Agenda and minutes

Y Cynghorydd Paul Cockeram.

Ni ddatganwyd unrhyw fuddiannau. 

Cymeradwywyd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 20 Rhagfyr 2019 fel cofnod cywir. 

Cyflwynodd yr Arweinydd yr adroddiad a ddangosodd ragolwg o’r sefyllfa ar ddiwedd mis Tachwedd.

Cadarnhaodd yr Arweinydd fod y sefyllfa wedi gwella ers yr adroddiad blaenorol (pan yr adroddwyd bod y Cyngor yn wynebu gorwariant o tua £700 mil); cadarnhaodd yr adroddiad diweddaraf hwn sefyllfa gytbwys. 

Mae’r gwelliant oherwydd nifer o ffactorau, gan gynnwys cyhoeddi grantiau penodol newydd yn ddiweddar, a fydd yn talu ar rywfaint o’r gorwariant craidd yn ogystal â’r rhewi a dargedwyd ar wariant a gytunwyd o’r blaen gan y Cabinet. 

Mae risgiau’n parhau, oherwydd bod y sefyllfa’n cynnwys yr holl gyllideb refeniw wrth gefn i gydbwyso’r gyllideb gyffredinol; mae gorwariant sylweddol ar wasanaethau yn parhau a gaiff ei liniaru o danwariant heb fod yn y gwasanaeth; mae gorwariant ysgolion yn parhau ar lefel uchel o hyd.

Nid yw patrwm cyffredinol y meysydd gorwariant a thanwariant wedi newid a chadarnhaodd yr adroddiad orwariant mewn nifer fach iawn o weithgareddau’r Cyngor.  Fodd bynnag, mae’r gorwariant yn sylweddol ac yn cael ei achosi’n bennaf gan alw sy’n tyfu o ran gwasanaethau gofal cymdeithasol, sefyllfa nad yw’n unigryw i Gasnewydd. 

Ar hyn o bryd mae’r Cyngor yn ymgynghori ar ei gyllideb ddrafft 2020/21 sy’n cynnwys cynigion i fuddsoddi’n sylweddol yn y meysydd sy’n parhau i wynebu heriau parhaus o ran galw.  Dylai hyn leddfu’r problemau presennol o ran gorwario ond dim ond os bydd galw’n sefydlogi, ac nid oes gwarant o hynny.

Diolchodd yr Arweinydd i’r staff ar draws y Cyngor am y gwaith a wnaed i reoli cyllidebau o dan amgylchiadau sydd weithiau’n anodd a gofynnodd y gwneir pob ymdrech i barhau i reoli’r cyllid yn gadarn wrth i ddiwedd y flwyddyn ddod yn agosach.  

Gofynnwyd i'r Cabinet:

·         Nodi'r sefyllfa gyffredinol o ran rhagolygon y gyllideb, gan gynnwys y defnydd o'r holl gyllideb wrth gefn gyffredinol, yn ogystal â'r tanwariant sylweddol mewn cyllidebau di-wasanaeth er mwyn lliniaru, yn rhannol, y gorwariant a ragwelir o fewn gwasanaethau;

·         Cytuno bod y Cyfarwyddwyr Corfforaethol a’r Prif Weithredwr yn parhau i weithio gyda Phenaethiaid Gwasanaeth er mwyn achosi gostyngiadau a dargedir o ran gwariant gwasanaethau. Rhagwelir y bydd y rhain yn dangos cynnydd a monitro'r ddarpariaeth ac y cytunir arnynt gydag Aelodau Cabinet unigol yn eu briffiau rheolaidd;

·         Nodi lefel yr arbedion nas cyflenwyd o fewn pob cyfarwyddiaeth a'r risgiau sy'n gysylltiedig â hyn;

·         Nodi'r symudiadau rhagweledig yn y cronfeydd wrth gefn;

·         Nodi'r balansau a ragwelir ar gyfer ysgolion unigol dros y flwyddyn nesaf a bod gwaith yn mynd rhagddo o ran lleihau'r gorwariant mewn ysgolion yn y sector uwchradd.

Penderfyniad:

Cytunodd y Cabinet y dylai’r Tîm Arweinyddiaeth Strategol barhau i osod ostyngiad targedig o ran gwariant ar draws wasanaethau a pharhau i adolygu a rheoli cyllidebau a risgiau allweddol yn ofalus.

Cyflwynodd yr Arweinydd yr adroddiad a ddarparodd yr ychwanegiadau cyfalaf rheolaidd a’r wybodaeth monitro.

Roedd yr adroddiad yn cynnwys:

·         projectau y gofynnir i’r Cabinet gymeradwyo ar y rhaglen;

·         diweddariad i’r cyfalaf cyfalaf;

·         costau cyfalaf yr aethpwyd iddynt hyd yn hyn;

·         rhagamcanion o wariant hyd at ddiwedd y flwyddyn, a;

·         y sefyllfa bresennol o ran derbyniadau cyfalaf.

Adrodd yr Arweinydd am ychwanegiadau newydd i’r rhaglen.  Roedd y rhain yn cynnwys chwe phroject yn costio bron £2 miliwn a ddisgrifir yn yr adroddiad.  Cadarnhaodd yr adroddiad bod y projectau hyn yn cael eu hariannu gan grant allanol neu o arbedion cyllideb refeniw yn y gwasanaethau dan sylw a gaiff eu trosglwyddo i ariannu’r costau benthyca cysylltiedig; felly, nid oes unrhyw effaith ar yr arian cyfalaf ychwanegol wrth gefn presennol.  Yn benodol, tynnodd yr Arweinydd sylw at y project ailwampio Arcêd y Farchnad y mae swyddogion yn gweithio’n galed iawn i’w symud ymlaen ac roedd yn falch o adrodd y bydd yn gam da arall ymlaen wrth ddatblygu canol y ddinas. 

Cadarnhaodd yr Arweinydd fod cynnydd o ran cyflawni’r rhaglen a’r gwariant yn symud ymlaen ar brojectau’r flwyddyn bresennol; fodd bynnag, mae’r gwahaniaeth rhwng y cyllidebau ar gyfer eleni, sef £39 miliwn a’r gwariant presennol, sef £15 miliwn yn sylweddol iawn o hyd.  Dywedodd yr Arweinydd, yn hanesyddol mae gwariant uwch yn nau chwarter olaf y flwyddyn ariannol ond wedi adolygu ac ailgyflwyno cyllidebau rhaglen cyfalaf eleni eisoes, mae’n bosibl y bydd angen rhagor o waith.

Er gwaethaf hyn, roedd yr Arweinydd yn falch o adrodd am gynnydd da yn cael ei wneud ar brojectau gwerthfawr a chyffrous iawn ar gyfer y ddinas, megis:

·         Symud ymlaen gwaith cynllunio a dylunio ar gyfer projectau adeiladau ysgol Band B. Mae hyn y cynrychioli dechrau buddsoddiad mawr o £70 miliwn mewn ysgolion dros y pum mlynedd nesaf;

·         Hyb cymdogaeth dwyrain Casnewydd sydd erbyn hyn yn gweithredu’n dda iawn;

·         Mae project Arcêd y Farchnad yn broject heriol ond mae cynnydd cyson yn cael ei wneud;

·         Mae project 123-129 Commercial Street bron wedi’i gwblhau ac mae’n creu effaith weledol gadarnhaol iawn yn rhan honno canol y ddinas; mae’r llety hefyd o safon uchel iawn;

·         Mae gwaith cynllunio ar gyfer y Bont Gludo bron wedi’i gwblhau; 

·         Gwneir cynnydd da ar y cartrefi preswyl newydd i blant a fydd yn gwneud gwelliant cadarnhaol iawn i blant sy’n derbyn gofal y Cyngor.

Cadarnhaodd yr Arweinydd bod y galw am adnoddau cyfalaf yn fwy nag argaeledd cyllid ac mae’n fforddiadwy ar hyn o bryd, ond mae rhaglen tymor canolig sylweddol iawn o hyd sy’n cynrychioli bron £200 miliwn o fuddsoddiadau yn y ddinas dros y pum mlynedd nesaf. 

Cadarnhaodd yr adroddiad fod derbyniadau cyfalaf yn cael eu cynnwys yn y cyflaf ychwanegol wrth gefn.

Roedd y Cyng. Jeavons yn falch o adrodd bod y gwaith a wnaed ym Maes Parcio Park Square ar waith effeithlonrwydd ynni LED wedi arwain at lai o ddigwyddiadau o ymddygiad gwrthgymdeithasol.

Canmolodd y Cyng. Giles y gwaith sy’n cael ei wneud ar fenter Band B Ysgolioon y  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Cyflwynodd yr Arweinydd yr adroddiad, gyda’r diben o roi trosolwg o’r cynnydd ar gyflawni yn erbyn y cynlluniau gwasanaeth a’r mesurau perfformiad ar gyfer chwe mis cyntaf y flwyddyn ariannol hon (2019/20)

Roedd yr adroddiad yn cynnwys adborth ac argymhellion Pwyllgor Craffu ar Bobl a’r Pwyllgor Craffu Lle a Chorfforaethol yn dilyn cyflwyno’r cynlluniau gwasanaeth ym mis Tachwedd 2019.

Cadarnhaodd yr adroddiad:

·           Yn 2017, lansiodd Cyngor Casnewydd ei Gynllun Corfforaethol pum mlynedd a nododd ei weledigaeth a’i nodau ar gyfer darparu gwasanaethau’ Cyngor a chyflawni ei amcanion Lles ar gyfer dinasyddion Casnewydd.

·           Er mwyn sicrhau y cyflawnwyd yr amcanion hyn, datblygodd pob gwasanaeth yn y Cyngor gynlluniau gwasanaeth unigol ategol a gymeradwywyd gan Aelodau’r Cabinet ar gyfer pob gwasanaeth.

Nododd yr adroddiad:

·           Y dangosodd chwe mis cyntaf y flwyddyn ariannol hon fod 97% o’r camau gweithredu mewn cynlluniau gwasanaeth ‘ar y gweill’ a chafodd 11% o’r camau gweithredu eu cwblhau.   (Mae’r adroddiad hwn yn rhoi manylion llawn o’r cynnydd):

·         Adroddwyd bod 43 allan o 74 o fesurau perfformiad ‘ar darged’ o ran cyflawni yn erbyn eu targed blynyddol;

·         Roedd 8 allan o 74 o fesurau perfformiad ‘yn brin o’r targed’ o ran cyflawni yn erbyn eu targed blynyddol;

·         Roedd 15 o’r 74  o’r mesurau perfformiad yr adroddwyd arnynt ‘oddi ar y targed’ o ran cyflawni yn erbyn eu targed blynyddol. 

Cafodd y perfformiad ei adolygu’n fanwl gan Bwyllgorau Craffu ac mae uwch reolwyr yn parhau i fonitro canlyniadau’n agos drwy ail ran y flwyddyn.

·           Hefyd amlygodd yr adroddiad ddatblygiadau nodedig wrth gyflawni’r Cynllun Corfforaethol a oedd wedi cynnwys y Cyngor yn gwneud penderfyniadau beiddgar yn erbyn cefndir pwysau ariannol parhaus.  Er bod manylion llawn am y datblygiadau yn cael eu cynnwys yn yr adroddiad, amlygodd yr Arweinydd rywfaint o’r cynnydd a wnaed hyd yn hyn:

o   Mae’r Cyngor wedi cael llwyddiant o ran cyflawni Rose Cottage ac anogaeth yn natblygiad plant yn y lleoliad ar ôl iddynt ddod yn ôl i’r Ddinas; mae’r plant yn ffynnu yn y lleoliad hwn.  Bellach mae’r Cyngor yn y broses o brynu ail eiddo a fydd yn rhoi rhagor o gyfleoedd i ddod â lleoliadau y tu allan i’r sir yn ôl i mewn i’r Ddinas;

o   Mae cydweithredu rhwng Casnewydd, Caerffili a Sir Fynwy wrth ddarparu’r gwasanaeth Teleofal yn gwbl weithredol erbyn hyn;

o   Bu Gorfodaeth Parcio Sifil yn llwyddiant er ei gweithredu’r haf diwethaf sydd wedi trawsnewid amgylchedd y ddinas a gwelwyd gostyngiad o ran parcio anghyfreithlon ledled y ddinas;

o   Mae llwyddiant Strategaeth Wastraff newydd y cyngor a gweithredu biniau olwynion llai wedi gweld cynnydd yng nghyfradd ailgylchu’r Cyngor a chefnogi targed Llywodraeth Cymru sef lleihau gwastraff yr eir ag ef i safleoedd tirlenwi;

o   Bu datblygiadau sylweddol o ran adfywio Canol y Ddinas gydag ailddatblygu T?r y Siartwyr, Arcêd y Farchnad a’r Bont Gludo;

o   Mae lansiad Hyb Ringland a’r model Hyb newydd ledled y ddinas yn dod â gwasanaethau’r Cyngor ynghyd gan alluogi preswylwyr i gael mynediad at y gwasanaeth y mae eu hangen arnynt yn haws;

o  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Cyflwynodd yr Arweinydd yr adroddiad a chadarnhaodd od y broject yn cynnwys tair elfen allweddol:

1.    Adleoli’r Orsaf Wybodaeth i’r adeilad y Llyfrgell a’r Amgueddfa;

2.    Is-brydlesu’r Orsaf Wybodaeth gyfredol i Ddarparwr Hyb Technoleg er mwyn cyflawni dyhead corfforaethol Cyngor Dinas Casnewydd i fod yn Ddinas Ddigidol;

3.    Darparu a defnyddio adeiladau o eiddo’r Cyngor yn well gan ailwampio’r Amgueddfa a’r Llyfrgell i gynnwys gwasanaethau wedi’u gwella a’u cydleoli.

Cadarnhaodd yr adroddiad fod y project yn denu arianwyr allanol fel Llywodraeth Cymru a’r sector preifat gyda chyfanswm pecyn ariannu o £1.75 miliwn.  Bydd y project hefyd yn darparu arbedion MTRP i’r Cyngor.

Hefyd bydd y project yn creu cam pellach at ddarparu canol dinas bywiog ac yn helpu i ddarparu “Rhodfa Ddigidol Casnewydd”.

Y cynigion a roddwyd gerbron y Cabinet oedd:

·         Mynd ati i chwilio am gyfleoedd i fasnacheiddio adeilad yr Orsaf Wybodaeth;

·         Awdurdodi swyddogion i fwrw ymlaen gyda phrosesau perthnasol i chwilio am feddianwyr newydd ar gyfer yr Orsaf Wybodaeth a chyllid allanol dydd ei angen i gyflawni’r project;

·         Yn amodol ar lwyddo i dderbyn cyllid TRI allanol, rhent masnachol boddhaol yn unol â’r arfarniad ariannol sylfaenol ar gyfer y project hwn, adleoli staff presennol a gwasanaethau o’r Orsaf Wybodaeth i’r Amgueddfa/Llyfrgell Ganolog a sicrhau meddianwyr newydd ar gyfer yr Orsaf Wybodaeth;

·         Cytuno ar y defnydd o gronfeydd wrth gefn Buddsoddi i Arbed er mwyn cefnogi’r project hwn yn amodol ar gyflawni cyfnod ad-dalu gofynnol;

·         Cymeradwyo’r £350 mil o gyllid cost cyfalaf y Cyngor sydd ei angen yn y rhaglen gyfalaf.

Cytunodd y Cabinet fod yr Amgueddfa/Llyfrgell Ganolog lawer mwy addas ar gyfer cyfleuster siop un stop gyda’i chysylltiadau agosach a’r orsaf fysus.  Bydd y lleoliad newydd yn helpu i ddenu rhagor o ymwelwyr i ganol y ddinas.

Penderfyniad:

Bod y Cabinet yn cytuno:-

i)              bwrw y ymlaen gyda chyfleoedd i fasnacheiddio adeilad yr Orsaf Wybodaeth, ar y sail y gall swyddogion sicrhau meddianwyr newydd a chyllid allanol sydd ei angen i gyflawni’r project;

ii)             adleoli’r staff presennol o’r Orsaf Wybodaeth i’r Amgueddfa a’r Llyfrgell Ganolog

Roedd y rhestr hon at ddibenion gwybodaeth yn unig.  Cadarnhaodd yr Arweinydd ei bod yn falch o gael ei hethol fel Cadeirydd Bwrdd Gwasanaeth Cyhoeddus Un Casnewydd.

Cyfeiriodd y Prif Weithredwr ar gyfarfod y Bwrdd Gwasanaeth Cyhoeddus a gynhaliwyd yn ddiweddar lle roedd partneriaid yn ganmoliaethus am arddull cynnal y cyfarfod oherwydd ymagwedd y Cadeirydd newydd.

Cyflwynodd yr Arweinydd Raglen Waith y Cabinet.

Penderfyniad:

Cytunodd y Cabinet i’r rhaglen wedi’i diweddaru.

I ystyried a ddylid gwahardd y Wasg a'r Cyhoedd wrth ystyried yr eitem ganlynol, oherwydd y bydd yn debygol o olygu datgelu gwybodaeth eithriedig neu gyfrinachol fel y diffinnir yn Atodlen 12 A, Deddf Llywodraeth Leol 1972 a'r gwaharddiad yn gorbwyso budd y cyhoedd mewn datgeliad

Ystyried a ddylid gwahardd y wasg a’r cyhoedd yn ystod ystyried yr eitem ganlynol ar y sail bod ei hystyried yn cynnwys datgelu tebygol gwybodaeth eithriedig fel y’i diffinnir yn Neddf Llywodraeth Leol 1972 ac mae’r esemptiad yn gorbwyso budd y cyhoedd mewn datgelu.

Rhoddodd y Swyddogion y Cabinet gyflwyniad a archwiliodd gyfle adfywio posibl yng nghanol y ddinas sy’n canolbwyntio ar Ganolfan y Cambrian, Cam 2.

Cadarnhaodd y Swyddogion y canlynol:

·         2013 - rhoddwyd prydles 250 mlynedd i Scarborough Development Group (SDG) gan Gyngor Dinas Casnewydd;

·         2014 - cwblhaodd SDG Canolfan y Cambrian Cam 1: Admiral House - yr unig swyddfa Gradd A yng Nghanol y Ddinas;

·         2016 - Rhoddwyd caniatâd cynllunio ar gyfer Canolfan y Cambrian Cam 2;

·         2018 - Nodwyd y safle fel project allweddol yn Uwchgynllun Canol y Ddinas;

Cynigiwyd y byddai’r Cyngor yn dod i gytundeb gydag SDG i gymryd prydles 25 mlynedd am dâl rhent a gwasanaeth y cytunwyd arno er mwyn hwyluso datblygu swyddfeydd Gradd A ar y safle hwn, yn unol â’r caniatâd cynllunio manwl ar gyfer Cam 2 ailddatblygu Canolfan y Cambrian.  Byddai gwerth cyfalafu cyfamod rhentu’r Cyngor yn darparu cyllid llenwi bwlch er mwyn galluogi SDG i ymgymryd â’r gwaith datblygu.  Wedyn byddai’r Cyngor yn gyfrifol am isosod yr adeilad cyflawn er mwyn adennill y costau rhent.

Derbyniodd y Cabinet gyngor ariannol, cyfreithiol a phrisio manwl parthed y risgiau a’r rhwymedigaethau dan sylw, y galw am ofod swyddfa Gradd A yng Nghasnewydd a ffigurau rhent cymaradwy.

Ceisiwyd cytundeb gan y Cabinet i:

i)              Gymeradwyo caffael buddiant prydles 25 mlynedd yng Nghanolfan y Cambrian Cam 2:

ii)             Cymeradwyo elw’r Datblygwr o 17.5%:

iii)           Cymeradwyo lefel y rhent y bydd y Cyngor yn ei dalu;

iv)           Bydd y cytundeb yn amodol ar ddiwydrwydd dyladwy cyfreithiol ac ariannol;

v)            Awdurdodi swyddogion i negodi Penawdau Telerau manwl a chwblhau Cytundeb Prydlesu.

Penderfyniad:

Cytunodd y Cabinet i fwrw ymlaen â’r cynigion fel y’u nodir uchod.

4pm on 12 Chwefror 2020, Ystafell 1.

Cynhelir y cyfarfod nesaf ar ddydd Mercher 12 Chwefror 2020, am 4.00 pm yn Ystafell Bwyllgor 1, yn y Ganolfan Ddinesig, Casnewydd.