Agenda and minutes

Dim.

Dim.

Derbyniwyd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 14 Rhagfyr 2022 fel cofnod cywir.

Cyflwynodd yr Arweinydd Gytundeb Cyflawni, sy'n nodi'r prosesau o baratoi cynlluniau, gan egluro'r cyfleoedd a'r dulliau ymgysylltu sy'n ofynnol gan ddeddfwriaeth, rheoliadau a chanllawiau Llywodraeth Cymru.  Roedd yna ofyniad i barhau i adolygu'r Cytundeb Cyflawni, roedd angen adolygiad pan oedd paratoi'r cynllun yn mynd mwy na thri mis y tu ôl i'r llinell amser a gymeradwywyd.

Llithrodd yr amserlen arfaethedig ac roedd yn ofynnol i Lywodraeth Cymru gymeradwyo Cytundeb Cyflawni diwygiedig. 

Roedd y rhesymau dros yr oedi yn ymwneud yn bennaf â materion recriwtio ond yn bwysig roedd llawer iawn o ansicrwydd ynghylch goblygiadau NCT Drafft 15 oedd â goblygiadau sylweddol i Gasnewydd fel a ddrafftiwyd ar hyn o bryd.  Er bod y mater yn parhau heb ei ddatrys, ni allai’r oedi gyda’r gwaith ar y CDLlN barhau mwyach.

Roedd yr adroddiad hefyd yn ceisio awdurdodiad ar gyfer cam nesaf yr ymgynghoriad ar y CDLl Newydd ym mis Ionawr 2023, ar Dwf ac Opsiynau Gofodol.

Pe bai'r Cabinet yn cymeradwyo'r amserlen ddiwygiedig, roedd angen cymeradwyaeth Llywodraeth Cymru. Cynhaliwyd trafodaethau anffurfiol gyda LlC ar y diwygiadau a nodwyd eu cytundeb gyda'r diwygiadau. Roedd hyn yn golygu y byddai'r CDLlN yn cael ei fabwysiadu'n ffurfiol ym mis Chwefror 2026.

O ran goblygiadau ariannol, arweiniodd y materion staffio at danwariant yn ystod y flwyddyn bresennol ac roedd y ffigurau'n nodi, er gwaethaf yr oedi, y byddai'r CDLlN yn cael ei gyflawni o fewn cyllideb y prosiect.

Gwahoddodd yr Arweinydd y Cynghorydd Clarke, yr Aelod Cabinet dros Gynllunio Strategol, Rheoleiddio a Thai i ddweud ychydig eiriau:

Aeth y Cynghorydd Clarke ymlaen i ddweud mai’r hyn oedd yn allweddol oedd cyfraniad y Cyngor a gofynnodd pe bai'r penderfyniad yn mynd yn ei flaen, y dylai trigolion Casnewydd fod yn rhan o'r ymgynghoriad yn ogystal â rhanddeiliaid. Soniodd y Cynghorydd Clarke hefyd mai Cyngor gwrando oedd Casnewydd. Gallai hyn newid Casnewydd ar gyfer y dyfodol a pho fwyaf o bobl oedd yn gysylltiedig, gallai hynny helpu gyda'r newid hwn. 

Sylwadau Aelodau’r Cabinet:

·         Soniodd y Cynghorydd Davies am ddau o'r diwydiannau presennol yng Nghasnewydd; roedd SPTS eisoes wedi dechrau adeiladu eu safle ymchwil a datblygu a gweithgynhyrchu newydd sydd wedi'i leoli ym Mharc Phoenix.  Cyfeiriodd y Dirprwy Arweinydd at eu tudalen we a'u datganiad i'r wasg, lle amlygwyd bod y cwmni'n ehangu yn Ne Cymru i fanteisio ar gronfa dalent ddeniadol y rhanbarth.  Soniodd hefyd bod Casnewydd hefyd yn gartref i rai o brifysgolion a sefydliadau ymchwil mwyaf blaenllaw'r DU gyda chymwyseddau lled-ddargludyddion cryf a chysylltiadau diwydiant ar gyfer ymchwil gydweithredol.  Yr ail gwmni oedd IQE, a oedd eisoes yn cynhyrchu lled-ddargludyddion ac amlygodd y Cynghorydd Davies hefyd fod eu Prif Swyddog Gweithredol wedi ymrwymo i arloesi parhaus ac yn darparu atebion a helpodd i yrru'r diwydiant lled-ddargludyddion ymlaen a darparu technolegau a fyddai'n cael effaith ystyrlon ar ein byd.  Helpodd y buddsoddiad a'r ehangu hwn yng Nghymru i barhau i ddatblygu prosesu haenellau ar gyfer y diwydiannau seciwlar twf uchel, roedd hyn yn cynnwys cyfathrebu 5G, cerbydau trydan, electroneg defnyddwyr, canolfannau data, dyfeisiau meddygol a llawer  ...  view the full Cofnodion text for item 4.

Cyflwynodd yr Arweinydd yr adroddiad i gydweithwyr. Sefydlwyd Partneriaeth Porth y Gorllewin ym mis Tachwedd 2019; partneriaeth strategol a oedd â'r nod o ddarparu pwerdy economaidd ar hyd coridor yr M4 a'r M5, gan ysgogi twf ar ddwy ochr Afon Hafren.  Fel un o bum dinas, roedd Casnewydd yn chwaraewr allweddol yn llwyddiant y bartneriaeth ac yn mynd i elwa ar y manteision a ddaw yn sgil mwy o gydweithio.  Fel partneriaeth, roedd bron i 4.4 miliwn o breswylwyr, tua 160,000 o fusnesau ac oddeutu 2.1 miliwn o swyddi.  Fe wnaethon ni hefyd fwynhau cysylltedd rhagorol â thraffyrdd a ffyrdd mawr, dau faes awyr a phorthladdoedd d?r dwfn. 

Darparwyd y diweddariad diwethaf ym mis Chwefror 2022 ac ers hynny roedd y bartneriaeth yn brysur yn datblygu ac yn ymgorffori blaenoriaethau a ffrydiau gwaith.  Fel Is-gadeirydd y Bartneriaeth, roedd yr Arweinydd yn falch o'r ffordd yr oedd y bartneriaeth yn tyfu ac yn aeddfedu a'r cynnydd gwirioneddol oedd yn cael ei wneud tuag at gyflawni ymrwymiadau.

Roedd yr Arweinydd yn falch o adrodd bod Prosbectws newydd wedi'i lansio a nododd bum cenhadaeth, a phob un ohonynt yn ceisio sicrhau mwy o dwf rhanbarthol yn ogystal â chydnabod yr angen i ddatgarboneiddio ein heconomi. 

Y genhadaeth gyntaf oedd tyfu'r economi ranbarthol o £34 biliwn trwy gynyddu cynhyrchiant o fewn y rhanbarth.  Gwyddom fod Porth y Gorllewin eisoes yn gartref i dros 55% o fusnesau twf uchel y DU, gan gynnwys ein clwstwr lled-ddargludyddion ein hunain yng Nghasnewydd, ond gyda'n gilydd roedd lefel cynhyrchiant yn is na chyfartaledd y DU.  Roedd yn amlwg bod angen pontio'r bwlch hwn er mwyn sicrhau bod y rhanbarth yn cyflawni, a gobeithio, yn rhagori ar ei botensial.  Roedd hyn yn cynnwys gweithio gyda chadwyni cyflenwi a chysylltu busnesau i'w gwneud yn fwy gwydn ac effeithlon.

Yr ail genhadaeth oedd tyfu masnach ryngwladol ac allforion o £4 biliwn.  Gyda'n cysylltedd rhagorol a'n hygyrchedd i fathau amlfoddol o drafnidiaeth, roedd Casnewydd yn borth rhyngwladol oedd yn gallu sicrhau mynediad uniongyrchol i farchnadoedd rhyngwladol.  Roedd gennym frand byd-eang i'w gynnig a allai arwain at fwy o fuddsoddiad a mwy o allforion i'n busnesau.

Roedd y drydedd genhadaeth yn canolbwyntio ar ddatgarboneiddio a dod yn arweinydd byd-eang mewn ynni gwyrdd.  Roedd gennym yr holl asedau craidd sydd ar gael i ni, gan gynnwys solar, llanw a gwynt.  Mae gan Aber Afon Hafren ar ei ben ei hun y potensial i gyfrannu hyd at 7% o anghenion ynni'r DU.  Wedi ei gyfuno â'r rhagoriaeth oedd yn dod i'r amlwg  mewn perthynas â hydrogen yn y rhanbarth, roeddem yn dechrau gweld gwir botensial cynhyrchu ynni adnewyddadwy.  Byddai hyn yn drawsnewidiol i ddiwallu ein hanghenion ynni yn y dyfodol.

Nod y bedwaredd genhadaeth oedd gwella cysylltedd rhwng pob busnes a chymuned ar draws y rhanbarth.  Roedd yn bwysig i bobl allu teithio i gael anghenion sylfaenol fel tai, gwaith ac addysg.  Ar hyn o bryd roeddem yn edrych ar gysylltedd rheilffyrdd a sut y gallwn uno a mynd i'r afael ag unrhyw fylchau  ...  view the full Cofnodion text for item 5.

Y neges bwysig y mae'r Arweinydd am ei hanfon mewn perthynas â'r adroddiad uchod oedd annog preswylwyr a oedd yn ei chael hi'n anodd, i gysylltu â'r Cyngor a allai ddarparu cymorth a chefnogaeth i bobl dalu eu biliau a cheisio eu hatal rhag mynd i unrhyw anhawster ariannol.

Fel Cadeirydd Casnewydd yn Un roedd yr Arweinydd yn hyderus o bartneriaethau cryf y Cyngor ledled y ddinas, ac yn ei dro, ymrwymiad ac angerdd yr holl bartneriaid i wneud popeth o fewn eu gallu yn yr uwchgynhadledd costau byw a gynhaliwyd ym mis Tachwedd.

Parhaodd swyddogion y Cyngor i hwyluso digwyddiadau yn y gymuned ledled y ddinas gydag amrywiaeth o bartneriaid i roi cyngor ac arweiniad ar y cymorth sydd ar gael o ffynonellau lleol a chenedlaethol, yn ogystal â chefnogi mentrau Llywodraeth Cymru gan gynnwys mannau cynnes a Hawliwch yr Hyn sy’n Ddyledus i Chi – roedd gan bob un gyfrifoldeb i gyfeirio preswylwyr i'r fenter hon.

Lansiodd Casnewydd ei mannau cynnes ym mis Rhagfyr ac roedd y cyngor yn darparu saith lle cynnes yn ei adeiladau ei hun, o dan stiwardiaeth y Cynghorydd Harvey, yr Aelod Cabinet dros y Gymunedau a Lles. Roeddem yn gweithio gyda sefydliadau gwirfoddol a chymunedol a oedd ar hyn o bryd yn hwyluso naw arall, gyda thri arall yn lansio y mis hwn. Roedd y cyngor yn gweithio gyda GAVO i ddarparu cyllid i gefnogi rhedeg mannau cynnes a datblygu cynigion newydd gyda ffocws penodol ar ardaloedd nad oedd yn cael eu gwasanaethu'n dda ar hyn o bryd. Gellir dod o hyd i wybodaeth lawn ar wefan y cyngor.

Parhaodd cydweithwyr o bob rhan o'r cyngor i gefnogi pobl drwy'r Cynllun Cartrefi i Wcráin a Thîm Uwch-noddwyr Cymru. Roeddem mewn cyfnod pan oedd y ddau gynllun yn wynebu risg sylweddol wrth i'r trefniadau cynnal cychwynnol ddod i ben ac roedd y cyngor yn aros am gadarnhad a fyddai gwestai llety cychwynnol, a gaffaelwyd drwy'r cynllun uwch-noddwyr, yn cael eu hymestyn o fis Mawrth 2023. Ym mis Rhagfyr, cyhoeddodd llywodraeth y DU newidiadau i'r drefn ariannu. Ni fyddai'r taliadau cymorth o £10.5k yn cael eu hymestyn a byddai taliadau ar gyfer newydd-ddyfodiaid yn cael eu gostwng i £5.9K. Byddai taliadau i ddarparwyr yn cynyddu o £350 y mis i £500 y mis ar ôl blwyddyn o gynnal. Byddai Awdurdodau Lleol yn Lloegr hefyd yn cael mynediad at gronfa gwerth £500 miliwn i brynu llety i bobl o Wcráin, ond ni chafodd hyn ei ymestyn i wledydd datganoledig. 

Sylwadau Aelodau’r Cabinet:

·         Diolchodd y Cynghorydd Harvey i swyddogion am roi'r mannau cynnes ar waith mor brydlon.  

·         Ychwanegodd y Cynghorydd Davies fod y ddogfen yn canolbwyntio ar ddarpariaeth ysgolion o glybiau brecwast, banciau bwyd a banciau gwisg ysgol.  Tynnodd y Dirprwy Arweinydd sylw hefyd at y diolch am athrawon a oedd yn creu pecynnau bwyd ar gyfer teuluoedd ac yn dosbarthu i'r teuluoedd hynny y nodwyd eu bod fwyaf mewn angen, yn enwedig yn ystod y Nadolig, gan ddarparu prydau Nadolig.  Roedd y Cynghorydd Davies yn ddiolchgar  ...  view the full Cofnodion text for item 6.

Hwn oedd yr adroddiad misol rheolaidd ar y rhaglen waith. 

Dylid symud derbyn y rhaglen wedi ei diweddaru.

Penderfyniad:

Cytunodd y Cabinet ar y rhaglen waith.