfleusterau o fudd i'r cymunedau a'r busnesau yng nghanol y ddinas gyda mwy o ymwelwyr.

         Roedd y Cynghorydd Adan yn ei weld fel adfywiad Casnewydd ac mai addewid y Cyngor i ddinasyddion Casnewydd oedd.

         Soniodd y Cynghorydd Clarke ei fod yn allweddol i adfywio Casnewydd. Roedd Materion Casnewydd wedi rhestru'r cwmnïau oedd yn dod i Gasnewydd ac ychwanegodd y byddai hyn yn cael effaith bositif.

         Ychwanegodd y Cynghorydd D Davies mai'r hygyrchedd oedd yr hyn oedd ei angen ar deuluoedd ac roedd y dyluniad yn cefnogi amrywiaeth a chynhwysiant.  Roedd y lleoliad yn ganolog i'r ddinas ac fe'i hadeiladwyd gan bobl leol.

         Gwnaeth y Cynghorydd Forsey sylw ar yr ôl troed carbon ac roedd o'r farn mai dyma'r dull cywir ac roedd yn edrych ymlaen at ddechrau datblygu'n fuan.

Penderfyniad:

Y Cabinet -

         Nododd a chymeradwyodd fanylion terfynol a chostau cysylltiedig y cynllun ac awdurdodi'r Pennaeth Adfywio a Datblygu Economaidd i ddatblygu'r prosiect i'w gwblhau.

         Cymeradwyodd gynnydd yng nghyllid uniongyrchol y Cyngor o £600k.

Dywedodd yr Aelod Cabinet dros Adfywio a Gwasanaethau Democrataidd wrth y Cabinet, ym mis Ionawr 2024, fod Cyngor Dinas Casnewydd wedi dechrau ar y gwaith i ddatblygu Cynllun Creu Lleoedd newydd ar gyfer Canol Dinas Casnewydd. Cynigiodd yr Aelod Cabinet sefydlu gr?p gorchwyl a gorffen, a oedd yn eistedd fel is-gr?p i Gr?p Llywio'r Cynllun Creu Lleoedd ac a dynnwyd o gynrychiolaeth wleidyddol ehangach y Cyngor i ddarparu mewnbwn trawsbleidiol.

Byddai cynrychiolydd o'r gr?p trawsbleidiol yn cael ei wahodd i'r Gr?p Llywio llawn i sicrhau bod mewnbwn y gr?p gorchwyl a gorffen yn cael ei ystyried wrth ddatblygu'r Cynllun Creu Lleoedd.

Sylwadau Aelodau’r Cabinet:

         Cefnogodd y Cynghorydd Drewett y cynnig gan ei fod yn hanfodol ar gyfer ymgynghoriad ehangach ymysg pleidiau gwleidyddol.

         Ychwanegodd y Cynghorydd Adan y byddai'n uno pob plaid wleidyddol ac felly'n cefnogi'r cynnig.

         Cytunodd yr Arweinydd â sylwadau ac ystyriodd y byddai'r Cyngor yn cydweithio yn gallu wynebu heriau yn well. .

Penderfyniad:

Cytunodd y Cabinet i greu gweithgor gorchwyl a gorffen trawsbleidiol i roi mewnbwn i ddatblygiad y Cynllun Creu Lleoedd newydd ar gyfer Canol Dinas Casnewydd.  Cytunwyd y byddai'r gr?p gorchwyl a gorffen yn cael ei gadeirio gan yr Aelod Cabinet â chyfrifoldeb am Adfywio ac yn gweithredu yn unol â'r Cylch Gorchwyl sydd ynghlwm fel Atodiad 1.

Hwn oedd yr adroddiad misol rheolaidd ar y rhaglen waith.

Penderfyniad:

Cytunodd y Cabinet ar y rhaglen waith.